№5 тақырып. Бюджет құрылымы, оның теңестірілуі. Бюджет тапшылығы. Профицит

мен профициті: оларды реттеу әдістері мен құралдары
Бюджет тапшылығын басқару

являющийся совокупностью финансовых активов, сосредотачиваемых на счете Правительства Республики Казахстан

в Национальном банке Республики Казахстан[1], а также в виде иного имущества, за исключением нематериальных активов.

трансферттер.
Шығындар
Операциялық сальдо
Таза бюджеттік кредит беру:
Бюджеттік кредиттер;
Бюджеттік кредитті өтеу.
Қаржы активтермен жасалатын

операциялар бойынша сальдо:
Қаржы активтерін сатып алу;
Мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдер.
Бюджет тапшылығы
Бюджет тапшылығын қаржыландыру(профицитін пайдалану):
Қарыздар түсімі;
Қарыздарды өтеу;
Бюджет қаражаты қалдықтарының қозғалысы.

берілетін,
қайтарылмайтын және мемлекеттің
қаржы активтеріне байланысты емес
бюджетке есептелуге

тиісті ақша
қаражаты, яғни бюджет кірістері болып
табылады

сатудан түсімдерге жатпайтындардан басқа бюджет кодексінде белгіленген бюджетке төленетін міндеттерді

қайтарылатың төлемдер, сондай-ақ ресми трасферттерден басқа бюджетке өтеусіз берілетін ақша

(жұмыстарды, қызметтерді) өткізуден түсетін түсімдер;
мемлекеттік бюджеттен қаржыландыратын мемлекеттік
мекемелер

ұйымдастыратын мемлекеттік сатып алуды
өткізуден түсетін ақша түсімдері;
мемлекеттік бюджеттен қаржыландыратын, сондай-ақ ҚР ҰБ
бюджетінен (шығыстар сметасынан) ұсталатын және қаржыландыратын мемлекеттік мекемелер салатын айыппұлдар, өсімпұлдар, санкциялар, өндіріп алулар.

Салықтық емес түсімдерге мыналар жатады:

мен басқа да түсімдер құрылымы

салығы
- Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес ҚР аумағына импортталатын тауарларға акциздер
-

Газ конденсатын қоса алғанда шикі мұнайға акциздер
- Үстеме пайдаға салынатын салық, бонустар, роялти
- Жергілікті маңызы бар мемлекеттік ақылы автомобиль жолдары арқылы автокөлік құралдарының жүріп өткені үшін алынатын алымнан басқа Қазақстан Республикасының аумағы бойынша автокөлік құралдарының жүріп өткені үшін алым.
Телевизиялық және радиохабар ұйымдарына радио жиілік спекторын пайдалануға рұқсат бергені үшін алынатын алым.
- Теңіз, өзен кемелері мен шағын кемелерді мемлекеттік тіркеу үшін алынатын алым

тіркегені үшін алым
- Азаматтық әуе кемелерін мемлекеттік тіркегені үшін

алынатын алым
- Радио жиілік спекторын пайдаланғаны үшін төленетін төлем
- Жануарлар дүниесін пайдаланғаны үшін төлем
- Кеме жүретін су жолдарын пайдаланғаны үшін төленетін төлем
- Әкелінетін және әкетілетін тауарларға кеден баждары
- Консулдық алым
- Қазақстан Республикасының азаматтарының паспорттары мен жеке куәліктерін бергені үшін мемлекеттік баж
- Жүргізуші куәліктерін бергені үшін алынатын мемлекеттік баж
- Мемлекеттік нотариат кеңселері нотариустарының нотариалдық іс-әрекет жасағаны үшін алынатын мемлекеттік баж

Республикалық бюджеттен қаржыландырылатын мемелекеттік мекемелердің тауарларын өткізуден түсетін түсімдер
- Республикалық

бюджеттен қаржыландырылатын мемелекеттік мекемелер салатын айыппұлдар, өсімпұлдар, санкциялар, өндіріп алулар
- Басқа да түсімдер.

