Разделы презентаций


№ 1-2 д әрістер тақырыбы: Нерв жүйесі туралы түсінік. Нерв жүйесінің құралу

Содержание

Дәріс мақсаты: Нерв жүйесінің құралу негіздері және ми цитоархитектоникасы туралы білім беру.

Слайды и текст этой презентации

Слайд 1 № 1-2 дәрістер тақырыбы: Нерв жүйесі туралы түсінік. Нерв жүйесінің құралу

негіздері. Қарапайым және күрделі рефлекторлық доғалар. Ми цитоархитектоникасы. Дәріс оқушы:

медицина ғылымдарының докторы, профессор Адайбаев Толеуғали Адайбайұлы
№ 1-2 дәрістер тақырыбы: Нерв жүйесі туралы түсінік. Нерв жүйесінің құралу негіздері. Қарапайым және күрделі рефлекторлық доғалар.

Слайд 2Дәріс мақсаты:
Нерв жүйесінің құралу негіздері және ми цитоархитектоникасы туралы

білім беру.

Дәріс мақсаты:  Нерв жүйесінің құралу негіздері және ми цитоархитектоникасы туралы білім беру.

Слайд 3Дәріс жоспары:
Нерв жүйесінің жалпы анатомиясы.
Қарапайым рефлекторлық доға.
Күрделі рефлекторлық доға.
Ми цитоархитектоникасы.


Дәріс жоспары:Нерв жүйесінің жалпы анатомиясы.Қарапайым рефлекторлық доға.Күрделі рефлекторлық доға.Ми цитоархитектоникасы.

Слайд 4Нерв жүйесі
Сыртқы және ішкі ортадан қоздыруларды қабылдап сездіретін және жауап

беретін, организмдегі ағзалардың жұмысын реттейтін және ағзаларды бір-бірімен байланыстырып организмнің

біртұтастығын қамтамасыз етіп тұрған жүйе.
Нерв жүйесіСыртқы және ішкі ортадан қоздыруларды қабылдап сездіретін және жауап беретін, организмдегі ағзалардың жұмысын реттейтін және ағзаларды

Слайд 5 Нерв жүйесінің функциясы:
1.Нерв жүйесі өзінің жұмысын рефлекстік негізде атқарады:
а)сыртқы және

ішкі ортадан қоздыруларды рецепторлармен қабылдау;
б)қоздыру энергиясын нервілік импульске айналдыру

(трасформациялау);
в)нервілік импульсты сәйкес нервілік орталықтарға жеткізу;

Нерв жүйесінің функциясы: 	1.Нерв жүйесі өзінің жұмысын рефлекстік негізде атқарады:	а)сыртқы және ішкі ортадан қоздыруларды рецепторлармен қабылдау;

Слайд 6 г)жеткізілген импульсты нервілік орталықта талдау және өңдеу, сезіну;
д)нервілік импульсты нервілік

орталықтан жұмыс атқаратын ағзаға эффекторлар арқылы өткізу;
е)ағзаның жұмыс атқаруы

(бұлшықеттердің жиырылуы, бездердің секрециясы ж.т.б.).

г)жеткізілген импульсты нервілік орталықта талдау және өңдеу, сезіну;	д)нервілік импульсты нервілік орталықтан жұмыс атқаратын ағзаға эффекторлар арқылы өткізу;

Слайд 7 2.Барлық ағзалардың және ағзалар жүйелерінің іс-әрекеттерін үйлестіреді (интеграциялайды) және реттеп

отырады.
3.Бейімделу-трофикалық қызмет атқарады, яғни сыртқы және ішкі ортаның өзгеруіне сәйкес

организмнің бейімделуін қамтамасыз етеді.

2.Барлық ағзалардың және ағзалар жүйелерінің іс-әрекеттерін үйлестіреді (интеграциялайды) және реттеп отырады.	3.Бейімделу-трофикалық қызмет атқарады, яғни сыртқы және ішкі

Слайд 8 4.Жоғарғы нервілік қызметті, соның ішінде адамның ойлау қабілеттілігін, сөйлеу, оқу

т.б. әртүрлі іс-әрекетті қамтамасыз етеді, соған сәйкес организмдегі жұмыстарды реттейді

(нақты қозғалыс жасау, сөйлеу, жазу ж.т.б.);
5.Орталық жүйеде (мида) ағымдағы және бұрынғы ақпараттарды есте (жадында) сақтау жүзеге асады.

