Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманың жалпы сипаттамасы. Сыбайлас жемқорлық

түрлері
Дайындаған: Ғабивулла Бекжан
Дабыс Динара
Дайрабай Сымбат
Тобы:ЖМ 17-027-2
Тексерген:

іс-қимылдың конституциялық негіздері
Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық түрлері
Қорытынды
Қолданылған әдебиет

өзекті мәселенің бірі болып табылады. Сыбайлас жемқорлық заман ағысымен бірге

өсіп-өркендеп, мол қаражат және қоғамдық бәсекелестік пайда болған жерлерге тамырын жайып, бүгінгі күнге дейін жойылмай отырған кеселдің бірі. Бұл кесел дамушы елдердегідей біздің жас мемлекетімізге де орасан зор нұқсан келтіріп отыр. Сондықтан да Қазақстан Республикасының мемлекеттік саясатының негізгі басымдылықтарының бірі осы зұлымдықпен күресу болып табылады.

қарсы іс-әрекеттер әр салада жүзеге асырылуда. Әсіресе, халық парақорлық дертімен

жиі бетпе-бет келеді. Сыбайлас жемқорлықпен күресті жеке қарау мүмкін емес. Сондықтан, кез келген ортада пара беру мен пара алудың жолын кесуде қоғам болып белсенділік танытуымыз қажет.

шешімдердің тиімділігіне зиян келтіре отырып, ел экономикасына кері әсер етеді,

адамгершілік қағидаттарына зиян келтіреді, азаматтардың мемлекетке деген сенімділігін азайтады және әділ сот төрелігінің қағидаттарын бұзады. Сыбайлас жемқорлық, әрине, мемлекеттік басқарудың тиімділігін, елдің инвестициялық тартымдылығын төмендетеді, үдемелі әлеуметтік-экономикалық дамудың тоқтап қалуына ықпал етеді. Мемлекет басшысы Н.Ә. Назарбаев «Нұр Отан» партиясының XVI съезінде сөйлеген сөзінде, «Меритократия қағидаттарын қорғау және сыбайлас жемқорлыққа жол бермеу бойынша жүйелі жұмысты жолға қою маңызды» деді

күрес туралы» [8] және «Мемлекеттік қызмет туралы» заңдар қабылданды [9].

«Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» Заңның қабылдануы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестегі басты құқықтық және әдіснамалық негіз болды. Алғаш рет посткеңестік кеңістікте сыбайлас жемқорлыққа қарсы заң қабылданып, сыбайлас жемқорлық анықтамасы берілді, сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарға қарсы күрестің мақсаттары мен қағидаттары бекітілді.

жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы заңнамасы
      1. Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа

қарсы іс-қимыл туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.
      2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда қамтылғаннан өзге де қағидалар белгіленген болса, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың конституциялық негіздері

іс-қимыл:
      1) заңдылық;
      2) адам мен азаматтың құқықтарын, бостандықтары мен

заңды мүдделерін қорғау басымдығы;
      3) жариялылық пен ашықтық;
      4) мемлекет пен азаматтық қоғамның өзара іс-қимыл жасауы;
      5) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл шараларын жүйелі және кешенді пайдалану;
      6) сыбайлас жемқорлықтың алдын алу шараларын басым қолдану;
      7) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға жәрдем көрсететін адамдарды көтермелеу;
      8) сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды жасағаны үшін жазаның бұлтартпастығы қағидаттары негізінде жүзеге асырылады.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың конституциялық негіздері

енгізілген, Қазақстан  Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы жаңа кодексінің,  «Әкімшілік құқық

бұзушылық және әкімшілік  жауаптылық» 2-бөлімінің 3-тарауы 25-бабына сәйкес, осы Кодексте сол  үшін әкiмшiлiк жауаптылық көзделген, жеке тұлғаның құқыққа қарсы,  кiнәлi (қасақана немесе абайсызда жасаған) әрекетi не әрекетсiздiгi  немесе заңды тұлғаның құқыққа қарсы әрекетi не әрекетсiздiгi әкiмшiлiк құқық бұзушылық деп танылады (1-тармақ).

алты бапта тіркелген:
– жеке тұлғалардың заңсыз материалдық сыйақы беруі

(676-бап);
– мемлекеттік функцияларды атқаруға уәкілетті тұлғаның не оған теңестірілген тұлғаның заңсыз материалдық сыйақы алуы (677-бап);
– заңды тұлғалардың заңсыз материалдық сыйақы беруі (678-бап);
– мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының заңсыз кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруы және заңсыз кірістер алуы (679-бап);
– мемлекеттік органдар басшыларының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес бойынша шара қолданбауы 680-бап);
– бұрын сыбайлас жемқорлық қылмыс жасаған тұлғалардың жұмысқа қабылдануы (681-бап)

жасаған кезде ақыл-есi дұрыс емес жағдайда болған, яғни өз әрекеттерiнiң

(әрекетсiздiгiнiң) нақты сипаты мен қауiптiлiгiн сезіне алмаған немесе оларды созылмалы психикалық ауруының, психикасының уақытша бұзылуының, ақыл-есі кемдiгiнің немесе психикасының өзге де сырқатты жай-күйiнiң салдарынан басқара алмаған жеке тұлға әкiмшiлiк жауаптылыққа жатпайды.

сондықтан, мемлекеттік қызметкерлердің қатарын мемлекеттің мүддесін жоғары дәрежеде қорғай білетін кадрлармен толықтыруды, кездойсоқ адамдардың мемлекеттік қызметке

кіріп кетпеуін қамтамасыз ететін қосымша жан-жақты шараларды күшейту қажеттілігі артып келеді.

редакциясын басқарған б.ғ.д., профессор Б.С. Абдрасилов
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы»

Қазақстан Республикасының 1998 ж. 2 шiлдедегі № 267-1 Заңы (11.05.04 берілген өзгерістер мен толықтырулармен) //Электронды ресурс: http://www.government.kz/
Қазақстан Республикасының 2015–2025 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегиясы туралы: Қазақстан Республикасы Президентінің 2014 жылғы 26 желтоқсандағы № 986 Жарлығы