Символдық мәліметтермен жұмыс

Компьютер, проектор, слайд, тақта

бағалауға немесе өзара бағалауға үйрету

Оқушы білуі қажет: Символдық шамаларға берілген

есептерге программа жазуды.

Оқушы меңгеру керек: Символдық мәліметтермен амалдар орындап, есептерді шығару, программа жазу

сай сырт кейпі мен заттарының орнында болуын қадағалау.
Оқушыларды түгендеп,

журналға белгілеу.
Оқушыларға жақсы көңіл-күй сыйлау. Шаттық шеңберін құрып әр оқушы бір гүлден ұстап бір-біріне жылы лебіздерін айтып, қолдарындағы гүлдерін ұсынады.
Оқушылардың назарын сабаққа аударып, сабақтың барысымен таныстыру.

қоямын.
- Осы тұста топ ережесіне бағынбаған топтың жанына барып, жетон

тастап отыратынымды ескертемін; /НЕГЕ? НЕ ҮШІН НАҚТЫЛАУ КЕРЕК
- Оқушылардың көңіл - күйлерін бақылау

болу
2. «Біріміз бәріміз үшін, бәріміз біріміз үшін»
3. «Білекті бірді жығады,

білімді мыңды жығады»
4. «Бірлігіміз мықты болса алынбайтын қамал жоқ»
5. «Бір құмалақ бір қарын майды бұзбасын»
6. «Қарсыласыңды силай біл»
7. «Өзіңе деген сенімің мықты болсын»
8. «Әрқашанда біргеміз, берік болсын іргеміз»

Оқушы әрекеті

Мұғаліммен амандасады;
Шаттық шеңберін құрып, жылы лебіздерін айтады;
Топ ережесімен келіскен - келіспегендіктерін айтады;
Бағалау критерийлерін көріп, танысқаннан кейін өз - өздерін реттей бастайды;
Топ ережесіне бағынуға тырысады;

Var қызметші сөзінде сипатталуы
Integer
Real
array[1..n] of real
array[1..n] of integer
String
2. Берілген жиым

неше элементтен тұрады?
5
14
9
45
54
 3. Мына жазбалардың қайсысы дұрыс?
massiv array[1..N] of vector;
massiv array[1..N] of real;
massiv array[1..N] of;
massiv array[1N] of integer;
massiv array[1..N] real.
4. Жиым дегеніміз не-.....
бір атаумен белгіленіп біріктірілеген біртекті элементтер жиымы.
бір атаумен біріктірілмеген біртекті элементтер жиымы
әртүрлі программалау тілінде жиымдарды жазу ережесі
мәліметтерді ұйымдастырудың кестелік тәсілі

Символдық
6. Төмендегі массив элементтерінің сипаттамасының қайсысы дұрыс емес?
Var A: array[1..20]

of real;
Type Mas=array[‘A’…’D’]; of real; Var A: Mas
Var a: array[integer] of char;
Var MM: array[false..true] of char;
Type SS=array[‘-20…0] of integer; Var Mas:SS
7. Төмендегі типтердің қайсысы жиым элементтерінің типі бола алмайды?
бүтін
файлдық
нақты
символдық
мәтінді

ал 2-топқа стандартты процедураларды оқып, екі топ бір-біріне әрбір функциялар

мен процедуралардың жазылуы мен атқаратын қызметін түсіндіреді. Мұғалім толықтырып, мысалдар көрсетеді.

типіндегі х өрнегін символға түрлендіреді.
ord(ch) – с симиволын оның byte

типіндегі сәйкес кодына түрлендіреді.
pred(ch)- ch –тың алдыңғы кодына сәйкес символды береді.
succ (ch) – ch –тан кейінгі кодына сәйкес символды береді.
upcase(ch)- кіші латын әріптерін бас әріптерге айналдырады, басқа символдарға әсер етпейді.