4.Жоғарғы нервілік қызметті, соның ішінде адамның ойлау қабілеттілігін, сөйлеу, оқу т.б. әртүрлі іс-әрекетті қамтамасыз етеді, соған сәйкес

Слайд 9Адамның ойлау қабілеттілігі, дарындылығы, біліктілігі, яғни адам миының функциялық қабілетіне

әсер ететін факторлар:
1) Мидың цито- және миелоархитектоникалық құрылысы мен глияның

жетілуіне байланысты; Нейрондардың тығыз орналасуы немесе санының көптігі маңызды емес; мысалы, қойда немесе дельфиндерде нейрондар тығыздығы адамдардан 4 еседен артық, дегенмен оларда қабілеттілік төмен.
Адамның ойлау қабілеттілігі, дарындылығы, біліктілігі, яғни адам миының функциялық қабілетіне әсер ететін факторлар:		1) Мидың цито- және миелоархитектоникалық

Слайд 102) Нейрондар арасындағы түйіспе (синапс) санына және сапасына, яғни импульсты

өткізу жылдамдығына байланысты; синапс саны көп болғанда, қабілеттілік жоғары.
3) Туа

біткен қабілет, адамның өсіп-өнген ортасы, оқу, жаттығу, тәлім-тәрбие, ғылым және спортпен айналысу т.б.

2) Нейрондар арасындағы түйіспе (синапс) санына және сапасына, яғни импульсты өткізу жылдамдығына байланысты; синапс саны көп болғанда,

Слайд 11Қорыта айтқанда, адамның қабілеттілігі мидың салмағына немесе бастың көлеміне байланысты

емес (Расизм теориясы).

Қорыта айтқанда, адамның қабілеттілігі мидың салмағына немесе бастың көлеміне байланысты емес (Расизм теориясы).

Слайд 12 Ми жартышары жануарлардағыдай адамда да симметриялы орналасқан. Бірақ, атқаратын жұмыстарында

айырмашылық бар (жануарларда екі жартышар бірдей жұмыс атқарады);
Адамдарда мидың солжақ

жартышарында күрделі, жоғарғы ойлау және сөйлеу орталықтары жақсы жетілген (ойшыл, сөйлегіш адамдар);
Бұл адамдардың күрделі бейнелерді анықтау және айыра білу қабілеттері төмен болады
Ми жартышары жануарлардағыдай адамда да симметриялы орналасқан. 	Бірақ, атқаратын жұмыстарында айырмашылық бар (жануарларда екі жартышар бірдей жұмыс

Слайд 13 Мидың оңжақ жартышарында, керісінше күрделі бейнелерді анықтап айыруға және түсінуге

бейімделген. Осындай адамдар бейнелі күрделі деректерді анықтауға бейімделген (суретшілер), ал

сөйлеу орталықтары нашарлау жетілген.
Америка ғалымдарының зерттеулеріне қарағанда, мидың қай сыңарының белсенді жүмыс атқаруы адамның туа біткен ерекшеліктеріне, тәрбиеленуіне, оқып жетілуіне және жаттығуға байланысты болады.
Мидың оңжақ жартышарында, керісінше күрделі бейнелерді анықтап айыруға және түсінуге бейімделген. 	Осындай адамдар бейнелі күрделі деректерді анықтауға

Слайд 14Нерв жүйесі

Нерв жүйесі

Слайд 15Топографиялық тұрғыдан

Топографиялық тұрғыдан

Слайд 16Құрылысы мен қызметіне байланысты

Құрылысы мен қызметіне байланысты

Слайд 17Орталық нерв жүйесі: жұлын және ми

Орталық нерв жүйесі: жұлын және ми

Слайд 18 Орталық нерв жүйесі (ми және жұлын) жоғары мамандандырылған нерв жасушаларынан

(нейроннан немесе нейроциттерден) және нейроглиядан тұрады.

Нерв жасушалары жұлын мен мидың

анатомиялық, морфологиялық негізі - ақ және сұр зат құрайды.