республикалық бюджетке түсетін трансферттер түсімдері. Трансферттердің түсімдері 2010 жылы 27,9%-ті

құрады (2009 жылы 31,5%) – салықтық түсімдерден кейін екінші орынды алады. Бұл экономикалық дағдарыстың әрекетімен және түсімдердің дәстүрлі көздерінің азаюымен түсіндіріледі, бұл үкіметті Ұлттық қордың резервтерін пайдалануға иек арттырды.
2012 – 2014 жылдарға арналған бюджетке қатысты «Қазақстан Республикасының Ұлттық Қорынан 2012 – 2014 жылдарға арналған кепілдендірілген трансферт туралы» заң 3 жыл бойы жыл сайын 1200 миллиард теңге мөлшерінде ретінде айқындалған. 2012 жылы тиісті қаржы жылы соңына ІЖӨ – нің болжамды мәнінен 20 пайыз мөлшерінде төмендетілмейтін қалдық қағидаты бойынша 30,1 пайызды құрайды. Ұлттық қор қаражаты 2011 жылдың 1 қазанындағы ақпарат бойынша 7 триллион 197 миллиард теңгені құрап отыр.

борышты қайтаруға, сонымен бірге заңи тұлғалардың төленген мемлекеттік кепілдіктер бойынша

талаптарды қайтаруына байланысты бюджетке түсетін түсімдер.
Мемлекеттің қаржылық активтерін сатудан түсетін түсімдер – заңи тұлғалардың, соның ішінде мемлекеттік меншіктегі халықаралық ұйымдардың, мүліктік кешен түріндегі мемлекеттік мекемелер мен мемлекеттік кәсіпорындар­дың қатысу үлестерін, бағалы қағаздарын, сондай-ақ мемлекеттік кәсіпорын­дардың жедел басқаруындағы немесе шаруашылық жүргізуіндегі өзге мемле­кеттік мүлікті сатудан бюджетке түсетін түсімдер.

келісімшарттарын жасасуға байланысты бюджетке түсетін ақшалай түсімдер.
Бюджеттің шығындары – қайтарылмайтын

негізде бөлінетін бюджеттік қаражаттар. Шығындардың қатаң мақсатты арналымы болады. Қазақстан Республикасы бюджетінің шығындарында әлеуметтік шығыстар басым болып отыр. Мысалы, 2010 жылы бюджеттен түсімдердің 20,3%-ы әлеуметтік қамсыздандыруды, білім беруге 16.9 денсаулық сақтауға (барлығы 49,6%) жұмсалды.
Бюджеттік кредиттер – қайтарымдылық, мерзімділік және ақылық негізде бюджеттен бөлінетін ақшалар.
Қаржылық активтерді сатып алу – заңи тұлғалардың, соның ішінде халықаралық ұйымдардың қатысу үлестері мен бағалы қағаздарын мемлекет­тік меншікке сатып алуға бағытталған бюджеттік қаражаттар.

сондай-ақ ішкі қарыздар бойынша халықаралық келісімшарттарға сәйкес негізгі борышты өтеуге

бағытталған бюджеттік қаражаттар.
Таза бюджеттік кредиттеу бюджеттік кредиттердің және бюджеттік кредиттерді өтеудің арасындағы айырма ретінде айқындалады. Бюджеттік кредиттеу – бюджеттік кредитті беру, пайдалану, оған қызмет көрсету және оны өтеу туралы шешім қабылдау рәсімдерін кіріктіретін үдеріс.
Бюджеттік кредиттер берілу мерзіміне қарай мынадай түрлерге бөлінеді: қысқа мерзімді – 1 жылға дейін, орта мерзімді – 1 жылдан 5 жылға дейін, ұзақ мерзімді – 5 жылдан 30 жылға дейін.
Бюджеттік кредитті өтеу деп кредиттік келісімшартқа және Қазақстан Республикасы заңнамасына сәйкес бюджеттік кредит бойынша негізгі борышты қарыз алушының өтеуін айтады.

