"Тікт?ртб?рышты ?шб?рыш" пиза

«Тікбұрышты үшбұрыш» тақырыбы сабағында математика саласындағы пәндік білімді түрлі жағдайларда

қолдану үрдісінің дағдыларын қалыптастыру-білім беру үрдісінің нәтижелігінің негізгі ұстанымын қалыптастыру
Қарғалы №3 орта мектебі
Амирова Н.М.

жағдайларда қолдану үрдісінің дағдыларын
қалыптастыру-білім беру үрдісінің
нәтижелігінің негізгі ұстанымы»

Білу. Тарихи мәліметтер

Түсіну. Үшбұрыш архитектурада

Қолдану: Үшбұрышты өмірде қалай қолданады.

Талдау: PISA логикалық есептерін шығару

Жинақтау. Тест тапсырмалары

Бағалау: Критерилер бойынша бағалау

ҚАТЫНАСТАР
КЕҢІСТІК ПЕН ФОРМА
АНЫҚТАЛМАҒАНДЫҚ

қатынасты тез орнатады. Бұлар ақпейілді, ақкөңіл адамдар.Олар басқаның қайғысы мен

қуанышына ортақтаса біледі. Бауырмал, сондықтан оларға адамдар үйірсек болады. Бұлардың басты қасиеті өтірік пен шындықты тез айыра біледі. Өз ортасында беделді, барлық адамға ұнағысы келеді. Дөңгелектер болашақта – тума психологтар.

Психологиялық ахуал  «Сіз кімсіз?»

еңбекқор жансыз. Еңбек сүйгіштік, істің тиянақты аяқталуын қалаушылық, талапшылдық –

квадраттың басты қасиеттері. Шыдамдылық пен төзімділік квадраттарды жоғарғы дәрежелі оқушы етіп көрсетеді. Квадрат керек ақпаратты сол уақытта беруге дайын, өз ісіне ұқыпты. Квадраттар әрқашан белгілі орнатылған тәртіпті ұнатады. Квадраттың идеялы – жоспарланған өмір, олар өмірдің тосын өзгерістерін ұната бермейді. Осы қасиеттер арқылы квадраттар тамаша ұйымдастырушылар бола алады.

өзін лидермін деп сезінеді.Үшбұрыштар қуатты, өз ойлаған мақсатына жетеді, өзіне

сенімді . Үшбұрыштар өзі үшін және өзгелер үшін де шешім қабылдағанды ұнатады. Кез – келген істің басшысы болғанды ұнатады. Үшбұрыштар шыдамсыз, тәуекелге барғанды жақсы көреді. Өз мақсатына жету үшін бәрін істейді, ерінбейді.

өзінің Евклидтің “Бастамаларына” берген түсіндірмесінде гипотенузаның квадраты катеттердің квадраттарының қосындысына

тең болатыны туралы былай деп жазған: “ Ежелгі аңыздарға сенсек, бұл теореманың дәлелдемесін Пифагор тапқан. Ашқан жаңалығын өгіз сойып тойлаған.” осындай ойда грек тарихшысы Плутарх та (І ғ.) айтады. Осы және т.б. бізге жеткен мәліметтер негізінде бұл теорема Пифагорға дейін белгісіз болған деп есептеліп, оны Пифагор теоремасы деп атаған.

жоқ. Дегенмен, қабырғалары 3, 4, 5 болатын үшбұрышты мысырлық үшбұрыш

деп атайды. Себебі ол ежелгі мысырлықтарға белгілі болған. Тік бұрыш тұрғызу үшін мысырлықтар жіпті тең 12-ге бөлетін түйіндер жасап, ұштарын байланғаннан кейін оны қабырғалары 3, 4, 5 болатын үшбұрышқа келтіріп, жерге қазықтармен керіп тастаған. Сонда 3 пен 4-ке тең қабырғалардың арасындағы бұрыш тік болып шыққан. Ал бұдан көп уақыт бұрын Вавилонда тікбұрышты үшбұрыштың қабырғаларының арасында байланыс бар екені белгілі болған.

тұжырым Пифагорға дейін 500 жыл бұрын белгілі болған. Бұл теорема

Ежелгі Үндістанның ғалымдарына да таныс болған, оған “Сутрахта” кездесетін мына сөйлемдер куә:
Тіктөртбұрыштың диагоналін квадраты, оның үлкен және кіші қабырғаларының квадраттарының қосындысына тең;
Квадраттың диагоналіне салынған квадраттың ауданы квадраттың өзінің ауданынан екі есе үлкен.
Қазіргі кезде Пифагор теоремасының 150-ден астам дәлелдемелері белгілі.

Тест тапсырмалары
1. Тікбұрышты үшбұрыштың

катетері бойынша оның гипотенузасын анықтау: а=3 және в=4
А. 9 В. 12 С. 5 D.18
2. Тікбұышты үшбұрыштың бір катеті мен гипотенузасы бойынша оның екінші катетін анықтау: с=13 және а=5
А. 10 В. 13 С. 14 D.12
3. Ромбының диагональдары бойынша, оның қабырғаларының ұзындықтарын анықтау: 16дм және 30 дм
А. 17дм В. 12дм С. 19дм D.21дм
4. Тіктөрбұрыштың қабырғаларының ұзындықтары бойынша оның диагоналін табу: 15м және 8м
А. 15м В. 17м С. 25м D.18м
5. Тең бүйірлі үшбұрыштың бүйір қабырғасы мен табаны бойынша, оның табанына түсірілген биіктігін анықтау: 10см және 16 см
А. 6см В. 11см С. 13 см D.21см

2

3 4 5
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5



2. Артық фигураны көрсетіңіз.
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5

КЕҢІСТІК ПЕН ФОРМА

Жауабы: A

Жауабы: D

B) 2
C) 3

D) 4
E) 5

1)

3)

4)

5)

2)

Жауабы: C

КЕҢІСТІК ПЕН ФОРМА

ГРАМОТНОСТЬ
Суретте квадрат бірнеше бөліктерге бөлінген. Тең бүйірлі үшбұрыштардың саны:
A)

10
B) 12
C) 14
D) 16
E) 18

Жауабы: D

КЕҢІСТІК ПЕН ФОРМА

D) 11 E) 13
Жауабы: A
КЕҢІСТІК ПЕН ФОРМА

A) 8 квадрат
B) 9 квадрат
C) 10 квадрат
D) 11 квадраттан тұрады.

КЕҢІСТІК ПЕН ФОРМА

Жауабы: С

Жауабы: С

Жауабы: D

2. Фигура суретте көрсетілгендей квадраттардан тұрады.
10-шы номерлі фигура:
A) 16 квадрат
B) 18 квадрат
C) 20 квадрат
D) 22 квадраттан тұрады

3. Фигура суретте көрсетілгендей квадраттардан тұрады
6-шы номерлі фигура:
A) 38 квадрат
B) 36 квадрат
C) 34 квадрат
D) 32 квадраттан тұрады

жазып келу.

Есептер шығаруда, үлкен құрылыстарда, теоремаларды дәлелдегенде т.б. Сондықтан бұл теореманың

қыр – сырын толығырақ әрі тереңірек білу қызығушылық туды