Орталық нерв жүйесі (ми және жұлын) жоғары мамандандырылған нерв жасушаларынан (нейроннан немесе нейроциттерден) және нейроглиядан тұрады.	Нерв жасушалары

Слайд 19Жұлынның ішкі құрылысы: ақ және сұр заттары

Жұлынның ішкі құрылысы: ақ және сұр заттары

Слайд 20Мидың ақ және сұр заттары

Мидың ақ және сұр заттары

Слайд 21Перифериялық нерв жүйесі
Ми мен жұлынды рецепторлармен және эффекторлармен, яғни ағзалармен

байланыстыратын құрылымдар жатады:
- ми (12 жұп) және жұлын (31

жұп) нервтері мен өрімдері;
- жұлынның алдыңғы және артқы түбіршіктері;
- симпатикалық және парасимпатикалық нервтер мен олардың тармақтары;
- ми мен жұлын нервтерінің түйіндері;
- нерв ұштары (рецепторлар мен эффекторлар).
Перифериялық нерв жүйесі	Ми мен жұлынды рецепторлармен және эффекторлармен, яғни ағзалармен байланыстыратын құрылымдар жатады: 	- ми (12 жұп)

Слайд 22Соматикалық нерв жүйесі :
1.Адам организмін сыртқы және ішкі ортамен байланыстырады,

яғни тітіркендіргішті қабылдап,сезіну (көру, ауырғанды сезу, иіс, дәм сезу т.б.)


2.Біздің еркімізге байланысты жиырылатын қаңқа және кейбір ішкі ағзалардың көлденең жолақты бұлшықеттерін нервтендіреді
(қолды бүгу, жазу, тілді қозғау, несеп шығарушы өзектің сыртқы және анус қысқыштарын т.б.)

Соматикалық нерв жүйесі :	1.Адам организмін сыртқы және ішкі ортамен байланыстырады, яғни тітіркендіргішті қабылдап,сезіну (көру, ауырғанды сезу, иіс,

Слайд 23Вегетативті нерв жүйесі:
Ішкі ағзаларды, жүректі және тамырларды нервтендіреді, яғни біздің

еркімізге байланыссыз жиырылатын бір салалы жазық бұлшықеттерді нервтендіреді.

Сонымен қатар,

бездердің секрециясын және температураны реттеу, иммундық және трофикалық қызмет атқарады.

Вегетативті нерв жүйесі:	Ішкі ағзаларды, жүректі және тамырларды нервтендіреді, яғни біздің еркімізге байланыссыз жиырылатын бір салалы жазық бұлшықеттерді

Слайд 24Нерв жүйесінің морфологиялық негізі: нейрон(нейроцит, нерв клеткалары) Нейронның құрылысы: денесі және өсінділері -

аксон (нейрит) және дендриттер

Нерв жүйесінің морфологиялық негізі: нейрон(нейроцит, нерв клеткалары)  Нейронның құрылысы: денесі және өсінділері - аксон (нейрит) және

Слайд 25Нерв жасушаларының жіктелуі (түрлері)
А. Пішіні бойынша: пирамида, алмұрт, ұршық тәрізді,

көп бұрышты, сопақша, жұлдызша, дөңгелек нерв клеткалары
болады.

Нерв жасушаларының жіктелуі (түрлері)А. Пішіні бойынша: пирамида, алмұрт, ұршық тәрізді, көп бұрышты, сопақша, жұлдызша, дөңгелек нерв клеткаларыболады.

Слайд 26Б. Өлшемі бойынша 3 топ нейрондар болады: Ұсақ ( 4 мкм

- 20 мкм); Орташа ( 20 мкм - 60 мкм); Ірі (

60 мкм - 130 мкм)

В. Қызметі бойынша нейрондар:
1.Рецепторлы, сезімтал, афферентті;
2. Ассоциативті, (аралық), байланыстырғыш;
3.Эффекторлы, қимыл, вегетативті, эфферентті.

Б. Өлшемі бойынша 3 топ нейрондар болады: Ұсақ ( 4 мкм - 20 мкм); Орташа ( 20

Слайд 27Г.Өсінділер саны бойынша нейрондар: 1)Бір өсінділі (униполярлы) 2)Екі өсінділі (биполярлы) 3)Жалған

бір өсінділі (псевдоуниполярлы) 4)Көп өсінділі (мультиполярлы).

Г.Өсінділер саны бойынша нейрондар:  1)Бір өсінділі (униполярлы)   2)Екі өсінділі (биполярлы)   3)Жалған бір

Слайд 28Нерв жүйесінің морфологиялық негізін, нейроннан басқа, глиялық клеткалар (нейроглиялар) құрайды.

