Материялық нүкте және қатты дене динамикасы. Механикадағы сақталу заңдары

және қуат.
№ 2 дәріс

моменті. Штейнер теоремасы

2.3 Күш жұмысы және қуат

2.4 Энергия. Кинетикалық

және потенциялды энергия. Консервативті және консервативті емес күштер. Потенциалды күш өрісі

2.5 Импульстің, импульс моментінің және энергияның сақталу заңдары

әсері болғанша бірқалыпты түзү сызықты қозғалыста болады. Бұл күй -

инерттілік деп аталады. Сондықтан Ньютонның бірінші заңы инерция заңы деп аталады. Осы анықтамадағы сыртқы әсерді сипаттау үшін күш деген ұғым енгізіледі. Ал денелердің инерциалдық қасиеттерін сипаттау үшін масса деген ұғым енгізіледі.
Күш— денелерге сырттан әсер ететін векторлық шама, оның нәтижесінде денелер үдеу алады немесе формасы мен өлшемін өзгертеді. Күштің өлшем бірлігі— ньютон (Н).

.

Массаның өлшем бірлігі — килограмм (кг).
 

— ол материалдық нүктенің оған әсер ететін күштерінің нәтижесіндегі қозғалысты

сипаттайды.
Материалдық нүктенің алатын үдеуі оған әсер ететін күшке тура, ал ол нүктенің массасына кері пропорционал:


Ньютонның екінші заңының жалпылама анықтамасы: материалдық нүкте импульсының жылдамдық бойынша өзгерісі оған әсер ететін күшке тең.



Динамиканың ІІ заңы тек кана инерциялдық санақ жүйесінде орындалады.

күші деформацияға тура пропорциональ болады (Гук заңы):

k қатаңдық, Өлшем бірілігі [k]=1 Н/м.

мұндағы «алу» таңбасы, дененің деформациясы серпімділік күшіне қарама-қарсы бағытталғандығын көрсетеді.

Серпімділік күші ауырлық күшіне қарама–қарсы бағытталады.

және тең әсерлі

күштер деп аталады.

Суперпозиция принципі:

қарама қарсы, ал шамасы жағынан тең күштермен әсерлеcеді:



Ньютонның ІІІ заңы

тек инерциялық санақ жүйесінде орындалады

.
Материалдық нүктелердің бір-біріне әсер ететін күші модульдері

бойынша тең, ал бағыттары бойынша қарама-қарсы болады. Сонда,

Векторлық түрде:

 

күштер. Потенциалды күш өрісі

жылдамдықтарының көбейтіндісін айтады.
Соқтығысу — екі

немесе бір неше денелердің өте қысқа уақыт мезетіндегі әсерлесуі.
Абсолютті серпімді соқтығысу — екі дене соқтығысы. Нәтижеде, еш қандай деформация қалмайды да кинетикалық энергия сақталады. Импультың сақталу заңы мен толық механикалық энергияның сақталу заңы орындалады.
Массалары ml және m2 шарлардың жылдамдықтарын v1 және v 2 деп белгілесек, онда соқтығысудан кейін олар v'1 және v'2 тең болады. Сақталу заңдары:

бірігіп, бір дене сияқты қозғалыс жалғастырады.

;

Егер , онда

Механикалық энергияның сақталу заңы орындалмайды: Сонда, деформацяның нәтижесінде кинетикалық энергияның бір бөлігі ішкі энергияға айналады. Бұл энергияның азаюы мынаған тең: