Қ.А.Ясауи атындағы халықаралық қазақ-түрік университеті медицина

анықтау

Қабылдаған: Орындаған: Абдурасилов Б. Тобы: СТК 341

Түркістан 2018 ж.

көрсеткіштері
ә) Баланың салмақ қосуының физиологиялық динамикасы
б)Бағалау критерийлері
ІІІ.Қорытынды.
Пайдаланған әдебиеттер.

мен дамуын дұрыс бағалау үшін баланың жасына сәйкес бұл параметрлер

физиологиясының ерекшеліктерін, сондай-ақ оларға ықпал ететін факторларды білу қажет.
Балалардың дамуының негізгі көрсеткіштері:
◊ дене салмағы;
◊ бойы/ұзындығы;
◊ бас шеңбері;
◊ психомоторлық дамуы
Дене салмағы—баланың өсуі мен дамуының неғұрлым маңызды құрамдас бөлігі, баланың салмақ қосуының баяулап қалуы немесе тоқтап қалуы оның жеткіліксіз тамақтануының және өсуінде кемшілік бар екенінің бірінші белгісі болып табылады.

нәрестенің салмағы 2,5 - 4,4 кг. аралығында болады. Туғаннан кейінгі

алғашқы 3–4 күнде бала денесінің салмағы аздап азая бастайды, 5–6%-ға салмағын жоғалтады, мұны салмақтың физиологиялық кемуі деп атайды. Алғашқы аптадан кейін салмақ қосу тұрақты әрі үздіксіз жүреді.
◊ Алғашқы 6 ай ішінде дені сау сәби әр аптада 150 грамнан 250 грамға дейін салмақ қосады. Кейінгі 6 ай ішінде апта сайын денеге салмақ қосу – 100-150 грамды, 12-14 ай арасында – 50 грамды құрайды.
◊ Туғанына 5 ай толған соң, бала өзінің дене салмағын туған кезіндегі салмағына қарағанда екі есеге көбейтеді, ал 12 айға қарай – оны үш еселейді.

ұзындығы» де- ген термин қолданылады, ал 2 жастан асқан соң

«бойы» деген термин қолданылады. Дені сау, айы-күні жетіп туған нәрестенің денесінің ұзындығы туған кезде 46-56 см болады.
Өсу — үздіксіз үдеріс. Түрлі жаста бұл үдерістің жеделдеуі немесе баяулауы мүмкін. Туғаннан кейін бойы өте тез, бірден өсе бастаған баланың әдетте кейінгі айларда өсуі бірте-бірте баяулай бастайды. Алғашқы 6 айда бала 16 см, кейінгі 6 айда 8 см өседі. 1 жастағы баланың бойы шамамен 75 сантиметрге өседі және 4 жаста туған кездегі денесінің ұзындығынан 2 есеге артық, 100 сантиметрді құрайды. 4 және 10 жас аралығында баланың өсуі салыстырмалы түрде баяу әрі бірқалыпты, бұл кезеңдегі бойдың өсуі жылына 5-7 см болады. Баланың бойы жыныстық жетілу басталған кезде жеделдейді.

бақылау жасаудың ажыратылмас компоненті болып табылады. Дені сау баланың басының

өсуі оның миының өскенін көрсетеді. Туған кезде баланың бас шеңбері орташа алғанда 34-36 см болады. Бас шеңбері алғашқы айда неғұрлым тез (3-5 см) өседі. Бас шеңберінің орташа мәні 3-айда 40,5 см, 6 айда — 43 см, 12 айда — 46 см болады. 6 жастағы баланың бойы ересек адамның бойының 70%-ын құрайтын болса, осы баланың бас шеңбері ересек адамның бас шеңберінің 90%-ын құрайды. Баланың өсуі мен дамуы үздіксіз жүріп отырады. Әу баста баланың басы тез өседі. Алғашқы 6 айдан кейін кеуде шеңбері тез өседі. 9-12 айдан бастап аяқ-қолдары мейлінше тез өсе бастайды.

