Жоспары

пен өзгергіштікті зерттейтін ғылым.

Микроорганизмдердің генетикасы-протиста патшалығына жататын организмдердің тұқымқуалаушылық және өзгергіштік заңдылықтарын зерттеді.
Прокариоттың тұқым қуалаушылығы-түрдің белгілерін сақтау мен ұрпаққа дәл берілуін қамтамасыз етеді.
Өзгергіштік-бактериялардың бір түрінің арасында эволюция барысында тіршіліктің жаңа формалары пайда болады.
Бактериялық хромосома дегеніміз-ковалентті байланыспен ширатылған ДНҚ-молекуласынан тұрады.Бактериялар –гаплоидты организмдер.Әрбір түрге тән тұқымқуалаушылық информация ДНҚ-ның жартылай концервативті механизмі арқылы сақталады.

тараған. Көптеген елдерде халыктың аурудан қырылып қалғаны тарихтан белгілі. —

тырысқақ, күйдіргі, оба т.б. аурулар. 
Қазақстанда осы аурулардың табиғи ошақтары әлі күнге дейін бар. Жұкпалы ауруларға жататын жіңішке ауруы, сарып, іш өту және сүзек сиякты ауру түрлері адамдар үшін қазір де қауіпті. Көптеген ішек ауруларын прокариоттар тудырады.

ісік аурулары — хеликобактер пилориум микроорганизмі арқылы таралады. Аурулардың осы

микроорганизмдер арқылы тарайтынын 1983 жылы Австралия  дәрігерлері  Б. Дж. Маршал мен Дж. Р. Уоррен ашқан. Б. Маршал осы микроорганизм жасушасының себіндісін (культурасын) ішіп, өзіне тәжірибе жасап көрген. Жарты айдан соң ол гастритпен  қатты ауырып, әрең дегенде тетрациклин  және Денол дәрісін ішіп жазылған.

түрге тән тұқымқуалаушылық информация ДНҚ-ның жартылай концервативті механизмі арқылы сақталады.

Прокариоттың тұқым қуалаушылығы-түрдің белгілерін сақтау мен ұрпаққа дәл берілуін қамтамасыз етеді.
Өзгергіштік-бактериялардың бір түрінің арасында эволюция барысында тіршіліктің жаңа формалары пайда болады.

ДНҚ-ның пішіні үйлесімді, топологиясы, әр түрлі

болады:сызықты,шиыршықталған сақина, релаксация.ДНҚ-н ың өзгерген түрлерін топоизомерлер дейді.ДНҚ-ның топоизомерлері бір-біріне ферменттер арқылы ауысадыПрокариоттардың ДНҚ-сы ковалентті бекітілген сақина.

айтады. Репликацияның нәтижесінде бір ДНҚ ден сондай екі ДНҚ пайда

болады. Уотсон мен Крик тің гипотезасы бойынша ДНҚ нің қос спиралінің әрбір тізбегі репликация кезінде пайда болатын комплементарлық жаңа тізбектер үшін матрица болып табылады. Жаңадан пайда болатын екі ДНҚ молекуласының әрқайсысы ескі ДНҚ молекуласы секілді қос спиральді. Оның себебі ескі ДНҚ қос спиралінің екі тізбегі ажырағаннан кейін,әрбір тізбектердің бойына соларға арқылы ескі тізбекпен сутегілік байланыспен комплементарлық спираль түзейді. Сонымен жаңа қос спиральді ДНҚ нің бір тізбегі жаңадан болса, екінші тізбегі ескі болады.

Репликация

– құрамында ядросы бар организмдер.

Эукариоттарға барлық жоғары сатыдағы жануарлар мен

өсімдіктер, сондай-ақ бір немесе көп жасушалы балдырлар, саңырауқұлақтар және қарапайымдар жатады. Эукариоттар жасушалары прокариоттармен салыстырғанда күрделі келеді.

Жоғарғы сатыдағы организмдердің геномы ең алдымен артықшылық қасиетімен сипатталады. Әр

түрлі организмдердің ядросындағы ДНҚ – ны биохимиялық және цитохимиялық өлшеулер негізінде ДНҚ мөлшерінің тұрақтылығы туралы гипотеза ұсынылды. Бұл гипотеза бойынша түрдің кез келген ұлпасының клетка ядросындағы ДНҚ – ның мөлшері салыстырмалы түрде тұрақтылықта болуы қажет. ДНҚ – ның гаплоидты ядродағы мөлшері «С» шамамен белгіленеді: демек, сомалық диплоидты ядродағы ДНҚ – ның мөлшері 2С – ке тең. “С” шамасы көптеген эукариотты организмдер үшін анықталып, оның организмдердің күрделілігі артқан сайын көбею тенденциясы бар екендігі айқын болады.

реассоциациясының кинетикасына негізделген жұмыстары үлкен үлес қосты.
Олар нуклеин қышқылдарының

ренатурациясы мен гибридизациясын талдады.

сателитті ДНҚ (өте жиі қайталанатын), орташа қайталанатын және бірегей ДНҚ

(кәдімгі ДНҚ – ның тізбегі). ДНҚ тізбегінің типтері организмде жануардың түріне байланысты біршама өзгереді.

геномынан елеулі айырмашылығы бар геном қалыптасты. Жоғарғы сатыдағы организмдердің геномы

ең алдымен артықшылық қасиетімен сипатталады. Әр түрлі организмдердің ядросындағы ДНҚ – ны биохимиялық және цитохимиялық өлшеулер негізінде ДНҚ мөлшерінің тұрақтылығы туралы гипотеза ұсынылды. Бұл гипотеза бойынша түрдің кез келген ұлпасының клетка ядросындағы ДНҚ – ның мөлшері салыстырмалы түрде тұрақтылықта болуы қажет. ДНҚ – ның гаплоидты ядродағы мөлшері «С» шамамен белгіленеді: демек, сомалық диплоидты ядродағы ДНҚ – ның мөлшері 2С – ке тең. “С” шамасы көптеген эукариотты организмдер үшін анықталып, оның организмдердің күрделілігі артқан сайын көбею тенденциясы бар екендігі айқын болады.Мысалы, сүтқоректілер үшін «С» шамасы ДНҚ – ның 3 пг ( пикограммасына) тең, ал сүйекті балықтарда «С» шамасы бұл санның жартысынан да аз.

бірнеше гендерден оперонды құрайды;
Екі еселенетін ДНҚ реплисома арқылы плазма мембранамен

байланысады.Ол ДНҚ-ның репликациясымен клетка бөліну процесін қосарланған түрінде жүруін қамтамасыз етеді;
Хромосома- клетканың ең ірі репликоны. Оның құрамында қажетті “қызмет етуші” гендерімен қатар түрге тән белгілерін анықтайтын гендер болады;
Геномға қосымша гендер, бактериялардың факультативті қасиеттерін анықтайтын гендер болады;
Транскрипция мен трансляция бір-бірімен тығыз байланысты нуклеоидта өтеді.