Қарағанды Мемлекеттік Медицина Университеті Анатомия кафедрасы

сол
жақтығын ерекшеліктерін анықтау.
Орындаған: Ильясова А.А
115 топ ЖМФ
Тексерген: Гүлнар Сайлауовна

ҚАРАҒАНДЫ 2010 ж.

сүйектер
Аяқбасы сүйектері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

мезенхимадан дамитын тығыз түзілістердің жиынтығы болып табылады. Олар өзара дәнекер,

шеміршек немесе сүйек тканьдерінің көмегімен байланысқан жеке сүйектерден тұрады, солармен бірге қимыл аппаратының пассивті бөлімін құрайды. Сүйек - тірі организмнің мүшесі ретінде бірнеше тканьдерден тұрады, олардың ең бастысы сүйек ткані.


Жұп сүйектерге – бассүйектің самай, бет, төбе, таңдай көзжасы сүйектері. Сонымен қоса бұғана, жауырын, тоқпан жілік, кәрі жілік, кәрі жілік шыбығы, қолбасы сүйектері, жамбас, ортан жілік, асықты жілік, асықты жілік шыбығы, аяқбасы сүйегі және қабырғалар жатады. Денедегі әр сүйектің қызметі, түрі, дамуы әрқалай болады. Жұп сүйектер симетриялы дамиды.

самай шұқыршағын түзуге қатысады да, сондық-тан facies temporalis деп аталады.

Одан бет сүйегімен қосылуға алға қарай кететін бет өсіндісі processus zygomaticus шығады. Баста-латын жерінде бет өсіндісімен 2 түбірі бар: алдыңғы және артқы, олардың арасында тө-меңгі жақсүйекпен буындасу үшін қажет шұқыршақ fossa mandibularis орналасады.

айтқанда:

Алдыңғы жиегі – маңдай
сүйегімен margo frontalis


Медиальді жиегі – басқа
жағының аттас сүйегімен
margo sagittalis

Артқы жиегі – қарақұспен margo ossipitalis

Медиальді жиегі – басқа
жағының аттас сүйегімен
margo sagittalis

алдыңғы ме-диальдысы маңдай сүйегімен, ал-дыңғы латеральдысы сына тәрізді сүйекпен, артқы

медиальдысы қа-рақұспен, артқы латеральдысы самай сүйегінің емізік тәрізді өсін-дісінің табанымен байланысады.

орналасқан. Қырқа-дан алға қарай көзжас жүлгесі sulcus lacrimalis өтеді, ол

жоғарғы жақсүйектің маңдай өсіндісіндегі жүлгемен бірге көзжас қапшығы шұқыршағын түзеді.

3 бет пен 2 өсіндіні бөліп көрсетуге болады. Бүйір бет

facies lateralis, төртұшты жұлдыз тәрізді және төмпешік түрінде шамалы шығып тұрады. Артқы, тегіс бет, самай шұқырша-ғына қараған және facies temporalis деп аталады. Үшінші бет көз беті facies orbitalis көз шарасы қабырғаларын түзуге қатысады.

медиальді және ла-теральді ұшқа бөлінеді. Қалыңдаған медиальді немесе төстік ұшында,

extremitas sternalis, төстікпен буындасуға арналған ершік тәрізді буын беті болады.
Латеральды немесе акромиальді ұшында extremitas acromialis, жазық буын беті жауырын акромионымен буындасатын жер орналасады. Оның төмеңгі бетінде төмпешік tuberculum conoideum жатады.
Бұғананың денесі төстікке жақын медиальді бөлігі алға қарай дөңес, ал латеральді бөлігі арт-қа қарай дөңес болатындай етіп йілген.

батыңқы жер болып табылады, ол жерге m.subscapularis бекиді.
Артқы бетінде facies

dorsalis жауырын қылтанағы spina scapula өтеді, ол бүкіл артқы бетті тең емес екі шұқыршаққа бө-леді: қылтанақүсті fossa supraspinata және қылтанақ асты fossa infraspinata шұқыр-шақтарына бөледі.

ұштары көкірек омырт-қаларының денелерімен қосылады. Жоғарғы 7 қабырға алдыңғы ұштарымен

тікелей төстік-пен қосылады. Бұлар нағыз шын қабырғалар. ХІ және ХІІ қабырғалардың алдыңғы ұштары бос жатады, бұлар толқушы қабырғалар.
Артқы ұшында қырқамен бөлінген буын беті бар қалыңдау қабырға басы болады, сол арқылы қабырға омыртқалардың денелерімен буында-сады.

сүйектерімен буындасу үшін қажет буын беті (дистальді эпифиз) орын алады.

