Басшылық және ықпал ету

түрін, атап айтсақ, қызмет бабындағы міндеттерді шешу үшін басшылықтың бағынушылармен

ұйымдастырудың ерекше түрін бөлу үшін қолданылады.     Осыған байланысты, әлеуметтік көзқарас басшылықты ұйым ішіндегі адамдар арасындағы ерекше үш жақты қатынасты талдауды көздейді.

қатынас. Ол бір жұмысшының басқамен біржақты тәуелділігінің құқықтық негізін қамтиды

қатынасы: бірі – тым ²жалпы² болса, екіншісі – тым ²жеке².

Онда (еңбек процесінде) бір жағынан ұйымдастыру функциялары, екінші жағынан атқару функциялары байланысады.

ерекше түрі. Соңғы жағдайда оның әлеуметтік-психологиялық мазмұны – бірін-бірі мойындау,

ықпал ету, стиль, мүдделер қарастырылады

жұмысын бақылаған кезде, ол өзінің осы міндетіне лайық әрекет етеді.
Лидерлік

— бұл жеке адамдарға немесе бір топтағы адамдарға әсер ету қабілеті.
Лидерлікті қолданудың үш тәсілі бар:
жеке адамдардың қабілеті мен көзқарасы тұрғысынан қарағанда;

білім деңгейі;
әсерлі сыртқы келбет;
адалдық;
дұрыс бағыттағы ақыл;
экономикалық және әлеуметтік ғылым;
өзіне деген

сенім.

қалайды. Бұл тәсілдің тиімділігі, басқарудың жеке қасиеттерін емес, оның бағынушыларға

деген көзқарасын, қарым-қатынасын анықтайды.
Жағдайлық тәсіл — бұл тәсілді қолдаушылардың пікірі бойынша лидерліктің басты стилі жағдайларға байланысты өзгеріп отырады

стильдері болады. Басшылық стилін – басшының жұмыс бабындағы мәселелерді шешуде

қоластындағылармен қарым-қатынасының жеке ерекшеліктері ретінде анықтауға болады.

міндеттеріне қатысты белгілі бір қызмет мінез-құлқын таңдауға мүмкіндік береді. Осы

шеңбердегі саналы таңдау немесе кездейсоқ тербелістер болмай қоймайды және басшының индивидуальдылығын –оның мәдениетіне, мінезіне, тәрбиесіне, біліміне байланысты, яғни әлуметтік категориялар, аймаққа, мамандыққа, ұжымға, басшыға тән психологиялық және әлеуметтік-мәдени факторлармен детерминацияланады.

астындағыларының пікірімен санаспайды, өз қалауын күштеп енгізеді; демократиялық – жұмысшылар

біріккен шешім қабылдауға жұмылдырылады әлсіз басшы басқарушылықтан өз еркімен босайды, оның ұжымдағы ықпалы шамалы. Басшылық стилі басқару мәдениетімен тығыз байланыста.

жанама ықпалы, оның еңбекке жұмсаған күшіне компенсация ретіндегі жеке адамның

қажеттіліктерін қанағаттандыру арқылы мотивациясы. Қанағаттануға бағытталу адамды белгілі бір мінез-құлыққа күшті ынталандырады, оған тікелей бұйрық беруден гөрі жақсырақ нәтиже береді.

өз ойларына сай белгілі бір еңбек тәртібіне итермелеуді мақсат етеді.
Ықпалдың

екі түрі болуы мүмкін: тікелей (бұйрық, тапсырма) және жанама,мотивтендірілген (стимулдар арқылы).

олардан ауытқуға қойылатын санкциямен бекітіледі. Осының нәтижесінде талаптарды орындамағаны үшін

мүмкін санкциялардан жұмысшының шығындары оның орындауға шығындарынан артады

басшылық мақсаты атқарушының мүдделерімен сәйкес келмейді, оларға қарама-қайшы. Екінші тәсіл

жұмысшының мотивтері мен қажеттіліктеріне ықпал ету.

қажеттіліктерді қанағаттандыру арқылы жүзеге асады. Тікелей ықпалда мұндай компенсация болып

жағымсыз санкциялардың жоқтығы табылады. Мұндағы тиімділік индивидке сәйкесінше ықпал ету арқылы «өзін-өзі күшейту» есебінен жүзеге асады арқылы іске асады.