Химиялық элементтердің валенттілігі

элементтердің валенттілігін анықтау; қосылыстардың формуласын құрастыру; қосылыстардың құрылымдық формуласын құрастыру

біліктерін дамыту, өздігінен жұмыс істеуге және өз білімін бағалап тексеруге баулу;

б) тәрбиелік: ізденімпаздық, жауапкершілік, ұйымшылдық қасиеттерін тәрбиелеу.

Сабақтың мақсаты:

қою арқылы және тірек–сызба бойынша үй тапсырмасын тексеру:
III. Ұғыну кезеңі.

Валенттілік туралы түсінік
IV. Қосылыстағы элементтің валенттілігін анықтау алгоритмімен танысу
V. Екі элементт атомдарынан құралған қосылыстың формуласын құрастыру алгоритмі
VI. Қосылыстардың құрылымдық формулулары туралы түсінік
VII. Cабақты қорытындылау

Сабақ жоспары

элемент дегеніміз не?
Жай заттың анықтамасы; мысал келтіріңдер.
2 нұсқа сұрақтары:
Күрделі заттың

анықтамасы; мысал келтіріңдер.
Химиялық формула анықтамасы; мысал келтіріңдер.
Индекс, коэффициент дегеніміз не?
Химиялық реакция дегеніміз не?

«Ой шақыру» кезеңі «Cен білесіңбе?»

қалайы, бром, кальций, алтын, фосфор, күкірт
.
2 нұсқа. Келесі элементтердің атауларын

жазыңдар:
Mn, Ba, Li, Hg, N, Si, K, Fe, Ag, C

«Химиялық диктант»

Au, P, S

2 нұсқа:
марганец, барий, литий, сынап, азот, кремний,

калий, темір, күміс, көміртек

«Химиялық диктант» ЖАУАПТАР

Келесі қосылыстағы элементтердің массалық үлестерін анықта: Nа2SО4

«Кім жүйрік?»

32, 39%, S - 22,54%,
О – 45,07%

«Кім жүйрік?»

сапалық құрамын салыстырыңдар.
Молекулалардың қандай ұқсастығын байқадыңдар?
Молекулалардың айырмашылығы неде?

Валенттілік туралы түсінік

шешімін табыңдар

ғана қосып алады. Бүл қабілет “валенттілік” деп аталады. Валенттілік сөзі

латын сөзі valentia –күш деген мағынасын білдіреді

Мәселені талқылау бйынша қорытынды жасау:

бір санын қосып алу қабілеті.
Валенттік химиялық элементтің таңбасының үстінгі

жағына рим сандарымен жазылады.  
I I I II I III I IV
HCl H2O H3N H4C
 Сутек атомының валентігі I, ал оттек атомының валенттігі II тең

“Валенттілік” терминін
Э.Франкленд 1853 ж. енгізген

Cs, F, Ag
IІ валетті элементтер: О, Be, Mg, Ca, Sr,

Ba, Zn, Cd
IІІ валетті элементтер: B, Al

Валенттілігі өзгермейтін элементтердің валенттігін тұрақты, ал валенттілігі өзгеретін элементтердің валенттігін айнымалы деп аталынады.

IІ және ІІІ валетті : Fe, Co, Ni. Мысалы: FeО,

Fe2О3
IІ және IV валетті: Sn, Pb, C. Мысалы: СО, СО2
IІІ және V валетті : P, As. Мысалы: Р2О3, Р2О5
II, IV және VІ валетті : S. Мысалы: Н2S, SО2, SО3
II, III және VІ валетті : Cr. Мысалы: CrО, Cr2О3, CrО3
II, IV, VI және VII валетті : Mn.Мысалы: MnО, MnО2, MnО3, Mn2О7
I, III, V және VII валетті : Cl, Br, I. Мысалы: Cl2О, Cl2О3, Cl2О5, Cl2О7

Айнымалы валентті элементтер

екінші элементтің барлық атомдарының валенттіліктерінің санына тең
Қосылыстағы элементтің валенттілігін анықтау

алгоритмімен танысу

элементтің валенттігін белгілеңдер
I

II H2S Cu2O
3.Валенттігі белгілі элементтің валенттігін оның атомының санына көбейтіңдер (Ix2=2),(IIx1=2)
2 2 I II H2S Cu2O
4.Алынған санды валентігі белгісіз элементің атомдарының санына бөліңдер. Алынған жауап ізделінген валенттік болып табылады (2:1=II),(2:2=I)
2 2 I II I II H2S Cu2O

Элементтің валенттілігін анықтау алгоритмі

нұсқа:
HBr, Cl2O5, Cl2O7, РН3, K2O, Al2O3
Қосылыстардағы элементтің

валенттілігін анықтаңдар

IV I VI II

I II IV II II II VI II
1 нұсқа: SiH4, CrO3, H2S, CO2, CO, SO3

I I V II VII II III I I II III II
2 нұсқа: HBr, Cl2O5, Cl2O7, РН3, K2O, Al2O3

Жауаптары

II I

III I V II III II VII II
1нұсқа: CaCl PCl NO CrO ClO


VI II II I III I VII II III II
2-нұсқа: СrO BaCl AlH MnO PO

Қосылыстардың формулуларын құрастырыңдар

Cr2O3 Cl2O7
2-нұсқа:
СrO3 BaCl2

AlH3 Mn2O7 P2O3

Жауаптары

байланыс саны сызықшамен белгіленеді.
III II

IV II
Fe2О3 О=Fe-О-Fe=О SO2 O=S=O
VII II
Cl2O7 O=Cl-O-Cl=O
⎜⎜ ⎜⎜
O O

Қосылыстардың құрылымдық формулaлары

келдік?
Валенттілік ұғымына анықтама беріңдер.
Сутек атомының валенттілігі неге тең? Оттегінің валенттілігі?
2.

Оқушылардың білімін бағалау.

Cабақты қорытындылау

№3-4 36 бет


Үйге

тапсырма