Ұйқы бұзылысы Орындаған: Кибирова Р.К. 2013жыл С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ

Орындаған: Кибирова Р.К.

2013жыл

С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медицина Университеті

адам өміріне қажетті,көп ғасырлар бойы ұйқыны күндіз бойы жоғалған энергияны

қалпы келтіру деп саналған бірақ түнде бас ми нейрондар активтілігі жоғарлайды.

фазасы.Дені сау адамдарды баяулаған ұйқы фазасынан басталады,ұзақтығы 5-10 мин. Осыдан

кейін 2 стадия болады,ұзақтығы 20 минут.30-45 минуттан кейін 3-4 стадияға ауысады. Тез ұйқы фазасы 1 сағатқа созылады.
Бірінші кезең альфа ритмдер төмендеуі және төменамплитуалды тета,дельта толқындары дамиды.
Екінші кезең “ұйқы веретена”деп атайды яғни сигма ритмдер дамиды. “ұйқы веретена” сананың сөнуі болады бұл кезде адамды ояту жеңіл болады.Ең сезімтал анализатор есту.
Үшінші кезең екінші стадия жалғасы болып табылады тек төменамплитудалы дельта толқындары болады.
Төртінші кезең дельта ұйқы стадиясы деп айтады.Бұл уақытта адамды ояту қиын болады.
Бесінші кезең тез ұйқы стадиясы.

Ұйқы

бұзылысы
Ұйқы бұзылысы психиатриялық және жалпы соматикалық аурулар кезінде жиі кездесетін шағымдардың бірі болып табылады.

Ұйқы бұзылысы шағымдарының себептері:
Қарттық шақта ұйқының азаюы;
Болашағына деген қорқыныш үрей кезінде;
Жедел психоз: депрессия, мания, шизофрения жедел ұстамалары, делирий.;
Ұйқы кезіндегі апноэ;
Алкогольді,наркотикалық,ұйықтатқыш заттарға тәуелділік дамығанда.;
Психотравмалық жағдай;
Нервоздарда;

айтады.

Ұйқысыздық:
Мания кезінде ұйықтағысы келмейді,ерте оянады.
Делерий кезінде ұйықтар алдында әртүрлі үрей

қорқыныш мазалайды көзін жұмғанда әртүрлі көріністер бейнелер көрінеді.

Шизофренияның жедел ұстамаларында үрей, қозу, галлюцинациямен немесе керісінше ступор жағдайда ұйықтамайды.

Ұйқысыздық(инсомния):
Алкоголь, наркотикалық, ұйықтатқыш

заттарға тәуелділік дамығанда ұйқысыздық болады,ұйықтау үшін белгілі бір дозасын қабылдалдайды.Дәріге тәуелділік пен күрес кезінде толықтай дәріден бас тартпау қажет,себебі науқастардың өміріне қауіпті болып саналады(делирия,эпилептикалық статус дамиды).Сондықтан дәріге тәуелділік емдеу кезінде барбитураттарды транквилизатор дозасын біртіндеп азайтып береміз.

Неврастения және бас ми қантамырлық аурулар кезінде науқастар тітіркенгіш болып келеді, сезімталдығының жоғары болуы;сағат тілі,ағып жатқан су ағыны,транспорттағы шулар ұйықтауына кедергі келтіреді.Түнде жиі оянады өзін ұйықтамағандай сезінеді.

Медикаментозды емес ем:

Емі

таза ауада жүру.
ұйқысы келмегенше ұйықтамау.
Ұйықтар алдында тамақ ішпеу немесе аш қарында ұйықтамау керек.
Физикалық жаттығулар жасау қажет.
Ұйқысы келмеген жағдайда өзіне ұнамды істермен айналасу мыс:кітап оқу,музыка тындау.
Жылы ванна қабылдау.
Жылы сүт балмен.
Бір уақытта ұйықтап бір уақытта тұру қажет

және препараттың фармакологиялық ерекшеліктерін ескеру керек.Ұйқысыздықтың емінде жиі транквилизаторлар қолданамыз.Олар