Ол екі бөлікке бөлінеді: ортасында ойығы бар көлденең орна-ласқан кішкене жал түріндегі блок trochlea ме-диальді жатады; ол шынтақ сүйекпен буын-дасу үшін керек және оның ойығымен incisura trochlearis қаусырылады.Блоктан жоғары бір-бірден шұқыршақ жатады: алдыңғы төбе шұ-қыршағы fossa coronoidea артынан шынтақ өсіндісі шұқыршағы fossa alecrani.

жатады. Олар екеу:
Кәрі жілік медиальді орналасады ulna
Кәрі жілік шыбығы

латральді орналасады radius

бірінші білекке жақын қатары егер бас бармақтан бастап сана-сақ, мына

сүйектерден түзілген: ладья тәрізді os scophoideum, жар-тылай os lunatum, үшқырлы os triquetrum және бұршақ тәрізді os pisiforme.

типі жағынан бір на-ғыз эпифизі бар қысқа қуыс сү-йектерге жатады

және бас бар-мақ жағынан бастап І, ІІ, ІІІ және т.с.с деп реттеліп санала-ды.

соң бірі орналасқан қысқа қуыс сүйектер. Проксимальді бунақтың таба-нында сәйкесті

алақан сүйектің жұмыр басы-мен буындасуға арналған нағыз буын шұқыр-шағы, ал ортаңғы және дистальді бунақтар-да қырқашықпен бөлінген екі-екіден жай-пақ шұқыршақтар болады.
Әрбір саусақ 3 бунақтан тұрады: проксималь-ды, ортаңғы және дистальді. Тек бас бармақ-та ғана екі проксимальді және дистальді бу-нақ болады.

атқарады. Os coxa. 3 бөлімнен тұрады: мықын, шондонай, шат.
Ұршық ойығы

acetabulum ( сірке суы ыдысы) жамбас сүйектің сыртқы жағында орналаса-ды және ортан жілік басымен буындасуға ар-налған.

қарай шамалы иілген және үшқырлы дөңгелектерден пішінді: оның арт жағында

2 латеральды, labium laterale және медиальды labium mediale еріннен тұратын сан бұлшықеттері бекитін із, linea aspera орналасқан.

сүйектен – асықты жілік пен оның шыбығынан тұрады.
Асықты жілік-медиальді
Ал

асықты жілік шыбығы – латеральды жатады. Бұл екеуінен тек асықты жілік қана тізе буыны арқылы ортан жілікпен буындасады.

кеуек сүйектен түзіл-ген. Артқы немесе проксимальді қатар екі бір-шама ірілеу

сүйектен асық және оның астын-да жатқан өкше сүйектен құралады. Алдыңғы немесе дистальды қатар медиальды және ла-теральды бөлімдерден тұрады.
Медиальды бөлім ладья тәрізді және 3 сына тәрізді сүйектен түзілген.
Латеральды бөлімде тек 1 ғана куб тәрізді сү-йек жатады

сүйектерге жататын және қолдағы алақан сүйектері-не ұқсайтын 5 табан сүйектері-нен

тұрады. Оларды аяқбасы-ның медиальды жиегінен бастап санайды.

қолбасының осындай сүйектерінен кішілеу ша-маларымен өзгешеленеді. Тек екі бунағы бар

І башпайды қоспағанда аяқбасы башпайлары, қолбасы саусақтары сияқты 3 бунақтан тұ-рады. Дистальды бунақтардың ұшында жуан-даған жері tuberositas phalangis distalis болады, бұл олардың басты ерекшелігі болып табыла-ды. Тобық сүйектер табан бунақ буындасулары ( І башпай аймағында тұрақты) мен І-ші башпайдың буынаралық аймағында кездеседі.

клеткалар – остеобластар есебінен жүреді, оларды басты тірек ролін атқаратын

клеткааралық сүйек заты жасап шығарады.
Қаңқада мынадай топтарын ажыратады: тұлабой қаңқасы (омыртқалар, қабырғалар, төстік), бас қаңқасы (бассүйек пен бет сүйектері), қол – аяқ сүйектері - иық белдеуі (жауырын, бұғана) және жамбас белдеуі (жамбас астауы) және қол сүйектері (тоқпан жілік, кәрі жілік және қол басы), аяқ сүйектері (ортан жілік, сирақ сүйектері және аяқ басы). Ересек адамның қаңқасына кіретін жекелеген сүйектердің саны 200-ден асады, олардың 36-40 дененің орта сызығы бойымен орналасқан және тақ, қалғандары – жұп сүйектер.

кітап
Интернет сайттары
http\ www\ google
http\ www\ yandex