3-типтік ұшық вирусы

бар, липопротеидтен шығыңқы шашақтармен қапталған. Сыртқа қабаты- суперкапсид. Нуклеокапсидпен суперкапсид

арасындағы қабат тегумен. Вирустар тауық эмбрионында көбейеді, клетка культурасының барлық түрінде бір қабатты бляшкалар түзеді. Жұқтырылған клеткаларында денешіктері көп ядролы болады.

белдеу теміреткі (zoster). 1-шілік инфекция жел шешек түрінде өтеді, оның рецидиві- белдеу

теміреткі түрінде өтеді.
Вирус екі түрлі ауру қоздырады. Жел шешекке(Varicella ) көбінесе балалар шалдығады, дене қызбасымен, жалпы интоксикацияланумен, мөлдір суйық толған бөртпе (везикула) шығумен өтеді. Белдеу ұшық (herpes zoster) немесе белдеуші теміреткі- бала кезінде жел шешекпен ауырған ересек адамдарда болатын эндогенді инфекция. Ауру нерв жолдарының бойымен везикулярлық бөртпелер шығуымен көрініс береді.

белдеу теміреткімен науқастанушылық тіркелген. 
Инфекция көзі - ауру адам және вирус тасымалдаушылар.

Жасырын кезеңі жел шешек кезінде –11–23 күн. Вирус ауалы– тамшылы және жанасу (бөртпе бөлінділерімен) жолдары арқылы беріледі. Балалар белдеу теміреткімен науқастанғандармен тығыз қатынаста болғанда жел шешекпен ауруы ықтимал. Жылдың суық айларында жиілейді. Жасырын кезеңнің соңынан бастап бөртпе шыққаннан кейін 5 күн бойы басқаларға жұқтыру қаупі сақталады.

тамыр арқылы қанға түсіп, вирусемия қоздырады. Қан мен терінің (дерматотроптық

әсері) және шырышты қабаттың эпителиялық жасушаларына барады. Нәтижесінде науқастың бетінде, кеудесінде, аяқ – қолдарында, ауыз қуысының шырышты қабатында везикулярлы бөртпелер пайда болады. Жел шешек кезінде жасырын кезеңі -11-23 күн. Сулы бөрітпелер орнындағы күлдіреуіктер жарылады да, біраз уақыттан кейін құрғап, қатаяды. Бетіндегі қабыршық түскеннен кейін ешқандай тыртық белгі қалмайды.

ауыр түрде өтеді. Ауырып тұрған балалардың жұлын артқы түбіршіктерінде н/е

бас ми нервінің ганглияларында вирус бірнеше жыл бойы сақталады. Жұлынның нерв жасушасында ұзақ уақыт сақталған вирустың белсенділігі-теміреткі дамуы ықтимал. Оған әртүрлі жағдайлар (ілеспе аурулар, жарақаттану, иммунитетінің төмендеуі т.б.) ықпалын тигізеді. Сезімтал нервтердің айқын емес қызарған дақтар (d–3–5см). 18–24 сағ везикулаларға айналады. Зақымдану кеудеде, сезімталдық нервтердің бойында (біржақты) орналасуы мүмкін. Зақымдану белгілері 2-4 аптадан кейін жоқ болады.

антиденелер жиналады. Бірақ олар аурудың рецидивінен құтқара алмайды. Өйткені персистенциялық

инфекция ошағы жұлынның ганглияларында сақталады. Сонымен қатар Т-супрессорлар санының көбеюі байқалады, ол өз кезегінде екіншілік иммунды-тапшылық қоздыруға себепкер болады.

әдісімен бояп, препаратты микроскопта қарап қосынды денешіктер (Липшиц денешігі) бар

,Цанк жасушаларын анықтайды. Вирусты бөліп алу (индикациялау)- тек қана адам эмбрионының фибриобластынан дайындалған жасуша дақылдарына жұқтыру (ЦПӘ, синцитиялар тізілуі бойынша индикациялау). 
Вирусологиялық әдіс-тауық эмбрионында, клетка культурасында нейтрализация реакциясымен жүргізіледі.
Серологиялық диагностика- антидененің қос қан сарысуында өсуіне байланысты.
Жедел экспресс әдісі- ПТР.

Зертханалық диагностика. 

қолданылады.

вакцина
Вакцина Окавакс (Франция)
Вакцина Варилрикс (Бельгия)
Жел шешек ошағында болған

балаға-
иммунды глобулин енгізу.