Жа ңғыш газдар

ретінде пайда болған
Табиғи
Жасанды

қосымша пайда болатын

(1кг шартты отынға -700ккалсәйкес келеді)70 пайыз ,қосымша және сұйытылған газдардың

үлесіне 9 пайызға жуық ,қалғаны басқа металлургия ,химия және мұнай өндірістегі қосымша газдардың үлесіне келеді .

түбінде ил түрінде өсімдік және жануар организмінің қалдықтарынан пайда болған.Уақыт

өте келе жоғары температуралық геологиялық және биохимиялық үдерістердің әсеріне түскен.Мұнаймен пайда болған газдар жер қыртысында мұнай-газ орындарда пайда болған.
Олардың ауыр компоненттерден тұратын бөлігі мұнай құрамында еріген түрде,жеңіл компоенетті газдар мұнай үстінде “газ қалпағын “ құрайды.Жану құрамы метаннан және газконденсаттан тұады.Газконденсат - газдан жеңіл фракциялары мен сұйытылған көмірқышқыл газынан тұратын конденсаттың түсуі.Құрамы су булары,күкіртсутегі,шаңнан тұрады.

орналасқан және онымен ашылатын және бірқалыпты бұралатын, бұрғылау құбырларының көмегімен

жалғасқан ,қашау ротордың көмегімен айналады.
Үгітілген тау жыныстары,онан соң жер бетіне шығарылады.Бұл ерітінді қашауды суытады және бұрғыланған ұңғыманың босап қалған қабырғаларын нығайтады. Бұрғыланған ұңғыманың барлық тереңдігінде ротордан қашауға берілетін айналу үдерісі энергияның өте көп шығынын қажет етеді және ұңғыманың майысуына соқтыруы мүмкін.Сондықтанда роторлықтан турбиналық қолданып жатыр.Онда қашау редуктор арқылы кенжардағы балшық ерітіндінің көмегімен айналатын турбинаға жалғастырылған.Бұл жүйеде бұрғылау құбырлары айналмайды,ол тек құбырбұрғылағышты ұстап тұру үшін және балшық ерітіндісін беріп тұру үшін қолданады.
Электрбұрғылауда қашау ұңғымаға түсетін электр қозғалтқышпен айналады .Электрқозғалтқыш құбырлардың ішінен өтетін кабель арқылы тоқтады және кенжар тереңдеген сайын ажырататын байланыстырғыш муфталармен ұзартылады.
Ұңғыманы бұрғылау аяқталған соң,бұрғылау құрылғысы балшықтан тазартылып,қабырғалары нығайтылады.Ұңғыманы балшық ерітіндісінен ,тау жынытарынан ,судан тазарту үшін ,оғы газбег үрлеп,пайдалануға береді.

Жаңғыш ерітінді түрінде болады.Олардың мөлшері

пласт қысымына байланысты .Газ қалпағының қысымымен мұнай жоғары көтеріледі және құрамындағы газдың еруі күрт азаяды.Сосын ерітіндіден газ бөлініп ,отын ретінде пайдалануға болады.Мұнай мен қосымша газды ажырату траптарда жүргізіледі.Трап құрылғылары:тегермелер,тойтарғыштар,торлар т.бЖоғары қысымдычфонтон алу үшін,газ бен мұнайдың сатылы сепарациясы қолданылады.

газ құбырынан газды жинауға құбыр жүргізу экономикалық тиімсіз болады. Сондықтан қосымша

газ біраз шығындалады,өйткені оны жағуға тура келеді.Газдың мұндай шығыны маңызды мәселенің бірі.Сондықтан қазіргі таңда газ өндірісінің алдында осы мәселені шешу міндеті тұр.

2017 жылдан бастап Қытайға мұнай экспорттайтынын хабарлады.Энергетика Министрі

Қанат Бозымбаев Бейнеу-Бозой-Шымкент газмагистралі арқылы
5 млрд текше тасымалданса ,биыл 10 млрд текше тасымалданады жоспарлауда.2016 жылы газ қоры 46,6млрд текше өндіріліп жоспарлы көлемі 5,5% өскен. Негізінен Батыс Қазақстан және Атыраудан алынған. 2017 жылы Қашағаннан 3,1млрд текше, Қарашығанақтан 18млрд текше, Теңгізден 14,5млрд текше барлығы 48,1млрд текше газ өндірілуі керек депмжоспарлануда.Биыл экспорттайтын газдың көлемін 29млрд текшеге,ал тұтынатын газды 2,7 млн тоннаға өседі деп Бозымбаев хабарлады.2020 жылы Қытай газды 76 пайызға ,347 млрд текше дейін жеткізіледі.


( Республикалық әлеуметтік- саясат газеті) 2017.02.20 22:49