Психостимуляторлар

Орындаған: Касентаева А. Ж.
Тобы: Фа16-001-01
Тексерген: Амиркулова М. К.
Алматы 2018

С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА

шаршағыштықты басады, жұмысқа қабілеттілікті арттырады, сергектік, ақыл айқындылығы және зеректік

сезімдерін туындатады, қозғалыс жеңілдігін, өз күшіне және қабілетіне деген сенімділікті тудырады.

Фенамин (амфетамин)
Нервитин
Перидрол
Центедрин
Мередил
Эфедрин
Теофедрин
Катин, катинон
Кофеин
Кола
Битель
матее

Сиднониминдер: мезокарб, сиднокарб, фепрозиднин
3) Метилксантин туындысы: кофеин
4) Психостимуляторлық әсері бар

басқа фармакологиялық топтар: сальбутиамин, этилбензимидазола гидробромид (Бемитил), деанола ацеглумат, меклофеноксат, Семакс.

Қалыпты жағдайда дофаминергиялық синапста дофамин синапстық қуыстағы экзоцитозды везикула арқылы

бөлінеді де, клеткаларға енеді.
ДАТ транспортері (дофаминергиялық транспортер) дофаминді синапстық қуыстан цитоплазмаға көшіреді, ал МАТ транспортер (везикулалы транспортер моноамин) цитоплазмадан везикулаға тасымалдайды.

Психостимуляторлардың әсер ету механизмі

қарама-қарсы бағытта жұмыс істей бастайды.
Везикулаға дофаминді цитоплазмаға, одан синапстық

қуысқа ауыстырады. Нәтижесінде синапстық қуыста дофамин мөлшері көбееді.

Амфетаминдер Типі: синтетикалық химиялық заттар. Сыртқы түрі:

капсулалар, таблеткалар, пилюлялар. Қолданылуы: ішке, мұрын арқылы,көк тамырға . Әсерлері: эйфория, жүрек соғысының жиілеуі, қан қысымының жоғарылауы, қарашықтың кеңеюі, тәбеттің төмендеуі, ұзақ уақыт бойы ұйықтамау. Қауіптілігі: бас айналуы, бас ауруы, тырысулар, анорексия, инфаркт, инсульт галлюцинация.

уақытша ұйқышылдықты пен шаршағыштықты басады. Нашақорлардың тілінде «амфик», «фен», «фрекс»,

«белый», «спиды», «скорость», «порох», «шмага» деп аталады.

мөлшерде бөлінеді. Қалыпты жағдайда дофаминергиялық синапста дофамин синапстық қуыстағы экзоцитозды

везул арқылы бөлінеді де клеткаларға енеді: DATтранспортері (дофаминный транспортер) дофаминді синапстық қуыстан цитоплазмаға көшіреді, ал VMATтранспортер (везикулярлы транспортер моноамин) — цитоплазмадан везикулаға. Амфетамин клеткаға енгеннен кейін қарама — қарсы бағытта жұмыс істейді, везикуладағы дофаминді цитоплазмаға одан синапстық қуысқа ауыстырады. Нәтижесінде синапстық қуыста дофамин мөлшері көбееді.

. Көп мөлшерін артырғанда 2-3 тәулік бойы сергек боп жүреді,

ал мөлшерін азайтқанда 4-8 сағатқа созылады. Амфетаминнің әсері кенеттен тоқтайды.  6-8 сағаттан кейін шаршағыш, тітіркенгіш күйге ауысады. Орталыққа әсері: Көңіл күйі көтереңкі, психикалық және физикалық белсенділік , өз — өзіне сенімді,күшті, жігерлі; ұйқысы қашады.  қозғалысы және  сөйлеуі белсенді болады, жұмысқа қабілетілігі артады; Негативті жақтары: ұйқысыздық, тремор және психоздар. Перифериялық әсері: Кокаин әсеріне ұқсас, симпатикалық нерв жүйесін ынталандырады. Тахирадия АҚ жоғарлайды. Мидриаз диафорез Гипертермия қалшылдау және ауызының құрғауы

өсімдіктердің құрамында болады.  Психостимулятор және аналептикалық әсері бар. Ми қыртысына