қауіпсіз,түнгі ұйқы құрылымына әсер етеді,жылдам әрі сенімді эффект береді.
Транквилизатордан нитрозепам (радедорм, эуноктин,берлидорм) 05,- 2 таб.ұйықтар алдында. Ұйқысыздық депрессия фонында дамыса седативті антидепресанттар қолданамыз (амитриптилин, миансерин, тразодон, флювоксамин,коаксил) Амитриптилин 20-50 мг таб. ұйықтар алдында.
Жедел психоз жаңдайындағы науқастарға ұйқысыздық транквилизаторлармен емге келе бермейді.Бұл жағдайда күшті седативті нейролептиктер қолданамыз. (аминазин, тизерцин, лепонекс, хлорпротиксен).Аминазин в/в 10-20 мл 5% (иногда 20-40%) глюкоза немесе натрия хлорид изотониялық ерітіндімен. Психическалық ауруларды емдеу кезінде бастапқы дозасы 0,025-0,075 г күніне (в 1-2-3 приема), кейін біртіндеп дозасы 0,3-0,6 г

Медикаментозды емі:

белсенділігін,стресс)
Семіздіктің қашан пайда болғанын жыныстық жетілуге дейін,жүкті кезінде,босанғаннан кейін.
Семіздікпен науқастарға

тамақтануына байланысты минимум 5 сұраққа жауап алуымыз керек.
1 қандай тағамдарды жиі қолданады
2 қай уақытта жиі тамақтанады.
3 кешкі тамақтану уақыты оның құрамы
4 түнде тамақтануы болады ма?
Толық анамнез жинап болғаннан кейін антропометрия көмегімен дене салмағы индексін анықтаймыз 

Ұйқы бұзылысы,созылмалы ауру синдромы,сексуальды дисфункция,семіздігі бар науқастарға зерттеу әдістерін жүргізу.

анықтау,триглицирид, глутамилтрансфераза
Көрсеткіштер бойынша глюкозатолеранттылық тест,холестерин,ЖТЛП, ТТЛП,инсулин деңгейін,ТТГ,пролактин,
тестостерон,эстрадиол

көптеген маман дәрігерлер және медициналық психиатр жүргізеді. Бірақ науқастардан қажет

көмекті табиғи ұялшығына байланысты алу қиын. Ең бірінші жағдайда әңгімелесі науқасты тыңдау керек жиі адам өз уайымдайтын сұрақтарды талқылау арқылы мәселелерді шешеді.

қалдықтарын және креатинин деңгейін;    – қалқанша без функциясын бағалау;    – ерлердің жыныс гармондарын анықтау

(тестостерона).

әдістерімен зерттейді.
Оларға жатады.:    – УЗИ (ультразвуковое исследование) ішкі органдарды;    – ЭЭГ (электроэнцефалография) бас

миы;    – РЭГ (реоэнцефалография)    – допплерография;    – реофаллография;    – компьютерная томография (КТ) жұлын мен бас миы;    – МРТ;    – рентгеноконтрастты ангиография;    – радиоизотопты зерттеу әдістері    Сексуальды бұзылыстардың диагноситкасында келесі әдіс тесттер жүргізіледі
    – сперматограмма;    – қан плазмасындағы андроген,эстроген,сонымен қатар гонадотропты гормондар концентрациясын анықтаймыз.

Диагностика
Дәрігер –невролг немесе сомнолог– арнайы ұйқы бұзылысы бойынша. науқастан сұрау арқылы толық клиникалық зерттеу жүргіземіз.Ұйқы бұзылысының ең мақызды зерттеу әдісі — полисомнография. Полисомнография арқылы ұйқы ұзақтығын,ұйқы кезеңдерінің таралуын,түнгі ұстамалады.

общей практики.Алматы 2011
3.Н.М.Жариков. Л.Г.Урсова. Д.Ф.Хритинин. К.Т.Сарсембаев Психиатрия Алматы 2010
4.Мельничеко

Г..А. Ожирение в практике эндокринолога, РМЖ, 2001, 9 (2), стр. 82–87
5.Ғ.М.Құдиярова,Б.Б.Жарбосынова Психиатрия Алматы 2008 ж

Қолданылған әдебиеттер: