ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСТЕТІ АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ АКЦИОНЕРНОЕ

Тақырыбы: Созылмалы ревматикалық

жүрек ауруы
Жүрек ақаулары

Орындаған:Қанатқызы Н
Қанапия А.А
Қабылдаған: Баймухамбетова Н.Б
Факультет: ЖМ15
Топ: 20-01

ӘДЕБИЕТТЕР

болатын жүрек аурулары қатысуымен сипатталатын ауру.

ЖАРМАЛАРЫНЫҢ ТОЛЫҚ АШЫЛЫП ЖАБЫЛМАУЫ)
АРАЛАС( БІРНЕШЕ ЖҮРЕК ҚАҚПАҚШАСЫНЫҢ ЗАҚЫМДАЛУЫ)

митральді стеноз
1пайызға дейін қолқа тарылуы кездеседі.

нәтижесінде СҚ дан СЖ ге қанның регургитациясы болады.

тексаортаға ғана емес толық жабылмаған саңылау арқылы СЖ ге де

ұмтылады. диастола кезінде СҚ ға артық қан көлемі келеді. Осының салдарынан СҚ және СЖ үнемі артық қан көлемі болады. Бұндай гемодинамикалық өзгеріс жүрек миокардының гипертрофиясына алып келеді, бұл кездегі гипертрофия табиғаты компенсаторлы механиз, яғни бірдей СҚ және СЖ камералары ұлғаяды.

Жүрек шығарылымының төмендеуі- СҚ –дан аортаға шыққан қан көлемі азаяды, соның салдарынан шеткері, ішкі мүшелер перфузиясы бұзылады.
Өкпелік гипертензия- митральді қақпақшаның айқын жетіспеушіліг кезінде, СЖ регургитацияның үлкен көлемде болуының салдарынан СЖ қысым көтеріледі, оған келетін өкпе артериясында қан толады, нәтижесінде кіші қан айналым шеңберінде қын іркіледі, өкпелік гипертензия дамиды.
Жүрекшелік жыпылықтар, дірілдер байқалады.

СҚ функциональді жағдайына байланысты
Егер, қақпақша жетіспеушілігі мардымсыз деңгейде ғана

болса, жүректің компенсаторлы гипертрофиясы мен тоногенді дилятациясының нәтижесінде науқас өмірі бойы тек аз дискомфортты сезінуі мүмкін.
Ал, айқын дәрежедегі жетіспеушілік болса, компенсаторлы механизм күші жеткіліксіз болады.
Науқастың шағымдары:
Тез шаршағыштық;
б/ет әлсіздігі;
Жүрек қағысы;
Аяқтағы ауырлық сезім;
ентігу:;
Оң қабырға астындағы ауырлық сезімі;
Ісіну;
Тыныс жеткіліксіздігі;
Құрғақ жөтел, кейде қақырықта қан аралас болады.

gracilis). Көп жағдайда баланың дене бітімі ақау пайда болған кездегі

жасына сәйкес қалып кетеді , де өз жасынан жас көрінеді, «физикалық инфантилизм»(А.С.Мясников). Цианоз- перифериялық (акроцианоз), беттік. Ерні, құлақ ұшы, саусақтары, мұрын ұшы көгереді. Жиі жағдайда “facies mitralis» , Яғни, ерні, мұрны, құлақ ұшы көк. “митральді көбелек”- яғни, бетінде көгілдір румянец пайда болады. Ісіну- егер ОҚ жетіспеушілігі қосылса, үлкен қан айналым шеңберіндегі қан іркілісі нәтижесінде аяқта, белде, бетте ісіну болады. Мәжбүрлі қалып- жартылай отырған кейіпте.

сызық бойынша 6 қабырғааралыққа түсуы мүмкін.
Эпигастральді пульсация
Систоликалық діріл

шекарасы жоғарыға ығысқан

тон өзгермейді, тек соңғы сатыларында өкпе артериясында 20 тон акценті

анықталады.
Патологиялық 3 тон- СҚ да қан көлемінің шамадан артық болуының нәтижесінде п.б, шығаберісте жақсы анықталады.
Систолалыкалық шу- СҚ дан СЖ ге қанның турбулентті ағысының нәтижесінде п.б. Егер, систолалық шу анықталмаса, органикалық жетіспеушілікке күмән туындамайды. Суретте систолалық шудың аңықталатын орны көрсетілген.