сатудан түсетін түсімдерді кіріктіреді.
Қаржылық активтермен операциялар бойынша сальдо қаржылық активтерді

сатып алу мен мемлекеттің қаржылық активтерін сатудан түсетін түсімдер арасындағы айырма ретінде айқындалады.
Қаржылық активтерді сатып алу және мемлекеттің қаржылық активтерін сатудан түсетін түсімдер Қазақстан Республикасы нормативтік-құқықтық актілеріне сәйкес жүзеге асырылады.

қажылық активтермен операциялар бойынша сальдо арасындағы айырмаға тең. Теріс белгімен

алынған шама – бюджет тапшылығы, оң белгімен алынғаны – бюджет профициті болып табылады.
Бюджет тапшылығын қаржыландыру қарыз алу және бюджеттік қара­жаттардың пайдаланылатын қалдықтары есебінен бюджет тапшылығын жабу жолымен қамтамасыз етіледі. Оның көлемі алынған қарыздар сомасының, бюджеттік қаражаттар қалдықтары сомасының қарыздар бойынша негізгі борышты өтеу сомасынан асып түсуі ретінде айқындалады.
Бюджет тапшылығын қаржыландыру мәні оң белгімен белгіленеді және бюджет тапшылығының шамасына сәйкес келеді.
Бюджет профицитін пайдалану бюджет профицитін, қарыздық қаражаттарды, қарыздар бойынша негізгі борышты өтеуге арналған бюджет қаражатының пайдаланылатын қалдықтарын жұмсау жолымен жүзеге асырылады. Оның көлемі қарыздар бойынша негізгі борышты өтеу сомасының алынған қарыздар және бюджеттік қаражаттың пайдаланылатын қалдықтары сомасынан асып түсуі ретінде айқындалады.
Бюджет профицитін пайдалану мәні теріс белгімен белгіленеді және бюджет профицитінің шамасына сәйкес келеді.

қарсы;


1. Бюджет тапшылығының сыныптамасы
Республикалық бюджеттің тапшылығы;
Жергілікті бюджет тапшылығы.
Белсенді;
Пассивті
2. Туындау себептері

бойынша

(кездейсоқ);
Бюджеттік (нақты);

1. Бюджет тапшылығының сыныптамасы
Құрылымдық;
Циклдық..
Атаулы;
Нақты.
5. Туындау сипаты бойынша

сыныптамасы
Жоспарлы;
Жоспардан тыс.
Тұрақты;
Ауыспалы
8. Шекті мүмкіндік бойынша

(эмиссиялық емес).

1. Бюджет тапшылығының сыныптамасы
Созылмалы (жүйелі);
Уақытша (кезеңді).
Ағымдағы;
Инвестициялық.
11. Қаржыландыру көздері бойынша

( b k – p k) – (n f –

p f)
d - кірістер;
z – шығындар;
bk – бюджеттік кредиттер;
pk – бюджеттік кредиттерді өтеу;
nf – қаржы активтерін сатып алу;
pf – мемлекеттің қаржы активтерін сатып алудан түсетін түсімдер;
(d - z) – кіріс пен шығыстың айырмасы болып табылатын операциялық сальдо.

сальдо болып табылады. Бюджет кірістерінің бюджет шығындарының асып түскен сомасы

оң операциялық сальдо болып табылады;
(bk - pk) – бұл таза бюджеттік кредит беру, бюджеттік кредиттердің және бюджеттік кредиттерді өтеудің арасындағы айырма;
(nf - pf) – қаржылық активтердің операциялық сальдосы, сатып алынған қаржылық активтер мен мемлекеттің қаржылық активтерін сатудан түскен кірістер арасындағы айырма;
D – бюджет тапшылығы.

