Слайд 1Қабыну –
(греч. phlogosis, лат. inflamatio)
Зақымдануға организмнің жергілікті жауабы.
ӘЛЬТЕРАЦИЯ, ЭКССУДАЦИЯ,
ПРОЛИФЕРАЦИЯМЕН ҚАБАТТАСАТЫН
БІРТЕКТЕС ДЕРТТІК ҮРДІС.
Слайд 2Қабынудың жергілікті көріністері
44
Слайд 4ЖІТІ ҚАБЫНУДЫҢ ЖАЛПЫ БЕЛГІЛЕРІ
ҚЫЗБА
ҰЙҚЫШЫЛДЫҚ
ТӘБЕТТІҢ БОЛМАУЫ
МИАЛГИЯ
ЭТЖ ЖОҒАРЫЛАУЫ
СОЛҒА ЖЫЛЖЫҒАН НЕЙТРОФИЛЬДІК ЛЕЙКОЦИТОЗ
ИММУНДЫҚ ЖҮЙЕ
ЖАСУШАЛАРЫНЫҢ ӘСЕРЛЕНУІ
Слайд 5 ҚАБЫНУ СЕБЕПТЕРІ - ФЛОГОГЕНДЕР
ЭКЗОГЕНДІК
БИОЛОГИЯЛЫҚ
МЕХАНИКАЛЫҚ
ФИЗИКАЛЫҚ
ХИМИЯЛЫҚ
ӘЛЕУМЕТТІК
ЭНДОГЕНДІК
ТІННІҢ ЫДЫРАУ ӨНІМДЕРІ
УЫТТЫ ӨНІМДЕР
ҚАН ҚҰЙЫЛУ
ЕРКІН РАДИКАЛДАР
Слайд 6ҚАБЫНУ КОМПОНЕНТТЕРІ
ӘЛТЕРАЦИЯ
ЭКССУДАЦИЯ:
МИКРОЦИРКУЛЯЦИЯ БҰЗЫЛЫСТАРЫ
ЛЕЙКОЦИТТЕРДІҢ ЭМИГРАЦИЯСЫ
ПРОЛИФЕРАЦИЯ
Слайд 7ӘЛТЕРАЦИЯ – ЖАСУШАЛАРДЫҢ, ЖАСУША АРАЛЫҚ ЗАТТАРДЫҢ, ЖҮЙКЕ АЯҚШАЛАРЫНЫҢ, ҚАН ТАМЫРЛАРЫНЫҢ
ДИСТРОФИЯЛЫҚ, НЕКРОБИОЗДЫҚ НЕМЕСЕ НЕКРОЗДЫҚ БҮЛІНУЛЕРІ
ҚҰРЫЛЫМДЫҚ БҮЛІНІСТЕР
УЛЬТРАҚҰРЫЛЫМДАР
ДЫҢ ЗАҚЫМДАНУЫ
ДИСТРОФИЯ
НЕКРОЗ
ҚЫЗМЕТТІК БҰЗЫЛЫСТАР
ЗАТ АЛМАСУ БҰЗЫЛЫСТАРЫ
ФИЗИКАЛЫҚ-ХИМИЯЛЫҚ
ӨЗГЕРІСТЕР
Слайд 8ӘЛТЕРАЦИЯ
АЛҒАШҚЫ
(ФЛОГОГЕННІҢ ӘСЕРІНЕН)
САЛДАРЛЫҚ
(БІРІНШІЛІК ӘЛТЕРАЦИЯНЫҢ ЗАРДАБЫ, ЗАТ АЛМАСУ ӨЗГЕРІСТЕРІ МЕН ҚАБЫНУ ДӘНЕКЕРЛЕРІНІҢ
ӘСЕРІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ)
Слайд 9* Қабыну серпілісі құрамбөлшектерінің арақатынасы (по: А.Ш.Зайчик, Л.П.Чурилов)
1 – алғашқы
альтерация; 2 – салдарлық альтерация
Зақымдаушы агент
альтерация
1
2
экссудация
пролиферация
3
Слайд 10ҚАБЫНУ ОШАҒЫНДА ЗАТ АЛМАСУ БҰЗЫЛЫСТАРЫ
ЗАТ АЛМАСУДЫҢ САПАЛЫҚ ЖӘНЕ САНДЫҚ ӨЗГЕРІСТЕРІ:
МАЙЛАР,
КӨМІРСУ ЖӘНЕ НӘРУЫЗДАРДЫҢ ЫДЫРАУ ҮРДІСТЕРІНІҢ ЖОҒАРЫЛАУЫ
ТҮЗІЛУ ҮРДІСТЕРІНІҢ ТӨМЕНДЕУІ
ЗАТТАР АЛМАСУЫНЫҢ СОҢЫНА
ДЕЙІН ЖҮРМЕУІ
Слайд 11ҚАБЫНУ ОШАҒЫНДАҒЫ ФИЗИКАЛЫҚ-ХИМИЯЛЫҚ ӨЗГЕРІСТЕР