)- митральді қақпа жетіспеушілігіне бағынышты атриовентрикулырлы саңылау тарылуы негізінде дамиды.

Бұл шу қысқа болады. Даму патогенезі: СҚ және СЖ дилятациясы бар кезде дамиды. СЖ систоласынан кейін, оның қанға толуы тез болу үшін, саңылау тарылады, СЖ және СҚ қанға қанық болады. Жүрек пішіні бойынша “құм сағатына” ұқсайды. Осы кезде систолалық шумен қоса қысқа мезодиастолалық шу дамиды.

қанның регургитациясы, систолалық қан ағысы
Қарыншалардың систоласы кезіндегі митральді қақпақшаның қабырғаларының

сепарациясы
СЖ гипертрофиясы, артқы қыбырғасының гиперкинезиясы
СҚ Гипертрофиясы және дилятациясы


Рентген көріністері- сол жақ шекарасының, жоғарғы шекарасының жылжуы

жақ атриовентрикулярлы саңылаудың тарылуы, нәтижесінде сол жақ жүрекшенің босаңсуы қиындайды,

сол жақ қарынша мен сол жақ жүрекшенің арасындағы диастоликалық қысым градиенті үлкейеді.

қарастырылады:
Сол жақ жүрекшенің гипертрофиясы, дилятациясы-
Қалыпты жағдайда жүрекше –қарыншалық

саңылау 4-6 см2, оның 4 см2 қа және одан төмен мөлшерге дейін тарылуы салдарынан СҚ –дан СЖ ге аққан диастолалық қан ағысына кедергі туындайды (кейде “алғашқы барьер” д.а), бұл тосқауыл тек СЖдегі үлкен қысым арқылы жойылады. Мәселен, егер саңылау ауданы 1-1,5 см2 қа дейін кішірейсе, СЖ дегі қысым 25-30 мм с.б.б өсуі тиіс (қ.ж 5-7 мм с.б.б). СҚ қысымның өсуіне байланысты гипертрофия және дилятация болады.

Өкпе гипертензиясы
Кіші қанайналым жүйесінде қан іркілісі,

өкпе артериясында қан қысымының жоғарылауы. Өкпе гипертензиясының 2 түрі бар:
Веноздық (пассивті) гипертензия- СЖ қысымның жоғарылауы (20-25 ммсбб дейін) кіші қан айналым шеңберіндегі венозды қан ағуды қиындатады. Нәтижесінде венозды тамырлар қанмен байытылады- өкпеде қан іркілісі пайда болды. Өкпе веналарындағы жоғарпға қан қысымы гидравликалық түрде капиллярлар арқылы өкпе артериясына беріледі, нәтижесінде венозды немес пасссивті гипертензия дамиды.
Артериялық (“активті”) гипертензия- жүрекше-қарыншалық саңылаудың айқын дәрежедегі тарылуының салдарынын СЖ қысым 35 мм сбб артық көтерілсе, өкпе капиллярларының жыртылуына немесе альвеолярлы өкпе ісінуіне алып келеді, осы асқынулары болдырмас үшін рефлекторлы түрде өкпе артериоллаларының спазмы болады ( Китаев рефлексі), нәтижесінде ОҚ-дан өкпе капиллярларына келетін қан мөлшері азаяды,сонымен қатар бір уақытта өкпе артериялаларында қысым дереу көөтеріледі, яғни артериялық немесе активті гипертензия дамиды.
Ұзақ уақыт сақталған өкпе гипертензиясы бара бара өкпе артериола қабырғасында пролиферативті үрдісті шақырады, нәтижесінде кіші қанайналым шеңберіндегі қан тамырлары облитерацияға ұшырайды. Осындай өзгерістер ақауға хирургиялық түзетулер жүргізген жағдайдың өзінде тұрақты өкпе гипертенхзиясын шақырады. Дәл осы өзгерістерді “екіншлік тоскауыл ” д.а.

шамадан тыс қызмет жасауының, қарсыласуының, нәтижесінде туындайды. ОҚ диастолалық

және систолалық қысым көтеріледі.
Митральді стеноздың соңғы сатыларында ОҚ жетіспеушілігі туындайды, бір уақытта үлкен және кіші қанайналымында іркіліс пайда болады.

Фиксацияланған соққылық көлем
Физикалық ,психикалық жүктеме кезінде соққы көлемнің (ударный обьем) үлкеймеуі.

