еместіктің негіздері
(ҚР ҚК 16 бабы 1 бөлігі)
Есі дұрыстық іс-әрекеттің бағыты
мен мақсаттылығының, кінәнің және
әрекет үшін жауаптылықтың
психофизиологиялық негізін құрайды.
Заңды (психологиялық)
Медициналық (биологиялық)
Заңды және медициналық негіздердің жиынтығы ғана адамды есі дұрыс емес деп тануға мүмкіндік береді
Адамның өз іс-әрекетінің фактілі сипатын және қоғамға қауіптілігін түсінбеуі (интеллектуалдық кезең)
Адамның өз іс-әрекеттерін басқара алмауы (еріктілік кезең)
Созылмалы психикалық ауруы (шизофрения, эпилепсия, маниакалды-депрессивті психоз, ми мерезі және т.б.)
Психикасының уақытша бұзылуы (патологиялық мастық, патологиялық аффект, реактивті жай-күй, алкогольды психоз)
Ақыл-есінің кемдігі (олигофрения)
(дебил, имбецил, идиотия)
Психикасының өзге де дертке ұшырауы (психопатия, невроз және т.б.)