ГИПЕРОСМИЯ
ГИПЕРОНКИЯ
АЦИДОЗ (ГИПЕР Н+ ИОНИЯ)
Слайд 12ЗАТ АЛМАСУ БҰЗЫЛЫСТАРЫ
ЖЫЛУ ӨНДІРІЛУІНІҢ ЖЕРГІЛІКТІ ЖОҒАРЫЛАУЫ
ТОТЫҚПАҒАН ӨНІМДЕРДІҢ ЖИНАЛУЫ
ФИЗИКАЛЫҚ-ХИМИЯЛЫҚ ӨЗГЕРІСТЕР
Слайд 13ҚАБЫНУ ДӘНЕКЕРЛЕРІ:
ЖАСУШАЛЫҚ ГУМОРАЛДЫҚ
Слайд 14* Қабыну үрдісіндегі жергілікті және жүйелі тетіктердің арақатынасы
Қабыну дәнекерлері
Жергілікті
әсері
Жүйелі
әсері
альтерация,
экссудация,
пролиферация,
тромбоз, стаз,
лейкоцитоз
колония
түрткілей
тін жайт
гистамин
өспе
тіршілігін жоятын
жайт
Протеаза
лар
интер-
лейкиндер
лейко-
цитоз
аритмия,
бронхо-
спазм,
вазоди-
латация
цитоток-
синдік
әсерлер,
көпағзалық
жеткілік
сіздік
ТШҚҰ-син-
дромы,
гипотензия,
қанның
тұтқырлануы
қызба,
диарея,
құсу
39
Слайд 15ЖАСУШАЛЫҚ ДӘНЕКЕРЛЕР
ГИСТАМИН (МЕС ЖАСУШАЛАРЫ, БАЗОФИЛДЕР, ТРОМБОЦИТТЕР)
СЕРОТОНИН (ТРОМБОЦИТТЕР)
ЛИЗОСОМАЛЫҚ ФЕРМЕНТТЕР (НЕЙТРОФИЛДЕР, МАКРОФАГТАР)
ПРОСТАГЛАНДИНДЕР
(ЛЕЙКОЦИТТЕР, ТРОМБОЦИТТЕР)
ЛЕЙКОТРИЕНДЕР (ЛЕЙКОЦИТТЕР)
ТРОМБОЦИТТЕРДІ ӘСЕРЛЕЙТІН ЖАЙТТАР (ЛЕЙКОЦИТТЕР)
ОТТЕГІНІҢ БЕЛСЕНДІ РАДИКАЛДАРЫ (ЛЕЙКОЦИТТЕР)
АЗОТ ТОТЫҒЫ
(МАКРОФАГТАР)
Слайд 17* Интерлейкин -1 дің қабыну ошағындағы әсері
макрофаг
интерлейкин-1
бауыр
гипоталамус
В-лимфоцитер
фибробластар
Т-лимфоциттер
Жедел кезең
нәруыздарын
өндіру
Антидене
өндіру
Фибробластар
дың
көбеюі
Лимфокиндер
дің түзілуі
интерлейкин-2
түзілуі
қызба
Оң кері байланыс
35
Слайд 18ГУМОРАЛДЫ ДӘНЕКЕРЛЕР
ХАГЕМАН ФАКТОРЫНЫҢ ӘСЕРЛЕНУІ
КАЛЛИКРЕИН-КИНИН ЖҮЙЕСІНІҢ ӘСЕРЛЕНУІ (БРАДИКИНИН)
ҚАНДЫ ҰЙЫТҚЫШ және ҰЮҒА
ҚАРСЫ ЖҮЙЕНІҢ ӘСЕРЛЕНУІ
КОМПЛЕМЕНТ ЖҮЙЕСІНІҢ ӘСЕРЛЕНУІ
Слайд 19* Қабыну ошағында кинин жүйесінің әсерлері
Хагеман жайты
(XII фактор)
фибрин
тромбоз
Зақымдану беті,
рН