Глиялық клеткалар қызметі: тірек, қорғау, оқшаулаушы, тосқауыл (барьерлік) және трофикалық.


Нерв жүйесінің морфологиялық негізін, нейроннан басқа, глиялық клеткалар (нейроглиялар) құрайды.   Глиялық клеткалар қызметі: тірек, қорғау,

Слайд 29Нерв талшықтары
Сыртынан глиалды қабықпен жабылған нерв импулстарын өткізетін нерв жасушаларының

өсінділері (аксон және дендрит).
Глиалды қабықтың құрамында миелиннің бар немесе

жоқ болуына байланысты екі түрлі нерв талшықтарын ажыратады- миелинді және миелинсіз.
Нерв талшықтарыСыртынан глиалды қабықпен жабылған нерв импулстарын өткізетін нерв жасушаларының өсінділері (аксон және дендрит). Глиалды қабықтың құрамында

Слайд 30Миелинді талшықтар

Миелинді талшықтар

Слайд 31Нерв ұштары
Нерв ұштары- нерв талшықтарының ұштары. Қызметіне байланысты 3 түрлі

ұштарын бөледі: рецепторлар, эффекторлар және нейрон аралық синапстар.
Рецепторлар- сезімтал нейрондардың

перифериялық өсінділерінің ұштары, сыртқы және ішкі ортадан тітіркендіргіштерді қабылдайды.
Нерв ұштары	Нерв ұштары- нерв талшықтарының ұштары. 	Қызметіне байланысты 3 түрлі ұштарын бөледі: 	рецепторлар, эффекторлар және нейрон аралық

Слайд 32 Орналасуы бойынша рецепторлар 3 топқа бөлінеді: -экстерорецепторлар,
-проприорецепторлар
-интерорецепторлар.

Экстеро-,

интеро- және проприорецепторлар негізінен жалпы сезімталдық рецепторлары болып саналады.

Орналасуы бойынша рецепторлар 3 топқа бөлінеді: 	-экстерорецепторлар, 	-проприорецепторлар 	-интерорецепторлар. 	Экстеро-, интеро- және проприорецепторлар негізінен жалпы сезімталдық рецепторлары

Слайд 33Экстерорецепторлар

Экстерорецепторлар

Слайд 34Нерв жүйесінің дамуы

Нерв жүйесінің дамуы

Слайд 35Ұрық жапырақшалары және эктодермадан түзілген нерв түтігі (1)

Ұрық жапырақшалары және эктодермадан түзілген нерв түтігі (1)

Слайд 37Үш ми көпіршігі:
1- prosencephalon
2 - mesencephalon
3 -rhombencephalon
Бес ми көпіршігі:
1-

telencephalon
2 - diencephalon
3 - mesencephalon
4 - metencephalon
5 - myelencephalon

Үш ми көпіршігі:1- prosencephalon2 - mesencephalon 3 -rhombencephalonБес ми көпіршігі:1- telencephalon2 - diencephalon3 - mesencephalon4 - metencephalon5

Слайд 38 3-ші аптада нерв түтігінің проксималді бөлігінде үш ми көпіршігі түзіледі):
1-

prosencephalon (алдыңғы ми көпіршігі)
2 - mesencephalon (ортаңғы ми көпіршігі)
3 –rhombencephalon
(артқы

ми көпіршігі)


3-ші аптада нерв түтігінің проксималді бөлігінде үш ми көпіршігі түзіледі):1- prosencephalon (алдыңғы ми көпіршігі)2 - mesencephalon (ортаңғы

Слайд 395 апталық ұрық. Бас бөлігінің дорсалды бетінде нерв түтігі мен

ми көпіршіктерінің бастамасы жақсы көрінеді

5 апталық ұрық. Бас бөлігінің дорсалды бетінде нерв түтігі мен ми көпіршіктерінің бастамасы жақсы көрінеді

Слайд 40Ми көпіршіктері (эмбрионның ұзындығы: 10,2 және 13,6 мм)

Ми көпіршіктері (эмбрионның ұзындығы: 10,2 және 13,6 мм)

Слайд 41Эмбрион-50см.Бес ми көпіршігі(5-ші апта): 1- telencephalon (соңғы ми дамиды) 2 – diencephalon