Жүрекшелердің фибриляциясы, жыпылықтауы
Жүрекішілік тромбтар,тромбоэмболия
Үшжармалы қақпақшаның салыстырмалы жетіспеушілігі
Өкпе артериясының салыстырмалы жетіспеушілігі.

2,0-4,0 см 2
Орташа- 1,0-2,0 см 2
Ауыр- 1,0 см 2

дейін.


Шағымдары
1. Ентігу – алғашқы берлгілерінің бірі, кіші қан айналым шеңберіндегі қан іркілісінің, өкпе гипертензиясының салдарынан дамиды, алғашында физикалық, психикалық, сексуалды жүктемелер кезінде дамыса, кейіннен тыныштық жағдайда болады.
2. мәжбүрлі қалып (артопноэ)-ентігудің салдарынан.
3. Құрғақ жөтел- уөбіне науқас горизонтальді қалыпта жатқан кезде болады, себебі осы кезде жүректің оң жақ бөліктеріне қан көп мөлшерде түседі де, кіші қан айналым шеңбері сәйкесінше қанға толады, іркіледі.
4. Тұншығу ұстамалары- интерстициональді (жүрек астмасы) немесе альыеолярлы өкпе ісінуінің салдары ретінде дамиды. Жүрек астмасы(пароксизмальді түнгі ентігу)- түнгі уақыттарды, науқас горизонтальді қалыпта болған кезде дамиды. Демала алмаушылық сезімі туындайды, науқас мәжбүрлі қалыпта отырады, артына үлкен жастық жастанып ұйықтайды.

айналу шеңберінде қан іркілісі және өкпелік венозды гипертензия әсерінен бронх-өкпелік

анастомоздардың жарылуының нәтижесінде дамиды. Сонымен қатар қан түкірудің себептеріне: альвеолярлы ісіну (бұл кезде, капиллярішілік қысымның жоғары болуының салдарынан, плазма альвеола ішіен өтеді, әсіресе терең, қатты дем алған кезде өршиді, соныңда тыныс жетсіпеушілігі дамиды.), өкпе артерияларының тромбоэмболиясы, өкпе инфаркті. Альвеолярлы ісіну кезінде қақырық ашық қызылт түсте болады. 6. әлсіздік, шаршағыштық- жүктеме кезінде, кейіннен тыныштық жағдайда. Екі себептермен шақырылады: 1). Фиксацияланған жүректік шығарылым, яғни жүктемелер кезінде соққы көлемі (ударный обьем) адекватты түрде ұлғаймайды. 2). Шеткері тендердің және қаңқа б/еттерінің перфузиясының бұзылысы, перифериялық қанайналымның бұзылысы нәтижесінде дамиды (вазоконстрикторлы эндотелий факторы). 7. жүрек тұсындағы ауру сезімі- физикалық жүктемеге байланыссыз дамиды. Ауру сезімінің сипаттамасы- басып, сыздап, ұзақ уақыт сақталады. Кейде кенеттен шаншып, ұстамалы түрде ауырады, бұл кезде стенокардия ұстамаларымен ажырату диагностикасын жасаймыз, әдетте нитроглицеринді сынама. 8. диспепсия, оң қабырға асты ауру сезімі, перифериялық ісінулер.

Көп жағдайда баланың дене бітімі ақау пайда болған кездегі жасына

сәйкес қалып кетеді , де өз жасынан жас көрінеді, «физикалық инфантилизм»(А.С.Мясников). Цианоз- перифериялық (акроцианоз), беттік. Ерні, құлақ ұшы, саусақтары, мұрын ұшы көгереді. Жиі жағдайда “facies mitralis» , Яғни, ерні, мұрны, құлақ ұшы көк. “митральді көбелек”- яғни, бетінде көгілдір румянец пайда болады. Ісіну- егер ОҚ жетіспеушілігі қосылса, үлкен қан айналым шеңберіндегі қан іркілісі нәтижесінде аяқта, белде, бетте ісіну болады. Мәжбүрлі қалып- жартылай отырған кейіпте.

дөңестенуі.

түзуленеді, сол жақ жүрекшенің гипертофиясы салдарынан; ОҚ гипертрофиясы салдарынан оң

жақ шекара оңға ығысады.