тікелей әсер етеді. Қолдануға көрсеткіш: - ОЖЖ тежелуі - ЖҚЖ жетіспеушілік - Жұмысқа қабілеттіліктің төмендеуі - Ұйқылшылдық Қарсы көрсеткіштер: - Жоғары қозғыштық - Ұйқысыздық - Гипертензия - Атеросклероз, Жүрек қантамыр жүйесі аурулары - Қарт адамдарға Глаукома Поликистоз Жанама әсері:  - Абстинентті синдром : бас ауру Құсу Жүрек айну Тітіркенгіш Психикалық депрессия

жапырағын стимулдеуші әсер және аштықты басу үшін шайнап қолданған. Бастапқы

кезінде кокаин кока- кола сусынында, қазір медицина саласында жергілікті анестетик ретінде пайдаланылады. Рихарду Вильштеттер 1897 жылы Айнхорна лабораториясында зерттеген. Әсер ету механизмі: кокаин гидрохлоридінің кристалін иіскеу тәсілі арқылы, ингаляция («крэк»}, инъекция (көбіне героин қосып). Пероральді қолданбайды. Себебі асқазан сөлінде активтілігі төмендейді Қанға 10 минуттан кейің түседі, әсері 10-30 минуттай болды. Бауырда метаболизденеді, зәр арқылы сыртқа шығады.

гиперактивтілік
қозу
тітіркендіргіш
тынымсыздық
.
Шамадан тыс көп доза қолданғанда: естен танып,

эпилептикалық статус, жүрек соғуы немесе тыныс алуы тоқтап өліммен аяқталады. «Кокаинды паралич» -кокаинды нашақорлық кезіндегі деменцияның ерекше түрі. Клиникасы: Ұлылық сандырағы, көңіл-күйдің көтерілуі, критикасы жоқ, айқын кемақылдылық.

көрінеді: науқастың қоршаған ортаны қабылдауы өзгереді, оған әлем бөтен, өзгеше

сияқты болып көрінеді. Проприосезімталдықтың өзгеруі салдарынан науқас ләззат алады, денесін жеңіл сезінеді және ұшу сезімі пайда болады.

Тері бетінен, бұлшық еттерінен, ішкі мүшелерінен әр түрлі жағымды әсерлерді

сезінеді. Науқас денесінен толқын жүріп өткен сияқты сезінеді. Назары қоршаған ортаға емес, өзіне және өзінің сезімдеріне бағытталған. Эйфория қарқынды болады.

анық, ұсақ детальдарды бекіту түрінде көрінеді. Мұндай науқастар өнерге жақын

болуы мүмкін, мысалы, ән айтады, өлең шығарады. Әр түрлі аспаптарда ойнайды. Олар көп сөйлейді.

керісінше, науқастың көңіл-күйі төмендейді, тітіркенгіш болады. Науқас жалғыз қалуды қалайды.

Гиперестезия және сенестопатия байқалады.

аритмия;
Экстрасистолия;
Гипертермия.

немесе әлсіреуі;
Конвергенцияның жетіспеушілігі;
Горизонтальды нистагм;
Диффузды бұлшық ет гипотониясы;
Сіңірлік периостальдық рефлекстердің болмауы;
Статикалық

атаксия;
Тремор
Координациялық сынамаларды орындау кезінде: мүлт кету және гиперметрияның элементтері.

сыртқы белгілері:
Қарашықтың кеңеюі және оның жарыққа реакциясының төмендеуі;
Нистагм, көздің

жылтырауы;
Гипертензия, тахикардия;
Гиперрефлексия;
Тершеңдік;
Қол саусақтарының, қабақтардың треморы;
Анорексия;
Шырышты қабаттардың құрғақтығы;
Жүрек айну, құсу;

аса бағалайды, сыни тұрғыдан көзқарас жоқ. Аффект маниакальдіге жақын, лабильді,

көңілділіктен күмәнділік пен ашушаңдыққа жеңіл ауысады.
Жүріс-тұрысы импульсивті, сөзшеңдік, сөзі жылдамдаған, үзілген, кейде байланыссыз.

жиі ауыстырады, қандай да бір іс-әрекет жасауға талпынып тұрады.

Интоксикацияның делирий, жедел параноид түріндегі психикалық формалары да кезедесуі мүмкін.

Аляутдин, «Фармакология» Москва, 2007
Интернет желісі