мәтіндік тип, файл аттарын белгілеуде қолданылады.
LENGTH (x) – мәтін ұзындығын

анықтайтын операциясы.
Length (‘ABCD’) = 4.     Length (‘a f 5 1’) = 7.
 Copy (St, Poz,N) – St сөз тіркесінің Poz нөмірлік символынан бастап қатар тұрған N символ көшіріліп алынады.  St – тіркестік айнымалы, Poz, N – бүтін сандар.
Concat(s1, s2,…,sn) – жақша ішіндегі тіркестік айнымалылар мәндерін орналасқан орындары бойынша біріктіреді.
Delete(S,Poz,N) – S сөз тіркесі символдарының Poz нөмірінен бастап, N символды өшіреді де нәтижені қайта S мәні ретінде жазады, мұнда  Poz<255.
Insert(S1,S2,Poz) – S1 сөз тіркесін S2 тіркесінің Poz нөмірінен бастап кірістіріп орналастырады да, нәтижені  S2 мәні ретінде жазады.
Str(I,S) – I санын сиволдар тіркесіне ауыстырады да, нәтижені S мәні ретінде жазады.  I атауынан кейін шығару пішімін ( I:2) көрсетуге болады.
Val(S,I,god) – S сөз тіркесі ретінде берілген сандық мәнді бүтін немесе  нақты санға ауыстырады да, нәтижені I айнымалысының мәні ретінде жазады.

тақырыбы}
Var c: char;                {с символдық айнымалыны сипаттау}
Begin                          {программаның басы}
         For

c:=’a’ to ‘z’ do   {параметрлі цикл операторы}
           Write(c);                 {цикл денесі: с айнымалысын баспаға шығ.}
End.                                   {соңы}
Мұның нәтижесінде дисплей экранында  abcd….z символдары көрінеді. Ал алфавитті кері тәртіпте бейнелеу қажет болса, онда  FOR операторының алғашқы жолын басқаша мынадай түрде жазу керек.
For c:=’z’ downto ‘a’ do

жазыңыз.

program a_sanau;
uses crt;
var i,n,k: integer;
s: string;
begin
write('tanbalar tizbegin

engiz, ');
read(s);
n:=length(s); k:=0;
for i:=1 to n do
if (s[i]='а') or (s[i]='a') then k:=k+1;
writeln('sozdegi kichi "a"-lar sany - ',k);
end.
 

енгізгенде, сол сөзді кері ретпен шығаратын программа құр.

Program E1; var x,d,a:string; i,k:integer; Begin Writeln(‘soz

engiz’); Readln(x); for i:=length(x) downto 1 do write( copy(x,i,1)); Readln end.

беремін. Олар берілген есептің программасын дұрыс құрастырып, есептің шартын айтуы

тиіс. Сарапшылар дұрыстығын тексеріп, қате жері болса ескертіп айтады.

құру.
Program e2; uses crt; var s:string; procedure changechar(var s:string); var n:byte; begin n:=0; while pos (‘a’,s)>0

do begin n:=n+1; S[pos('a',s)]:=’o'; end; end; begin writeln; write(‘s=’); readln(s); changechar(s); writeln(‘ а-ны о-га ауыстыргандагы нәтиже: ‘,s); readln end.

капюшон” сөйлемін құрастыратын алгоритм жазу және оның ұзындығын анықтау керек.

 
Program e2;
const a='ку'; b='шка'; c='юшон'; d='пила';
var t: string [100];
l: integer;
begin
t:=a+a+b+' '+a+a+copy(c,2,3)+a+' '+a+d+' '+copy(b,2,2)+copy(d,1,1)+c;
l:=length(t);
writeln(' t:=', t);
writeln(' l:=', l);
end.

тіркесі теріліп, оның соңында Enter пернесі басылған. Енгізілген символдардың санын

және сол сөздерде Т әрпінің неше рет кездесетінін есептейтін программа құру керек.
Program e4;
uses crt;
var b:char; n,k:real;
Begin k:=1; n:=0; readln;
writeln(‘matin engizinder:’);
while not eoln do
Begin read(b);
n:=n+1;
if b:=’t’ then k:=k+2;
End, writeln;
writeln(‘matindegi simboldardin sani n=’,n:3);
writeln(‘matindegi t arpinin sani k=’,k:3);end.

тапсырмасы
Берілген сөйлемде қанша сөз бар екенін анықтайтын программа құрастырып келу.

кітапхана сөзінен: ана, кітап, танк, апа, хан сөздерін құрастырып, сөздің ұзындығын көрсететін программа құру.
Тақырыпты оқу.