шығыстарын шегергендегі республикалық бюджеттің мұнайға қатысты емес тапшылығы, қарыздар түсімдері

мен Қазақстан Республикасы Ұлттық қоры трансферттерінің түсімдерін есептемегенде, республикалық бюджет түсімдерінің сомасына тең.
Мұнайға қатысты емес тапшылық бекітілмейді және талдамалық мақсатта пайдаланылады. Бюджет шығыстарының мұнайға қатысты емес түсімдерден тәуелділігін төмендету үшін экономиканың мұнайға қатысты емес секторын нысаналы дамыту есебінен ұзақ мерзімді кезеңде мұнайға қатысты емес тапшылық мөлшері кемітілуге тиіс.

экономикалық салдарлары болатын инфляцияға жеткізеді. Өз кезегінде ақша эмиссиясы айналысқа

ақша белгілерін тікелей шығаруда да, жанама түрде мемлекеттік
Бағалы қағаздар шығару және оларды коммерциялық банктерге өткізу арқылы да тұлғалануы мүмкін, коммерциялық банктер өзінің резервтерін көбейтеді.
Мемлекеттік қарыздар. Бұл жағдайда қаржыландыруға бос ақша қаражаттары бар компаниялар, банктер және т.б қатысады.
Шетелдік қарыздар. Оларды Дүниежүзілік валюта қоры, басқа халықаралық қаржы ұйымдары, үкіметтер, банктер береді.
Ұлттық байлықты пайдалану. Бұл орайда мемлекет басқа субъектілерге өзінің активтерін сатады.

страны,
накопление финансовых средств для будущих поколений,
снижение зависимости экономики от воздействия

неблагоприятных внешних факторов,
снижение зависимости республиканского и местных бюджетов от конъюнктуры мировых цен.

активов и иного имущества и доходность активов Национального фонда Республики

Казахстан в долгосрочной перспективе при умеренном уровне риска.
Стабилизационная. Стабилизационная функция предназначена для поддержания достаточного уровня ликвидности активов Национального фонда Республики Казахстан.
При этом сберегательная часть установлена в размере 75 %, стабилизационная – в размере 25 %.

первых на постсоветском пространстве Указом Президента Республики Казахстан от 23 августа 2000 года № 402

«О Национальном фонде Республики Казахстан». Хотя идея копилки, заначки или финансовой страховки для будущих поколений возникла в 1992 году.

денег;
надежный партнер: качественная экспертиза и административная поддержка;
значительный опыт: агент государственных программ.
финансирование

проектов в приоритетных секторах экономики
фокус на проектах приносящих ощутимый экономический эффект;
финансирование проектов, получивших одобрение Правительства в рамках ПФИИР.
Реализация крупных проектов в приоритетных отраслях: энергетика, транспорт, металлургия, химия и фармацевтика, нефтехимия, нефтепереработка, машиностроение, прочие отрасли (стройматериалы, туризм, АПК и др).

Модель

Концепция среднесрочного развития Национального
фонда (2005–2010 гг.).
• Этап III. Новая концепция

развития Национального фонда (с 2010 г.).

Этапы совершенствования политики формирования и использования Национального фонда Республики Казахстан

Национальном Банке Республики Казахстан.
2. Управление активами фонда осуществляется Национальным Банком

Республики Казахстан.
3. Объем и направления использования фонда определяются Президентом Республики Казахстан по предложению Правительства Республики Казахстан.
4. Правительство Республики Казахстан ежегодно представляет на утверждение Президенту Республики Казахстан годовой отчет о формировании и использовании фонда.