акценті;
Митральді қақпақшаның ашылуы тарсылы, кілтті бұраған сияқты.
Жүрек ұшында диастолалық шуыл;



ФКГ(жүрек

ұшында) – 1 тонның қатаюы, диастолалық шу, митральді қақпақшаның ашыдуынан кейін пайда болады, біртіндеп сөнеді. СЖ систоласы кезіндегі қанның СҚ ағуы пресистолалық шу.

көрсетілген.

контраст арқылы зерттеген, оң жақ алдынғы, қиғаш проекция. а) қалыпты

б,в,г) 1,2,3 дәрежедегі СЖ дилятациясы, өңештің артқа ығысуы.

және дилятациясы, сызбанұсқа түрінде (сол жақта)

белі түзуленген, оң шекарасы оңға ығысқан.

кездеседі.
Еркектерде әйелдерге қарағанда 3 – 4 рет жиі кездеседі.
Қолқа

қақпақшасының жеткіліксіздігі

шөгуімен, жармалардың қозғалысының қиындауымен және фиброзды қақпалық сақинаның пайда болуымен

сипатталады. Натижесинде қанның сол жақ қарыншадан аортаға өтуі қиындайды.

ПАТОГЕНЕЗІ

өтуі қиындайды, қанды айдау уақыты ұзарады. СҚ күш түседі, бұл

СҚ гипертрофиясына (кейін дилятациясына) әкеледі. Алдымен СҚ кейін ОҚ шамасыздығы дамиды

қиындауына байланысты систолалық қысымның градиенті күшейеді. Жиі ол 20 мм.

сн. бағ. болады, ал кейде 100 мм. сн. бағ. дейін жетуі мүмкін.
Қысымның жоғарлауына байланысты сол жақ қарынша қызметі артады және аорталық өзектің тарылуының көлеміне байланысты қарынша гипертрофиясы туындайды.
Аорта кеңістігінің 0,5 см дейін тарылуында декомпенсация белгілері пайда болады.
Аорта кеңістігінің тарылуында сол жақ қарыншаға кедергілік күш түседі. Бұл кезде организмде компенсаторлық механизмдер іске қосылады. Нәтижесінде қан айдаудың ұзаруы және сол жақ қарынша ішілік қысымның артуы жүреді.
Компесаторлық механизмдер арқылы жүрек функциясы 20 – 30 жылға сақталып тұрады.
Сол қарыншаның тозып әлсіреуі оның дилятациясы, сонымен бірге диастола соңы қысымның жоғарлауы.
Сол жақ жүрекшеде қан іркілуі
Пассивті өкпе гипертензиясы, кіші шеңбердегі қан іркіліс
Оң жақ камералардың гиперфункциясы, гипертрофиясы, дилятациясы мен жеткіліксіздігі
Үлкен қан айналым шеңберіндегі іркіліс

едәуір тарылуында мынадай шағымдар жиі кездеседі:
-бас

айналу,күш түсу немесе дене қалыпын тез өзгерткен жағдайда талып қалу;
-тез шаршау, физикалық күш түсу кездегі әлсіреу;
-стенокардиялық ұстамалар;
-күш түскенде ентігу, тыныш жағдайда ентігу;
-ауыр жағдайда тұншығу ұстамалары.
Оң жақ қарыншалық жеткіліксіздік белгілеріне байланысты шағымдар:
-ісінулер;
-оң жақ қабырға астындағы ауырсынулар.

-акроцианоз;
-аралас ентігу;
-аяқта ісінулер;
-мойын веналарының ісінуі;
-«жүрек өркеші».
Пальпациялауда:
-систолалық мысық пырылы (төстің оң жақ қырының ІІ қабырға аралықта);
-pulsus parvus – кіші пульс;
-pulsus tardus – баяу пульс;
-pulsus rarus – сирек пульс.

сыртқа ығысуы;
-жүректің қолқалық конфигурациясы;

-тамыр шоғырының кеңеюі.

жиырылуының төмендеуі салдары.
Аортадағы 2 тон қақпақшалық стеноз кезінде әлсіз болады.
Систолалық

шу- аорта стиенозының диагностикалық шуы. Суретте систола шуының естілу нүктелері берілген, оң жақтан екінші қабырғааралықта, төс сүйегінің маңында. Мойын тамырларына, аортаның көкіректегі проекциясына беріледі.