(аралық ми дамиды) 3 –mesencephalon (ортаңғы ми) 4 – metencephalon (меншікті артқы

ми: көрпір және мишық) 5 – myelencephalon (сопақша ми дамиды)
Эмбрион-50см.Бес ми көпіршігі(5-ші апта): 1- telencephalon (соңғы ми дамиды) 2 – diencephalon (аралық ми дамиды) 3 –mesencephalon

Слайд 42Ми (encephalon); эмбрион – ұзындығы 13 см

Ми (encephalon); эмбрион – ұзындығы 13 см

Слайд 43Жаңа туылған баланың миы

Жаңа туылған баланың миы

Слайд 44Ми бөліктері

Ми бөліктері

Слайд 45Ми бөліктері (жоғарғы жағынан көрініс)

Ми бөліктері (жоғарғы жағынан көрініс)

Слайд 46Ми бөліктері (бүйір жағынан көрініс)

Ми бөліктері (бүйір жағынан көрініс)

Слайд 47Аралшық мидың кіші бөлігі (insulae)

Аралшық мидың кіші бөлігі (insulae)

Слайд 48Ми дамуының ақаулары

Ми дамуының ақаулары

Слайд 49Ацефалия – мидың дамымай қалуы

Ацефалия – мидың дамымай қалуы

Слайд 50Мидың алдыңғы жарығы (операцияға дейінгі және операциядан кейінгі жағдай).

Мидың алдыңғы жарығы (операцияға дейінгі және операциядан кейінгі жағдай).

Слайд 51Нерв жүйесінің морфологиялық негізін нейрондар және нейрондар тізбегі құрайды, яғни

рефлекторлық доға (жәй және күрделі);
Нерв жүйесінің физологиялық негізі –

рефлекс.
Нерв жүйесінің морфологиялық негізін нейрондар және нейрондар тізбегі құрайды, яғни рефлекторлық доға (жәй және күрделі); Нерв жүйесінің

Слайд 52Рефлекторная дуга
Жәй рефлекторлық доға (2 нейронды)
Жәй (қарапайым) рефлекторлық доға (2

нейронды)
1- афферентті нейрон, 2- жұлын түйіні, 3- жұлынның сұр заты
4-

эфферентті нейрон, 5 – мүше қабырғасындағы эффекторлық нерв ұшы
6- терідегі сезімтал нерв ұшы
Рефлекторная дугаЖәй рефлекторлық доға (2 нейронды)Жәй (қарапайым) рефлекторлық доға (2 нейронды)1- афферентті нейрон, 2- жұлын түйіні, 3-

Слайд 533 нейронды рефлекторлық доға

3 нейронды рефлекторлық доға

Слайд 54Тізе буын рефлексы

Тізе буын рефлексы

Слайд 55Күрделі рефлекторлық доға (ауырғанды сезіну, көру, есту т.б.)

Күрделі рефлекторлық доға (ауырғанды сезіну, көру, есту т.б.)

Слайд 56Ми (Encephalon)
Басүйектің ми сауытында орналасқан және үш бөліктен тұрады:

1. Ми жартышары
(hemispheriae


cerebri)
2. Мишық (cerebellum)
3. Ми сабауы (truncus cerebri)

Ми (Encephalon) Басүйектің ми сауытында орналасқан және үш бөліктен тұрады: 1. Ми жартышары

Слайд 57Ми жартышарлары

(hemispheriae cerebri)
Екі жартышар бір бірінен fissura longitudinalis cerebri

арқылы бөлінеді;
бір бірімен corpus callosum арқылы қосылған;
үш беті болады.
Ми жартышарлары           (hemispheriae cerebri)Екі жартышар бір бірінен

Слайд 58Әр жартышардың құрамы:
Жамылғы, мантия (pallium) немесе ми қыртысы;
қыртысасты

немесе базалды ядролар (ganglii basales);
Иіс сезу миы (rhinencephalon).