Основной механизм формирования, управления и использования средств Национального фонда Республики Казахстан:

управления Национальным фондом Республики Казахстан;
3) иные поступления и доходы, не

запрещенные законодательством

Источники формирования Национального фонда Республики Казахстан

зачисляемых в местные бюджеты), к которым относятся:
- корпоративный подоходный налог,

налог на сверхприбыль;
- налог на добычу полезных ископаемых, бонусы, доля по разделу продукции;
- рентный налог на экспорт;
- дополнительный платеж недропользователя, осуществляющего деятельность по контракту о разделе продукции;
2) других поступлений от операций, осуществляемых организациями нефтяного сектора (за исключением поступлений, зачисляемых в местные бюджеты), в том числе поступлений за нарушения условий нефтяных контрактов (за исключением поступлений, зачисляемых в местные бюджеты);
3) поступлений от приватизации государственного имущества, находящегося в республиканской собственности и относящегося к горнодобывающей и обрабатывающей отраслям;
4) поступлений от продажи земельных участков сельскохозяйственного назначения.

Поступления в Национальный фонд Республики Казахстан состоят из:

в республиканский бюджет;
2) на покрытие расходов, связанных с управлением Национальным

фондом Республики Казахстан и проведением ежегодного аудита.
3) в виде целевых трансфертов, передаваемых из Национального фонда Республики Казахстан в республиканский бюджет на цели, определяемые Президентом Республики Казахстан.

Использование Национального фонда Республики Казахстан

Национального фонда Республики Казахстан;
3) высокого уровня доходности Национального фонда Республики

Казахстан в долгосрочной перспективе при умеренном уровне риска;
4) получения инвестиционных доходов в долгосрочной перспективе.

Национальный фонд Республики Казахстан размещается в разрешенные финансовые инструменты, за исключением нематериальных активов, в целях обеспечения:

трансфертом из Национального фонда Республики Казахстан являются невозвратные поступления в

республиканский бюджет из Национального фонда Республики Казахстан.
Размер гарантированного трансферта из Национального фонда Республики Казахстан определяется в абсолютном фиксированном значении и утверждается законом Республики Казахстан.
Привлечение не перечисленной за отчетный финансовый год суммы гарантированного трансферта из Национального фонда Республики Казахстан в республиканский бюджет осуществляется на сумму разницы неоплаченной части зарегистрированных обязательств истекшего финансового года по текущим бюджетным программам, бюджетным программам развития и остатков бюджетных средств на начало финансового года.

фондом Республики Казахстан является консультативно-совещательным органом при Президенте Республики Казахстан,

вырабатывающим предложения по эффективному использованию Национального фонда Республики Казахстан и его размещению в финансовые инструменты, за исключением нематериальных активов.
Функциями Совета по управлению Национальным фондом Республики Казахстан являются:
1) выработка предложений по повышению эффективности формирования и использования Национального фонда Республики Казахстан;
2) рассмотрение и выработка предложений по объемам и направлениям использования Национального фонда Республики Казахстан;
3) выработка предложений по перечню разрешенных финансовых инструментов, за исключением нематериальных активов, для размещения Национального фонда Республики Казахстан.
Решение о создании Совета по управлению Национальным фондом Республики Казахстан, его состав и положение о нем утверждаются Президентом Республики Казахстан.

Председатель Сената Парламента РК (по согласованию)
- Председатель Мажилиса Парламента РК

(по согласованию)
- Руководитель Администрации Президента РК
- Председатель Национального Банка РК
- Председатель Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета
- Министр финансов РК
- Министр нацинальной экономики РК

Состав Совета по управлению Национальным фондом Республики Казахстан :

следующие выводы:
классифицируя типы существующих фондов, можно выделить стабилизационные, целями

которых является поддержание расходов государственных бюджетов на определенном уровне в течение значительного периода времени, сберегательные (фонды будущих поколений) и бюджетные резервные фонды, либо их комбинации;
принцип формирования и использования средств фонда привязывается обычно к одному виду экспортируемого сырья (нефть, медь, фосфаты);
фонды создаются преимущественно в странах, где действуют государственные компании по экспорту базовых природных ресурсов;
управление активами фондов осуществляется Центральными банками, либо независимыми государственными учреждениями.
в ряде стран отсутствуют четкие принципы накопления и использования средств.

