Слайд 1Орындаған: Даниярқызы Индира, 2курс, экология
Қабылдаған: Тусупова Баян Халеловна
Химиялық зиянды заттардың
адам ағзасына әсері
Слайд 2Химиялық зиянды заттар
Қазіргі
заманда адамзатқа белгілі 7 млн. астам химиялық заттар бар. Олардың
60 мыңнан астамы кең қолдану табуда, тамаққа қосу түрінде – 5500, дәрі –дәрмек – 4000, тұрмыс химиясында – 1500 пайдаланылады. Халықаралық рыногта жыл сайын 500-ден 100-ға дейін жаңа химиялық қосындылар, өнімдер пайда болуда. Міне, сондықтан адам өміріне қауіпті улы заттар дүниеге көптеп келіп жатыр.
Слайд 3Улы химиялық заттар, өзінің пайдалануына байланысты төмендегідей болып жіктеледі:
-өнеркәсіп улы
— өндірісте қолданылатын заттар;
-улы химикаттар – ауыл шаруашылығында қолданылатын заттар;
-дәрі-дәрмектер;
-тұрмыс
химикаты;
-өсімдіктер және жануарларда, саңырауқұлақтарда, құрт-құмырсқаларда болатын заттар;
-әскери улаушы заттектер.
Слайд 4Адам организміне әсер ету сипаты бойынша улы заттар төмендегідей болып
бөлінеді:
-жалпылама улылар – организмді жалпы улайтын, жеке органдарды ауру етіп,
істен шығаратын улы заттар;
-қоздырғыштар – тыныс жолдарының шырышты (слизистый) қабатын, көзді, өкпені, теріні ауру ететін заттар;
-аллергия тудыратын заттар;
-мутагендер – генетикалық кодты бұзатын заттар;
-канцерогендер – қауіпті ісіктер тудыратын заттар;
-бала жасау қызметін жоятындар – қорғасын, сынап, стирол, радиоактивті басқа да заттар.
Слайд 5Зиянды заттардың әсер етуі және организмге енудің жолдары.
Зиянды заттар адам
органтзміне тыныс алу жолдары, тері және ас қорыту жолдары арқылы
енеді. Көп жағдайда(80-90 пайыз)кәсіпке байланысты ауруларжәне уланулар организмге улы газдардың, булардың, тұмандардың енуіне байланысты болады. Бұл жолмен ауруға шалдығу өте ауыр болуы мүмкін, себебі улы зат бірден қанмен араласып бүкіл денеге тарап кетеді.
Слайд 6Токсикалық заттардың классификациясы:
Химиялық токсикалық заттардың классификациясының адам ағзасына әсері бойынша:
-
Жалпы токсикалық;
- Тітіркендіргіш;
- Сенсибилациялы;
- Канцорогенді;
- Мутагенді;
- Репродуктивті функцияға әсері бойынша;
Слайд 7
1. Жалпы токсикалық (көмірсутек, күкіртсутек, синильді қышқыл, тетраэтильқорғасын) жүйке жүйесінің
бұзылуына, бұлшықет құрысуына, қантамырлар жүйесіне әсер етеді, қан гемоглабинімен әрекеттеседі.
Тетраэтилсвинец
— летучая жидкость, которая при температуре 0° переходит в парообразное состояние и через верхние дыхательные пути проникает в организм. Тетраэтилсвинец может проникать в организм и через неповрежденную кожу. Это вещество является сильным ядом, который избирательно поражает нервную систему, вызывая острые, подострые и хронические отравления. Последние обусловливаются функциональной кумуляцией, свойственной этому токсическому веществу.
Чаще отравления бывают острые и подострые. Поражается прежде всего кора большого мозга. В области вегетативных центров промежуточного мозга возникает очаг застойного возбуждения, что приводит к грубым нарушениям корково-подкорковых взаимосвязей.
Слайд 82. Тітіркендіргіштік заттар (хлор, аммиак, азот оксиді, фосген, күкіртті газ)
сілемейлі тыстар мен тыныс алу жолдарына әсер етеді.
Жидкий аммиак вызывает
сильные ожоги кожи, поэтому его обычно перевозят в стальных баллонах (окрашены в желтый цвет, имеют надпись "Аммиак" черного цвета), железнодорожных и автомобильных цистернах, по воде — в специальных танкерах, транспортируют также по трубопроводам. Аммиак опасен при вдыхании. При остром отравлении аммиак поражает глаза и дыхательные пути, при высоких концентрациях возможен смертельный исход. Вызывает сильный кашель, удушье, при высокой концентрации паров — возбуждение, бред. При контакте с кожей — жгучая боль, отек, ожег с пузырями. При хронических отравлениях наблюдаются расстройство пищеварения, катар верхних дыхательных путей, ослабление слуха.
Слайд 93. Сенсабилизациялы заттар (антибиотиктер, никель қосындысы, шаң,формальдегид) ағзаның химиялық заттарға
сезімталдығы жоғарылайды және аллергиялық ауруларға ұшырайды.
Формальдегид E240. Быстродействующий клеточный яд,
канцероген. Класс опасности 2. Формальдегид и его полимеры оказывают раздражающее действие на кожу (растворы концентрации выше 1-2%); на глаза и дыхательные пути (от 1 мг/м3); при длительном воздействии (от 0,5 мг/м3). Его присутствие заметно при очень низких концентрациях из-за сильного запаха. Порог чувствительности запаха 0,1-0,3 мг/м3.
Слайд 104. Канцорогенді заттар (бензопирен, асбест, никель және оның қосындылары, хром
тотығы) қатерлі ісік аурулырының барлық түрін тудырушылар.
Бензопирен (бензпирен, бензапирен) —
химическое вещество, относится к полициклическим углеводородам и представляет собой светло-жёлтые кристаллы. Это вещество является сильным канцерогеном, имеется в каменноугольной смоле, саже, табачном дыме, а в крупных городах — в воздухе, загрязнённом выхлопными газами. Оно способно накапливаться в почве, в растениях, в организме человека и животных.
Бензопирен высокотоксичен и опасен для человека даже в малой концентрации. Он относится к первому классу опасности (чрезвычайно опасные вещества) наравне со ртутью, плутонием, полонием, стрихнином и оксидом свинца.
При попадании в организм бензопирен способен вызывать возникновение злокачественных опухолей и приводить к развитию раковых заболеваний.
Слайд 115. Репродуктивті функцияға әсер етуші химиялық заттар (борная кислота, аммиак)
тұқым қуалаушы қызметке әсер етеді.
6. Мутагенді заттар (қорғасын және сынап
қосылыстары) соматикалық жасушаларға және тұқым қуалаушы жасушаларға әсер етеді. Адамның генотипін өзгеріске ұшыратады, тұқым қуалау арқылы әсер етеді.
Свинец и его соединения токсичны. При сильном отравлении наблюдаются боли в животе, в суставах, судороги, обмороки. Свинец может накапливаться в костях, вызывая их постепенное разрушение, осаждается в печени и почках. Особенно опасно воздействие свинца на детей: при длительном воздействии он вызывает умственную отсталость и хронические заболевания мозга. Значительное загрязнение окружающей среды свинцом происходило в результате выхлопов автомобильных двигателей, так как соединения свинца добавлялись в топливо (тетраэтилсвинец) с целью улучшения его качества.