өзгеруі,
температура
Прекалликреиннің
әсерленуі
прекалликреин
калликреин
кининоген
брадикинин
әсерізденген
пептидтер
кининаза
вазодилатация,
тамыр өткіз
гіштігінің артуы, ауыру сезімі
плазмин
фибринолиз
31
Слайд 21Қабыну кезіндегі тамырлық серпілістер
ишемия
нейротоникалық
артериалық
гиперемия
нейросалданулық
артериалық
гиперемия
веналық
гиперемия
7
Слайд 25ҚАН ТАМЫРЛАРЫНЫҢ ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ ТАРЫЛУЫ – ИШЕМИЯ
НОРАДРЕНАЛИННІҢ ӘСЕРІ, ВАЗОКОНСТРИКТОРЛАРДЫҢ ТОНУСЫНЫҢ
ЖОҒАРЫЛАУЫ
Слайд 26АРТЕРИАЛЫҚ ГИПЕРЕМИЯ
ВАЗОДИЛАТАТОРЛАР ТОНУСЫНЫҢ ЖОҒАРЫЛАУЫ
ВАЗОКОНСТРИКТОРЛАРДЫҢ САЛДАНУЫ
ДӘНЕКЕРЛЕР ӘСЕРІ
Слайд 28ВЕНАЛЫҚ ГИПЕРЕМИЯНЫҢ ПАТОГЕНЕЗІ
ТАМЫРІШІЛІК ЖАЙТТАР
ҚАН ІРКІЛУІ
МИКРОТРОМБТАР ТҮЗІЛУІ
ЛЕЙКОЦИТТЕРДІҢ КЕМЕРЛЕНІП ТҰРУЫ
ҚАН ТАМЫРЫ КЕМЕРЛЕРІНІҢ
ІСІНУІ
ТАМЫР СЫРТЫЛЫҚ ЖАЙТТАР
ҚАН ТАМЫРЛАРЫНЫҢ СЫРТЫНАН ҚЫСЫЛУЫ
ДӘНЕКЕР ТАЛШЫҚТАРЫНЫҢ ЫДЫРАУЫ
Слайд 29СТАЗ
(ІРКІЛУЛІК, НАҒЫЗ- КАПИЛЛЯРЛЫҚ)
ЭРИТРОЦИТТЕРДІҢ АГРЕГАЦИЯСЫ
ЭРИТРОЦИТТЕРДІҢ БӨЛШЕКТЕНУІ
СЛАДЖ
Слайд 30ЭКССУДАЦИЯ –
ҚАБЫНУ ОШАҒЫНА ҚАННЫҢ НӘРУЫЗЫ БАР СҰЙЫҒЫНЫҢ ШЫҒУЫ
ЭКССУДАЦИЯНЫҢ ПАТОГЕНЕЗІ
ҚАН
ТАМЫРЛАР ӨТКІЗГІШТІГІНІҢ ЖОҒАРЫЛАУЫ
Қылтамырлар мен венулаларда гидростатикалық қысымның жоғарылауы
Қабыну ошағында осмостық
және онкотикалық қысымның жоғарылауы
Слайд 31ҚАН ТАМЫРЛАР ӨТКІЗГІШТІГІНІҢ ЖОҒАРЫЛАУЫ
Слайд 35ЭКССУДАТТЫҢ ТҮРЛЕРІ
САРЫ СУЛЫҚ
3-5% нәруыз, аздаған лейкоциттер, мөлдір, транссудатқа жақын
күйіктерде
Аллергиялық
қабынуда
Вирустардың әсерінен дамыған қабынуда байқалады
Слайд 39ФИБРИНДІ
Эндотелий айқын зақымданғанда
фибриноген фибрин болады
Күл
ауруында, сатқақта байқалады
Слайд 48ГЕМОРРАГИЯЛЫҚ
Тамырлар ауыр зақымданғанда