Мировой опыт

Папуа – Новая Гвинея, Чили (в ряде перечисленных стран фонды

помимо стабилизационной выполняют и сберегательную функцию). Доходы стабилизационных фондов зависят, как правило, от текущих цен на природные ресурсы и создаются для сглаживания колебаний в доходах и расходах государственного бюджета, дополнительном финансировании государственных расходов на территориях, где ведется добыча ископаемых.
Сберегательные фонды действуют в канадской провинции Альберта, в штате Аляска, в Кирибати, Кувейте, Норвегии, Омане. Как уже отмечалось, в ряде стран фонды выполняют смешанные функции (стабилизационные и сберегательные). Источники средств сберегательных фондов (будущих поколений) имеют определенный размер: установленный процент от сырьевых доходов или доходов бюджета в целом, либо полностью все сырьевые доходы. Фонды будущих поколений рассчитаны на их использование после того, как месторождения природных ископаемых будут исчерпаны, либо для выплаты дополнительных платежей населению территорий, на которых ведется добыча ископаемых.
Бюджетные резервные фонды - Гонконг, Сингапур, Эстония, ЮАР, Россия. Данный тип фондов связан с аккумулированием доходов в годы профицита государственного бюджета, а также дополнительными источниками для государственных сбережений (например, доходы от приватизации).

К существующим фондам можно применять общие для каждого типа характеристики, отражающие принципы и правила формирования, использования, управления активами, обеспечения контроля над ними

цен на полезные ископаемые и величиной дефицита бюджета при исключении

доходов бюджета от недропользователей;
- налоговых доходов, а также инвестиционных доходов Фонда;
- поступлений свыше базовой величины, определяемой, исходя из средней цены полезных ископаемых;
- чистых доходов (валовые доходы – расходы) нефтяной отрасли за вычетом суммы, которая идет на покрытие дефицита бюджета, утверждаемых отдельно парламентом страны в рамках общего бюджетного процесса;
- части доходов в экономически развитых странах несырьевого сектора с небогатыми природными ресурсами.

Формирование фондов в зарубежных странах происходит за счет:

и государственных инвестиций;
- предоставление кредита для покрытия бюджетного

дефицита, который должен быть возвращен в период бюджетного профицита;
- ежегодное распределение части активов или суммы инвестиционного дохода от управления фондом для выплаты гражданам;
- стабилизацию государственных расходов стран в годы неблагоприятной конъюнктуры на мировых сырьевых рынках.

Активы фондов используются на:

«Экологический фонд» (Environmental Fund)
Год учреждения –1990г., действует с 1995г.

В январе 2001 года создан Экологический фонд, являющийся частью Государственного нефтяного фонда.
Поставленная цель – Стабилизационная (для покрытия дефицита бюджета) и сберегательная (создание обусловлено старением населения и снижением объемов добычи нефти). Функционирует в долгосрочном плане как сберегательный фонд, а в краткосрочном – как стабилизационный.
Правила накопления – Сумма каждого отчисления в Фонд утверждается отдельно Парламентом страны в рамках общего ежегодного бюджетного процесса. Таким образом, в Фонд поступают все чистые доходы (валовые доходы – расходы) нефтяной отрасли за вычетом суммы, которая идет на покрытие дефицита бюджета.
Активы «Экологического фонда» (портфеля) сформированы за счет разового трансферта в сумме 2 млрд. крон.
Изъятие и расходование – Ежегодные трансферты в бюджет (на конец года) на покрытие ненефтяного дефицита (за исключением нефтяной отрасли) с одобрения Парламента. Согласно законодательству, Правительство имеет право запросить разрешения у Парламента на использование средств как для краткосрочных целей (для компенсации падения доходов бюджета), так и для долгосрочного межпоколенческого выравнивания объема доходов бюджета по мере снижения объемов производства нефти и роста социальных расходов.
Контролирующий орган – Министерство финансов, которое определяет основные направления инвестирования средств Фонда, а также определяет состав базового портфеля, относительно доходности которого производится оценка эффективности использования средств Фонда. Текущее управление активами Фонда осуществляется Центральным банком. В настоящее время активы Фонда состоят из зарубежных финансовых активов (государственные облигации, ценные бумаги компаний, не связанных с нефтью).
Опыт десятилетней работы Фонда оказался чрезвычайно успешным. Так, поддержание сбалансированного бюджета позволило сгладить колебания совокупного внутреннего спроса, снизить инфляционное давление и сдерживать удорожание национальной валюты. В результате следования нецикличной политике использования средств Фонда была достигнута минимальная корреляция между объемом текущих доходов и расходов бюджета. Однако необходимо отметить, что Фонд существовал в условиях жесткой консервативной фискальной политики и экономического подъема в стране, так же успех функционирования норвежского фонда во многом объясняется развитостью всей экономики. Таким образом, с 1996 года суммарные ежегодные поступления в Фонд были положительными (включая 1998 год, когда цены на нефть были минимальны). К концу 1999 года совокупный объем средств Фонда достиг 26 миллиардов долларов США (17,7% ВВП Норвегии, из которых 15,4% были получены за счет чистых бюджетных трансфертов, а 2,3% - как доход от инвестиционной деятельности фонда). Максимальное годовое перечисление средств из бюджета достигало 6,0% ВВП.