мүмкін.

1 жасқа дейінгі балаларды горизонтальды таразыда,

2жастан жоғары вертикальды таразыда жүргізеді.

1-жасқа дейінгі балалардың бойын горизонтальды. 1 жастан үлкен балалардың бойын вертикальды бой өлшегішпен анықтайды.

алдында таразы ретке келтіріліп, балаға бейімделуі керек
2. Алдымен баланың астына

төсейтін жаялықты өлшеу ке- рек.

3. Баланы жалаңаштап шешіндіріп өлшеу қажет.

4. 7–8 айдан асқан балаларды отырғызып өлшеуге болады. 5. Баланың таза салмағын өлшеу үшін баланың салмағынан жаялықтың салмағын алып тастау керек.
6. Дәл өлшеу үшін бала қозғалмай, тыныш қалыпта болуы керек. Бұл үшін баланың назарын әлдебір затқа аудару немесе онымен ойнау қажет.
7. Өлшеген кезде бала таразы алаңының ортасында отыруға тиіс.

гр

3 айында – 750 гр

4 айында – 700 гр

5 айында

– 650 гр т.с.с.

Дене салмағын есептеу формуласы:

І - жарты жылдығында: m + 800 x n

M – туылғандағы салмағы, n - айы

ІІ – жарты жылдығында:

(800 х 6) + 400(n – 6) n – айы.

6 айлық бала салмақ – 4,800 қосады. 2- 11 жаста 10,5 +2n, n- жасы.

12- 15 жаста n х 5 – 20 n – жасы.

техникасы
1. Аяқ киімді, ұйықты, бас киімді шешу қажет.
2. Нәресте

немесе сәби қатты, тегіс жерге арқасымен жатқызылады (жұмсақ жерге жатқызу нақты нәтиже бермейді).
3. Басын қатты, белгіленген, тік жерге тірейді.
4. Басы, арқасы, жамбасы, аяқтары мен өкшелері өлшеу үстелінің бетіне тиіп жатуы тиіс. Баланың табанын жеңіл ғана тітіркендіру арқылы аяғын тіктейді (Бабинский с.).
5. Табандарын тік қалыпқа келтіреді (90.) және шәкілдің аяқ бөлігіне тірейді (қатты, тік, жылжытуға болатын жұқа тақтайша). Бұдан кейін баланың басы мен өкшесінің арасы өлшенеді.

½ m , m – айы

1 жастан жоғары 16 –

½ n , n- жасы.

жұмадан бастап өз анасының дауысын ажырата бастайды, ал 6 айдан

бастап дауыстың екпінін ажыратады: зекіп ұрысқанға жылайды, жылы сөзге күледі.

Дәм айыру қабілеті туғаннан бастап жақсы дамыған (қант қосқан суды жақсы ішеді).

Дене сезімі өте жақсы дамыған шымшу, түрту, жоғары температура тағы басқа факторларға тыжырынып, қозғалып, жылап жауап қайтарады. Баланың орталық нерв жүйесі тез қозғыш және тез тозғыш. Жаңа ортаға, жаңа жүздерге бала әсершіл болады, бірақ, біраздан кейін бала шаршап мазасызданып кетеді. Баланың бірқалыпты жайбарақат нерв жүйесінің қалыптасуы үшін сабырлы орта керек.

Физикалық дамуы қалыпты және қалыс қалуы мүмкін. Бала денсаулығын қалыптастырудың

негізі- отбасылық тәрбие. Адамның жеке басының алғашқы қалыптасуы отбасынан басталады. Баланың физикалық денсаулығымен қоса, дұрыс тамақтану және санитарно-гигиеналық дағдыларды ұстану, отбасындағы психологиялық қарам-қатынас өте маңызды. Сондықтан отбасылық өмір жеке адамның азамат болып өсуінің негізі.