Әр жартышардың құрамы: Жамылғы, мантия (pallium) немесе ми қыртысы; қыртысасты немесе базалды ядролар (ganglii basales); Иіс сезу

Слайд 59Ми қыртысының 6 қабаты:
1) Молекулярлық пластинка –еске сақтауға жауап береді
2)

Сыртқы қиыршықты пластинка – ойлау қабілетіне жауапты
3) Сыртқы пирамидалық пластинка

(кіші және орташа пирамида клеткалар қабаты) – ассоциативті (байланыстырушы) қабат, яғни афференттік ақпаратты жоғарыда аталған қабат клеткаларына өткізеді
Ми қыртысының 6 қабаты:1) Молекулярлық пластинка –еске сақтауға жауап береді2) Сыртқы қиыршықты пластинка – ойлау қабілетіне жауапты3)

Слайд 604) Ішкі қиыршықты пластинка - афференттік қабат, яғни афференттік ерікті

қыртыс сезім жолдары аяқталады (ауырғанды, температураны т.б. сезу)
5) Ішкі пирамидалық

пластинка (үлкен пирамида немесе Бец клеткалар қабаты) – эфференттік қабат, яғни эффренттік ерікті қыртыс қозғалтқыш (пирамидалық) жолдар басталады
6) Әртүрлі (полиморфты) пластинка - ассоциативті (байланыстырушы) қабат, яғни екі жартышарды бір-бірімен және әр жартышардың ішіндегі бөліктерін бір-бірімен байланыстырады

4) Ішкі қиыршықты пластинка - афференттік қабат, яғни афференттік ерікті қыртыс сезім жолдары аяқталады (ауырғанды, температураны т.б.

Слайд 61Ми қыртысының 6 қабатының цитоархитектоникасы мен миелоархитектоникасы.

Ми қыртысының 6 қабатының цитоархитектоникасы  мен миелоархитектоникасы.

Слайд 62Ми қыртысы сайлар арқылы қатпарларға (gyri) және 5 бөлікке (lobus)

бөлінеді: оларда қыртыс орталықтары орналасады

Ми қыртысы сайлар арқылы қатпарларға (gyri) және 5 бөлікке (lobus) бөлінеді: оларда қыртыс орталықтары орналасады

Слайд 635–ші бөлігі: аралшық ( insula) немесе Relii аралшығы

5–ші бөлігі: аралшық ( insula) немесе Relii аралшығы

Слайд 64 Маңдай

бөлігі:
а) алдыңғы орталық қатпарда – қаңқа бұлшықеттерінің ерікті қозғалтқыш

орталығы (паралич, салдану);
б) маңдай бөліктің жоғарғы қатпары - психикалық қызмет, мінез-құлықтық реакциялар және айтқанды (сөзді) түсіну орталығы (сенсорная афазия);
в) маңдай бөліктің төменгі қатпары - сөйлеу орталығы (моторная афазия),
г) маңдай бөліктің ортаңғы қатпары - жазу орталығы орналасқан (аграфия)

Маңдай бөлігі: а) алдыңғы орталық қатпарда – қаңқа

Слайд 65

Төбе бөлігі:
а) артқы орталық

қатпар – барлық сезім орталығы –ауырсыну, температура т.б. (парез);
б) төбенің жоғарғы бөлікшесі – затты сипап сезуге жауапты;
в) төбенің төменгі бөлікшесі (қырүстілік қатпар, gyrus supramarginalis) – практикалық дағдыларды меңгеру орталығы;
г) бұрыштық қатпар (gyrus angularis) – әріптерді тану және оқу (алексия - оқи алмау)

Төбе бөлігі:

Слайд 66

Самай бөлігі:
а) самай бөліктің жоғарғы қатпары – есту орталығы;
б)

ортаңғы және төменгі қатпарлар – тепе-теңдік сақтау орталығы
в) ілмек (uncus) – иіс және дәм сезу орталықтары орналасқан.
Шүйде бөлігі:
Құс тұяғы сайының айналасындағы қатпар – көру орталығы орналасады

Самай бөлігі:а) самай бөліктің жоғарғы қатпары –

Слайд 67Қыртыс орталықтары

Қыртыс орталықтары

Слайд 68 Қыртысасты немесе базалдық ядролар (ganglii basales)
Экстрапирамидалық жүйенің ең жоғарғы бөлігі

болып табылатын ірі ядролардан тұрады (құйрықты, чечевицетәрізді, миндалтәрізді және шарбақ);
Базалдық

ядролар автоматты, яғни біздің еркімізге байланыссыз жиырылатын бұлшықеттерді қозғалтады (жүру, жүгіру, тепе-теңдік сақтау т.б.) және олардың тонусын қамтамасыз етеді
Қыртысасты немесе базалдық ядролар (ganglii basales) Экстрапирамидалық жүйенің ең жоғарғы бөлігі болып табылатын ірі ядролардан тұрады