Эритроциттер болады
Сібір жарасында, чумада, уытты тұмауда байқалады
Слайд 52
ІРІҢДІ ЭКССУДАТ
қоршаған тінді ерітетін қасиеті бар
Кокктық жұқпаларға
тән
Іріңді сары су
Лейкоциттер лизосомасынан протеолиздік ферменттер
Тұнба
ыдыраған лейкоциттер (іріңді денелер),
ыдыраған тіндер, микробтар
центрифугилденген
Слайд 56ШІРІКТІК
Анаэробты жұқпа түскенде түзіледі
АРАЛАС
Слайд 60ЭКССУДАЦИЯНЫҢ МАҢЫЗЫ
ЖАҒЫМДЫ
БАКТЕРИЯЛЫҚ УЫТТАРДЫ СҰЙЫЛТУ
ФЕРМЕНТТЕР МЕН АНТИДЕНЕЛЕР АРҚЫЛЫ МИКРООРГАНИЗМДЕР МЕН УЫТТАРДЫ
АЛАСТАУ
ҮРДІСТІ ШЕКТЕУ
ЖАҒЫМСЫЗ
АҒЗА ҚЫЗМЕТІНІҢ БҰЗЫЛУЫ
ТІНДЕРДІҢ ИШЕМИЯЛЫҚ ЗАҚЫМДАНУЫ МЕН МИКРОЦИРКУЛЯЦИЯНЫҢ БҰЗЫЛУЫ
Слайд 69ЛЕЙКОЦИТТЕРДІҢ ЭМИГРАЦИЯСЫ – ЛЕЙКОЦИТТЕРДІҢ ҚАБЫНУ ОШАҒЫНА ШЫҒУЫ
ҚАН ТАМЫРЛАРЫНДА КЕМЕРЛЕНІП ТҰРУЫ
ҚАН
ТАМЫРЛАРЫ АРҚЫЛЫ ТІНГЕ ӨТУІ
ЛЕЙКОЦИТТЕРДІҢ ҚАБЫНУ ОШАҒЫНДА ЖЫЛЖУЫ
Слайд 73ЛЕЙКОЦИТТЕР ЭМИГРАЦИЯСЫНЫҢ ПАТОГЕНЕЗІ
Слайд 74ЛЕЙКОЦИТТЕР ЭМИГРАЦИЯСЫНЫҢ ПАТОГЕНЕЗІ
Слайд 75Оң хемотаксис – хемоатрактанттар әсерінен лейкоциттердің қабыну ошағына жылжуы
хемоатрактанттар
Бейспецификалық:
Бактериялардың өнімдері
Комплементтің
белсенді құрамбөлшектері
Лейкотриендер
Тромбоциттерді әсерлейтін фактор
Спецификалық:
Интерлейкин-8 (нейтрофилдерге)
MCP-1 (моноциттерге)
Лимфотоксин
Эотоксин
Слайд 77ФАГОЦИТОЗ – микроорганизмдерді жұту мен қорыту үрдісі
ФАГОЦИТОЗДЫҢ сатылары
ЖАҚЫНДАСУ
ЖАБЫСУ
ЕНУ
ҚОРЫТУ
Слайд 79ФАГОЦИТОЗДЫҢ ТАПШЫЛЫҒЫ
ТҰҚЫМ ҚУАЛАЙТЫН
ЛЕЙКОЦИТТЕР ЖАБЫСУЫНЫҢ АҚАУЛАРЫ (ДАЛ-1; ДАЛ-2)
ХЕМОТАКСИСТІҢ АҚАУЫ
ФАГОЦИТТЕРДІҢ БАКТЕРИЦИДТІК ЖҮЙЕСІНІҢ
АҚАУЫ
ЖҮРЕ ПАЙДА БОЛҒАН
АДГЕЗИЯ, ХЕМОТАКСИС, БАКТЕРИЦИДТІК ЖҮЙЕНІҢ БҰЗЫЛУЫ, ҚАНТТЫ ДИАБЕТ КЕЗІНДЕ
ЛИЗОСОМАЛЫҚ ФЕРМЕНТТЕРДІҢ БЕЛСЕНДІЛІГІНІҢ ТӨМЕНДЕУІ, АУЫР МЕТАЛ ТҰЗДАРЫМЕН УЛАНУ.
