Картоптың алтын түстес жұмырқұрты – Золотистая нематода картофеля

баялдыны да залалдайды. Басқа да Solаnum spp. және олардың будандары

жұмырқұрттың (нематоданың) ие-өсімдіктері бола алады.

Америкадағы Анд таулы қыраты. Қазақстанда картоптың алтын түстес жұмырқұрты Ресейден,

Белоруссиядан, Балтықжағалауы елдерінен, Қырғызстаннан әкелінген картопты сараптау кезінде байқалды. Вегетация кезеңінде картоптың алтын түстес жұмыртқұрты Алматы облысы Райымбек ауданының 10 шаруашылығынан табылды.

картопты бір жерге екі-үш жыл қатарынан егілген жерлерге көп зиян

тигізеді. Орташа өнімді 30% дейін төмендетіп жібереді, 80-90% дейін жоғалтқан кездерде кездескен. 

циста кезеңінде топырақта сақталады.  Көктемде қолайлы ылғалдылық температурасы болған кезде кейбір

заттардың әсерінен, жұмыртқадан көптеген дернәсілдер жарып шығып, тамыр мойыны арқылы төзімсіз өсімдіктердің тамырын зақымдайды.Дернәсілдердің цистадан түгелдей шығуы картоптың өсу кезеңіне тура келеді.Тамырға енген дернәсілдер қозғалмай тамырдың жасушалармен қоректеніп, үш даму кезеңін өткізеді. 

Баста аналықтарының түсі ақ болады да сарылана түсіп , кейін

алтын түсті сары түске боялады. Циста кезеңіне өткен кезде қоңыр немесе қошқыл түске айналады. Картопты жинау кезеңде жетілген цисталар тамырдан оңай түсіп бос топырақтың терең қабатына өтіп кетеді. Картопты себу мерзіміне, топырақтың ылғалдылығына және ауа температурасына байланысты бір ұрпақтың даму ұзақтығы 40-65 күнге дейін созылады.

туылып жатқан жағдайда 2- ұрпақ беруіде мүмкін

сопақша алмұрт тәрізді болады. Денесінің артқа жағы міндетті түрде домаланған,

тұрпайы конуссыз. Цистаның орташа көлемі 0,5-0,8 мм (1-мм ге дейін).

белгілерін картоптың өскіндерінің өну кезеңінде байқауға болады. Ауруға шалдыққан сабақтары

жіңішкеленіп, уақыты келмей сарғайып кетеді. Хлороз төменгі жапырақтарынан басталып,жоғарғы жапырақтарына таралады да келе-келе бір түпті қамтиды.Қатты зақымдалған өсімдік өзіне қажетті қоректік заттарды және суды ала алмай көптеген жіңішке тамырларды түзеді. (тамыр жүйесінің «сақалды» деп аталады).

жүргізеді (маршрутты әдіс) және сұрыптау жолымен топырақты талдау сынабаларын алу. 

топырақ қатпай тұрған кезінде. Топырақ талдау үлгілері арнайы әдіспен цистыбөлетіндер,

флотоционды елеуіш әдісін қолданады. Бөлінген цисталарды 4% формолин ертіндісімен белгілейді, этикеткамен жабдықтайды. 

және химиялық шаралар кешені кіреді. Карантиндік шаралар негізіне:
бүкіл ұйымдар мен

жеке кісілердің карантиндік аймақтан картоп әкелу, шығару және пайдалану ережелерін міндетті түрде сақтауы;
шекаралық кіріп-шығу бекетінде, сондай-ақ тиеу-түсіру орындарында тұқымдық, азық-түліктік картоп партияларын алғашқы және екінші тексеру;
карантиндік қызмет келісімі бойынша импорттық тұқымдық материалдарды оқшауланған телімдерге егу; отырғызылған картопты вегетациялық кезеңінде тексеру;
ішкі тасымалдау кезінде тұқымдық материалдарды зертханалық тексеру;
элита және тұқым шаруашылықтарын жыл сайын зерттеу жатқызылған.

ең алдымен, алдын-алу шаралары қарастырылады: отырғызылған картоп түгел және оған

шектес жатқан территория тексеріледі, тұқымдық мақсаттағы түйнектерді сатуға тиым салынады, табылған ошақтарды жою жөнінде кешенді шаралар жасалады.

сақтау, залалданбаған дақылдар өсіру, органикалық тыңайтқыштар енгізу керек.
Глободероз ошақтарының таралуы

мен жойылуының алдын алу жөніндегі шаралар жасаудағы басым бағыт өндіріске картоптың жұмырқұртқа төзімді сорттарын енгізу болуы тиіс.

кезде кеңінен қолданылмайды. Осыған байланысты Росмемкарантин және БӨКҒЗИ-ы соңғы жылдары

экологиялық таза препарат – перкальцитке зерттеу жүргізді.

тотығын құрайтын атомарлы оттегі болып табылады. Препараттың жұмсалу нормасы 200–300

г/м2 (2/3 т/га) болғанда бір жыл қолданғанда топырақтағы циста мөлшері 60–70%, ал екі жыл қолданғанда 85% төмендейді.

Америкадағы Анд таулы қыраты

Райымбек ауданының 10 шаруашылығынан табылды.

даму ұзақтығы неше күн?

генерацияда даму ұзақтығы 40–65 күн.

препаратты зерттеу жүргізді?

перкальцитке зерттеу жүргізді