Слайд 69Қыртысасты немесе базалдық ядролар (ganglii basales): құйрықты, чечевицетәрізді, миндалтәрізді және шарбақ

Қыртысасты немесе базалдық ядролар (ganglii basales): құйрықты, чечевицетәрізді, миндалтәрізді және шарбақ

Слайд 70Торлы формация (ТФ): екінші қосалқы афференттік жүйе және ерекшеліктері:
а) Ми

қыртысында болмайды, ал қалған жерде ми мен жүлынның барлық бөліктерінде

кездеседі;
б) ТФ нейрондары сырттан немесе іштен түскен кез келген қоздыруларды қабылдай алады және импульсты ми қыртысы мен қыртысасты ядроларға жібереді, яғни импульстерді талғамай өткізе алады.Мысалы, көру анализаторы тек жарықты қабылдай алады ж.т.б, яғни мамандандырылған;
Торлы формация (ТФ): екінші қосалқы афференттік жүйе және ерекшеліктері:а) Ми қыртысында болмайды, ал қалған жерде ми мен

Слайд 71в) ТФ нейрондарының көлемі мен пішіні әртүрлі болады және шашырап

орналасады; дендриттері аз тарамдалған, бірақ аксондары ұзын болады, олар жоғары

және төмен қарай тарамдалып бірнеше нейронмен түйіседі және аксондар бір бірімен араласып тор түзеп жатады, сол себепті ТФ деп атаған;

г) ТФ-дан келетін импульстар ми қыртысының орталықтарын ұдайы қоздырып қыртыстың тонусына, белсенділігіне және барлық уақытта да жұмысқа дайын болу қабілетіне ықпал етіп отырады; жүлынның жұмысына да әсер етеді;
в) ТФ нейрондарының көлемі мен пішіні әртүрлі болады және шашырап орналасады; дендриттері аз тарамдалған, бірақ аксондары ұзын

Слайд 72д) ТФ ұйқы және сергектік жағдайларды реттеуге қатынасады; бұлшықет тонусын

сүйемелдеуге және жұмысын үйлестіруге, сонымен қатар, рефлекске ықпал етеді;
Торлы формация

бұзылған кезде ми мен жұлынның жұмысының реттері бұзылуы және адамның сергектігі нашарлап ұйқылы- ояу жағдайда болуы мүмкін.
д) ТФ ұйқы және сергектік жағдайларды реттеуге қатынасады; бұлшықет тонусын сүйемелдеуге және жұмысын үйлестіруге, сонымен қатар, рефлекске

Слайд 73Экстрапирамидалық жүйе
Қыртысасты орталықтар жатады: жолақты дене (стриопаллидарлық жүйе), құйрықты, миндаль

және чечевицетәрізді ядролар, шарбақ, көру төмпегі, қара зат, қызыл ядро.

Экстрапирамидалық жүйеҚыртысасты орталықтар жатады: жолақты дене (стриопаллидарлық жүйе), құйрықты, миндаль және чечевицетәрізді ядролар, шарбақ, көру төмпегі, қара

Слайд 74Экстрапирамидалық жүйенің қызметі:
Бұлшықеттер тонусын қамтамасыз етеді;
ми қыртысын екі жақты

байланыстырып тұрады;
бұлшықеттердің жұмысын автоматты түрде басқарып реттеп отырады, яғни

бұлшықеттердің автоматты жұмыс атқаруын қамтамасыз етеді.
Экстрапирамидалық жүйенің қызметі:Бұлшықеттер тонусын қамтамасыз етеді; ми қыртысын екі жақты байланыстырып тұрады; бұлшықеттердің жұмысын автоматты түрде басқарып

Слайд 75Лимбиялық жүйе – ішкі ағзалардың және арнайы сезімтал ағзалардың жұмысын

(іс-әрекеттерін) біріктіріп реттеуді қамтамасыз ететін, мінез құлықтың эмоциялық өңін (түрін)

және адамның көңіл күйін білдіретін ми құрылысының құрылымдық бөліктері
Лимбиялық жүйе – ішкі ағзалардың және арнайы сезімтал ағзалардың жұмысын (іс-әрекеттерін) біріктіріп реттеуді қамтамасыз ететін, мінез құлықтың

Слайд 76Лимбиялық жүйеге жататын құрылымдар
1.Ми жартышарлары қыртысының жоғарғы орталықтары:
-күмбез тәрізді

қатпар (gyrus fornicatus);
-ілмек (uncus);
-гиппокамп (hippocampus) немесе Аммонов мүйізі (cornu Ammoni)


-тісшелі қатпар (gyrus dentatus) – теңіз атының аяқшасының тұсында проекцияланады;
-мөлдір аралық (septum pellucidum) және оның ядролары.