жоғарлауы;
S – тісшесінің V1-V2 тереңдеуі;
Sv1 +R v6 >35мм;
V4-V6 Q

тісшесінің тереңдеуі;
S-T интервалының изолиниядан 2мм төмен түсуі;
T- тісшесінің сол жақ кеуделік тіркемеде теріс болуы.
Ақаудың соңғы сатыларында сол жақ жүрекшесінде гипертрофия белгілері п.б.
- I,II,aVL,V5-6 да P тісшесінің кеңеюі, үшкірленуі және деформациясы.

жақ қырымен ІV қабырға аралықта систолалық шуы;
Төстің оң жақ қырымен

екінші қабырға аралықта жоғары жиілікті, жоғары амплитудалы систолалық шу.
Рентген зерттеу
Сол жақ қарыншаның ұлғаюы;
Жүрек көлеңкесінің сол жақ контурының төменгі доғасының үлкеюі;
Жүрек ұшының домалақтануы;
Қолқалық конфигурация.

жақ қарыншаның гипертрофиясы
Постстеноздық қолқаның кеңеюі

дамыған жағдайда диуретиктер, жүрек гликозидтері, АПФ ингибиторлары(гидрохлортиазид,дигоксин,физиноприл)
Хирургиялық ем көрсеткіштері:

-айқын симптоматика
-қолқа сағасының 0.75см2 дейін тарылуы
-қан қысымының орташа градиентінің 50мм.сн.бағ.артық болуы

жармаларының толық жабылмауымен сипатталатын, қолқадан сол жақ қарыншаға қанның кері

ағуы.

кальцифирленеді және диастола кезінде толық жабылмайды. Бұл диастола кезінде қолқадан

сол жақ қарыншаға қанның регургитациясына әкеледі. Қанның сол жақ қарыншада артық көлемі оның дилатациясына әкеледі.

Сол жақ қарыншаның үнемі көлеммен зорығуы оның систолалық функциясының бұзылуына әкеледі. Сол жақ қарыншаның гипертрофиясы дамиды. Сол жақ қарыншаның үнемі көлеммен зорығуы оның жиырылу қызметінің төмендеуіне және кіші қан айналым шеңберінде қысымның үдемелі жоғарлауына, яғни өкпелік гипертензияның дамуына әкеледі.

Физикалық жүктемеден кейінгі ентігу
Жалпы қарау:
Ұйқы артерияларының пульсациясы
Мюссе симптомы

Квинке симптомы
Дюрозье симптомы Траубе тоны
Ландольф сиимптомы Мюллер симптомы

ығысқан
Перкуссия :
Жүректің салыстырмалы шекарасы солға ығысқан
Аускультация
І,ІІ тондардың әлсіреуі
Диастолалық шу
О.Флинт шуы
Жүрек

ұшында систолалық шу

блокадасы
Рентген зерттеу:
Жүрек өлшемдерінің жоғарлауы
Кардиоторакальды индекстің 0.49 артық

жоғарлауы
Қолқаның жоғарлаған бөлімінің кеңеюі
Қолқа қақпақшасының жармаларының кальцификациясы
Жүректің қолқалық конфигурациясы (“сидячая утка”)

көлемі аз
ІІ дәреже – қолқа қақпақша жармаларының 5-10мм аралығында

тарылуы. Регургитация көлемі митральды қақпақшаның жиегіне дейін жетеді
ІІІ дәреже – қолқа қақпақша жармаларының 10мм артық тарылуы. Регургитация көлемі сол жақ қарынша ұшына дейін жетеді.
Жүрек қуысының катетеризациясы:
Жүрек қуысының катетеризациясы жүрек ішілік қысымды, жүректің минуттық көлемін, регургитациялайтын қан көлемін анықтайды
І дәреже-15%
ІІ дәреже-15-30%
ІІІ дәреже-30-50%
ІV дәреже-50% артық

ингибиторлары (фозиноприл)
Миотроптық вазодилататорлар( раунатин октадин)
Хирургиялық ем:
- қолқа

қақпақшасының жеткіліксіздік симптомдары п.б.
- сол жақ қарынша дисфункциясы
- ЖИА қосылғанда немесе басқа қақпалық зақымдаулар болғанда

том 9
2. Маколкин В.И. Приобретенные пароки сердца, Москва Медицина 1986-

ст.253
3, Коморова Ф.И. Кукеса В.Г. Сметнева А.С. Внутренние болезни, м. Медицина 1991
4.Мартынов А.И. Мухин Н.А. Моисеев В.С. Внутренние болезни, М. Гэотар –Мед 2004 том 1
5.Ақпараттық кең арна “интернет”.