Норвегия

Фонд Конституционного бюджета (Constitutional Budget Reserve Fund).
Год учреждения
1. Постоянный фонд

Аляски - в 1976г.
2. Резервный Фонд Конституционного бюджета - в 1990г. в ответ на резкое падение цен на нефть в конце 80-х годов и, как следствие, – сокращение государственных расходов и спад в экономической активности.
Поставленная цель
1. Сберегательная - создание инвестиционной базы, которая могла бы обеспечить доходы для будущих поколений, когда запасы нефти истощатся.
2. Стабилизационная - компенсация падения в доходах бюджета штата, в том числе, для финансирования кассового разрыва в течение фискального года.
Правила накопления
1. Со времени создания активы Фонда достигли 25,3 млрд. долларов. Сберегательный фонд формируется за счет 50% отчислений от всего объема платежей за использование минеральных ресурсов (в 1980 году было увеличено с 25%), роялти, федеральных платежей по разделению доходов от минеральных ресурсов и трансфертов, получаемых штатом Аляска.
2. Объем стабилизационного фонда определяется ежегодно Конгрессом штата, как часть налоговых доходов и роялти, а также доходов Фонда от инвестиций. В него направляется также часть выплат в пользу государства в результате разрешения юридических споров с нефтяными компаниями.
Контролирующий орган
1. Средства сберегательного фонда находятся в доверительном управлении губернатора, а также у законодательной власти общественной Корпорации Постоянного фонда Аляски (Alaska Permanent Fund Corporation), и инвестируются в портфель из бумаг с фиксированным доходом и акций.
2. Контроль над стабилизационным фондом (Резервный Фонд Конституционного бюджета) осуществляет Конгресс штата. Средства вкладываются в основном вне Аляски, включая зарубежные инвестиции.
Комбинация двух фондов позволяет выполнять сберегательную и стабилизационную функции. Основная сумма поддерживается на постоянном уровне с учетом инфляции, оставшаяся часть инвестиционных доходов распределяется среди населения. К концу 1999 года основные средства сберегательного фонда достигли 27,1 миллиарда долларов США, стабилизационного – 6,1 миллиарда долларов США. На конец 1999г. размер «дивидендов» составил 1 770 долларов на человека. Уровень активов - 105% от валового регионального продукта на конец 1998г. Основная сумма Фонда инвестируется постоянно и не может быть использована без внесения поправки в Конституцию штата на референдуме.
Значительная часть доходов от нефтяной отрасли не поступает в бюджет, что делает его менее зависимым от колебаний конъюнктуры.

Аляска

момента основания по начало февраля 2013 года (в млн долларов

США)

РК «Об утверждении отчета о формировании и использовании Национального фонда

Республики Казахстан за 2011 год»