Лимбиялық жүйеге жататын құрылымдар1.Ми жартышарлары қыртысының жоғарғы орталықтары: -күмбез тәрізді қатпар (gyrus fornicatus);-ілмек (uncus);-гиппокамп (hippocampus) немесе Аммонов

Слайд 772. Қыртысастылық құрылымдар:
-бадамша тәрізді дене (corpus amygdaloideum) – қабық (putamen)

астында, самай бөлігінің алдыңғы шетінде орналасқан;
-таламустың алдыңғы ядролары (nuclei anteriores

thalami);
-жүген (тізгін) ядролары (nuclei habenularum);
-гипоталамустың аралық бөлігінің (pars hypothalamica intermedia) ядролары және емізіктік денелер (corpora mamillaria).
2. Қыртысастылық құрылымдар:-бадамша тәрізді дене (corpus amygdaloideum) – қабық (putamen) астында, самай бөлігінің алдыңғы шетінде орналасқан;-таламустың алдыңғы

Слайд 783. Проекциялық және ассоциативтік талшықтары:
-күмбез (fornix) – гиппокамп жанындағы қатпарды

(gyrus parahippoсampаlis-ті) емізіктік денелермен (corpora mamillaria-мен) байланыстырып тұрған құрылым;
-белдеу

(cingulum), белдеулік қатпар (gyrus cinguli) – маңдай, самай және шүйде бөліктер байланысын қамтамасыз етеді.
-маңдай-шүйде будасы (fasciculus frontooccipitalis)
-төменгі бойлық буда (fasicuculus longitudinalis inferior) –
3. Проекциялық және ассоциативтік талшықтары:-күмбез (fornix) – гиппокамп жанындағы қатпарды (gyrus parahippoсampаlis-ті) емізіктік денелермен (corpora mamillaria-мен) байланыстырып

Слайд 79Лимбиялық жүйе

Лимбиялық жүйе

Слайд 80Мидың лимбиялық жүйесінің құрылысы

Мидың лимбиялық жүйесінің құрылысы

Слайд 81«Гипоталамо-гипофизарлық жүйе»
-гипоталамус пен гипофиздің секреторлық клеткалары болады; бір бірін толықтырады;

-гипоталамуста гипофиздің секреторлық функциясын күшейтетін немесе тежейтін меншікті гипоталамикалық (вазопрессин

немесе антидиуретикалық гормон, окситоцин, нейротензин) және биологиялық белсенді заттар секрецияланады (соматостатин, тиролиберин, люлиберин, кортиколиберин және соматолиберин);
«Гипоталамо-гипофизарлық жүйе»-гипоталамус пен гипофиздің секреторлық клеткалары болады; бір бірін толықтырады; -гипоталамуста гипофиздің секреторлық функциясын күшейтетін немесе тежейтін

Слайд 82«Гипоталамо-гипофизарлық жүйе»: Гипоталамустың артқы, аралық, алдыңғы аймақтары және ондағы ядролар.

Гипофиз.

«Гипоталамо-гипофизарлық жүйе»: Гипоталамустың артқы, аралық, алдыңғы аймақтары және ондағы ядролар. Гипофиз.

Слайд 83Көңіл бөліп тындағандарыңызға рахмет!

Көңіл бөліп тындағандарыңызға рахмет!

Обратная связь

Если не удалось найти и скачать доклад-презентацию, Вы можете заказать его на нашем сайте. Мы постараемся найти нужный Вам материал и отправим по электронной почте. Не стесняйтесь обращаться к нам, если у вас возникли вопросы или пожелания:

Email: Нажмите что бы посмотреть 

Что такое TheSlide.ru?

Это сайт презентации, докладов, проектов в PowerPoint. Здесь удобно  хранить и делиться своими презентациями с другими пользователями.


Для правообладателей

Яндекс.Метрика