Слайд 80ПРОЛИФЕРАЦИЯ
ДӘНЕКЕР ТІННІҢ ЖАСУШАЛЫҚ ЭЛЕМЕНТТЕРІНІҢ ӨСІП-ӨНУІ.
ПРОЛИФЕРАЦИЯНЫҢ ДЕМЕУШІЛЕРІ
ӨСУ ФАКТОРЛАРЫ
ЦИТОКИНДЕР (ИНТЕРЛЕЙКИН-1)
ПРОЛИФЕРАЦИЯНЫҢ ТЕЖЕГІШТЕРІ
ӨСПЕ
ТІРШІЛІГІН ЖОЯТЫН ЖАЙТ
ИНТЕРФЕРОН
АДГЕЗИЯЛЫҚ МОЛЕКУЛАЛАР
Слайд 85ҚАБЫНУДЫҢ ЖЕРГІЛІКТІ БЕЛГІЛЕРІ
ҚЫЗУ – CALOR
ҚЫЗАРУ – RUBOR
ІСІНУ – TUMOR
АУЫРУ -
DOLOR
ҚЫЗМЕТІНІҢ БҰЗЫЛУЫ – FUNCTIO LAESA
Слайд 86ҚАБЫНУДЫҢ ЖАЛПЫ БЕЛГІЛЕРІ
ҚЫЗБА
ҰЙҚЫШЫЛДЫҚ
ТӘБЕТТІҢ ТӨМЕНДЕУІ
БҰЛШЫҚ ЕТТЕРДІҢ АУЫРУЫ
ЖЕДЕЛ ФАЗА НӘРУЫЗДАРЫНЫҢ ТҮЗІЛУІ
ЯДРОЛЫҚ СОЛҒА
ЖЫЛЖЫҒАН НЕЙТРОФИЛЬДІ ЛЕЙКОЦИТОЗ
ИММУНДЫҚ ЖҮЙЕ ЖАСУШАЛАРЫНЫҢ ӘСЕРЛЕНУІ
Слайд 87Цитокиндер
интерлейкиндер, ӨТЖЖ, интерферондар ж.б.
Слайд 88СОЗЫЛМАЛЫ ҚАБЫНУДЫҢ ПАТОГЕНЕЗІ
АЯҚТАЛМАҒАН ФАГОЦИТОЗ
ЫДЫРАУҒА ЖАРАМСЫЗ ЗАТТАРДЫҢ ФАГОЦИТОЗЫ (SiO2)
ИММУНДЫҚ ӘСЕРЛЕНУІ
МАКРОФАГТАРДЫҢ
ӘСЕРЛЕНУІ
Слайд 103Қабынуды емдеу ұстанымдары
Этиотропты емдеу
Себепкер ықпалға әсер ету:
Бактериостатикалық және бактерицидтік препараттар
Бүлінген
тінді кесіп тастау
Организмнің төзімділігін арттыру
Слайд 104Патогенездік емдеу
Мембранатұрақтандыратын препараттар дәнекерлер бөлінуін азайту
салдарлық әлтерация мен тамырлық серпілістерді азайту
Антиоксиданттар
салдарлық әлтерацияны азайту
Дәнекерлерге қарсы препараттар салдарлық әлтерацияны азайту
Микроциркуляцияны жақсартатын препараттар
Пролиферацияның күшейткіштері