Слайд 1Улу саз шаири
Ашыкъ Умер
1621-1707
Слайд 2Кендими ашкъ дердине салдым сенинъчюн,севдигим,
Эр не эттим кендиме, эттим сенинъчюн,севдигим.
Ёлынъда
ольмен ичюн мен разы олдым, севдигим,
Джан иле башым феда эттим
сенинъчюн,севдигим.
Бахт пешине тюштим амма, къалдым чекишювлере,
Эй, Умер, джисмими яндырды бу ашкъ атешлере,
Бир,эки,учь сенедир, тюштим дияры гъурбете,
Акъибет, ватанны терк эттим, сенинъчюн,севдигим.
Слайд 3Умер Абдулла Огълу(Ашыкъ Умер) 1621 сенеси Кезлев шеэринде, Абдулла Кендже
аилесинде дуньягъа келе.Яшы еткен сонъ, маале мектебине къатнап элифбе ве
башка агъыз эдебиятыны огрене.
Слайд 4Умер,медреседе окъугъанда къабристанда чокъ вакъыт булуна. Юкълап къалгъаныны озю де
дуймай. Мезарлыкъта Умер аджайип бир тюш коре. Дженнет киби ярышыкълы
багъчада кезип юре экен. Этраф чешит чечеклернен безенген.
Слайд 5
Мас-мавы коктен алтын нурлар ичинде, дюльберден – дюльбер ури Умернинъ
огюне энип тюше. Ури къолундаки сазыны Умерге узатып, бойле дей:
Слайд 6
«Бу тылсымлы сазны ал ве оны козь бебегинъ киби сакъла.
Энди сенинъ такъдиринъ бу сазнен багълыдыр.
Алланынъ эмиринен сен бутюн омюрининъ
шиир уйдурып, саз чалып, йырлайджакъсынъ».
Слайд 7
Шу вакъыттан сонъ, озю язгъан шиирлерине макъамлар уйдура ве озю
де иджра эте. Кезлевде о вакъыт энъ белли къавеханеде озю
саз чалып, тюркюлер йырлай. Онынъ аджайип йырлары эр кесни джоштура ве намы этрафкъа белли ола. Онъа «Ашыкъ Умер» намы берелер ве онынъ йырлары Кезлевден кечип, бутюн Къырымгъа даркъай. Онынъ тюркюлерини шиирлерини огренмек ичюн, Кезлевге башкъа ерлерден чалгъыджылар, йырджылар келелер.
Слайд 8Семаи схемасы(8 эджалы 3- 6 беттен тизиле )
_______________б
_______________а
_______________в
_______________а
________________г
________________г
________________г
________________а
________________д
________________д
________________д
________________а
________________е
________________е
________________е
________________а
Шу къаршыдан гилер
дильбер _____б
Гелир амма,
неден сонъра ? _____а
Бир селяма къаиль олдум _____в
Верир, амма неден сонъра _ ___а
Багъчада ачылан гуллер _____г
Далында отен бульбуллер _____г
Бизи земмэйлеен диллер ______г
Чюрир, амма неден сонъра. ______а
Горьдюм ярымын юзюни ______д
Опьтюм достумын гозюни ______д
Арадым булдым изини ______д
Булдым амма , неден сонъра ______а
Къолумдан учурдым базы ______е
Етер , эттинъ банъа назы ______е
Ашыкъ Омерин ниязы ______е
Гечер амма неден сонъра ______а
Слайд 9Къошма схемасы(3-6 дертлюктен тизиле)
_______________б
_______________а
_______________в
_______________а
________________г
________________г
________________г
________________а
________________д
________________д
________________д
________________а
________________е
________________е
________________е
________________а
Эля гезлеринъе къурбан олдугъым
______б
Юзюне
бакъмая доялмадым мен ______а
Ибрет ичюн гельмиш дерлер джихангъа ______в
Нокътадыр бенълеринъ саямадым бен ______а
Ашкъы н атештир синеми якъан _____г
Лутфуна эрер ми джеврини чеккен ______г
Къолларынъ бойнума доланмыш экен ______г
Сени опмелере къыямадым мен ______а
Терк эйледимагъаларым, бейлерим _______д
Бос буланлыкъ селлер гиби чагъларым _______д
Анынъ ичюн бен ах эдюб агъларым _______д
Айрылыкъ олуна доялмадым бен _______а
Къалды дели гонъюль , къалды, эп яста _______е
Мевлям эрдир бени мурада къаста _______е
Ашыкъ Умер эдер севгили доста _______е
«Аллах исмарладыкъ» диемедим бен ________а
Слайд 10
Кечип эп йырланылып келинмекте.
Бир онъалмаз дерде тюштим,
Огърадым севдая мен.
Башыма алдым
къайгъымы,
Огърадым беляя мен.
Гунаимнинъ азабыдыр,
Одыр меним чектигим.
Башымы ястыгъа къойып,
Эджель терин тёктигим.
Мен
бахтымы сынамышым,
Таша бассам – из олур.
Авгъустоста суя тюшсем,
Балта кесмез буз олур.
Слайд 11 Ашыкъ Умер чокъ йыллар девамында башкъа къомшу мемлекетлерде: Азербайджанда,
Дагъстанда, Иранда, Тюркиеде сеферде булуна.Мында озь йырларынен, аджайип макъамларынен динълейиджилерини
мемнюн эте.
Слайд 12Лякин дюньяда чокъ кезген, чокъ ерлерни ве шейлерни корьген Ашыкъ
Умер фукъаре ве зенгинлернинъ арасында олгъан фаркъыны эрте анълай ве
улу шаир оларакъ озь эсерлеринде корьген - бильгенлерни тасвирлемеге арекет эте.
Слайд 13
Гунаимнинъ азабыдыр,
Одыр меним чектигим.
Башымы ястыгъа къойып,
Эджель терин тёктигим.
Мен бахтымы сынамышым,
Таша
бассам – из олур.
Авгъустоста суя тюшсем,
Балта кесмез буз олур.
Слайд 14Шунда бир дюльбер гонъуль душурдым,
Алды бени къашларынынъ арасы.
Гуль юзюни кордим,акъылым
шашырдым,
Арандан мевляе къалды череси.
Ашыкъ Умер дер ки: ашкъа янарым,
Ичип ашкъынъ
шарабыны къанарым.
Къыблам ёкътыр, озюм сана дёнерим,
Михрабымдыр - эки къашын арасы.
Слайд 15Ашыкъ Умер озь Ватанына къайтып келе ве омюрининъ сонъки йылларыны
Кезлевде кечире. О 1707 сенеси сексен алты яшында Кезлев шеэринде
вефат этти.
