СӨЖ Тақырыбы : Жүйке жүйесінің даму ерекшеліктері. Сезім мүшелері құрылысының

Атамуратова Ш.Ж.
3-014ОМ
Тексерген: Есимова Р.Ж.
Қарағанды мемлекеттік медицина университеті
Морфология кафедрасы

Қарағанды-2019

әдебиеттер

ортамен байланыстырып отыратын арнаулы жүйе жүйке жүйесі деп аталады.

жиырылуы; сүйектердің қозғалысқа келуі; тер, сілекей, сүт, қарын сөлінің бөлінуі

және т. б. Осы әрекеттердің барлығы да тікелей жүйке жүйесінің қатысуымен жүреді.
Барлық мүшелер мен мүшелер жүйесінің бірімен-бірінің байланысы үйлесімді жұмыс істеуін басқарады. Мысалы, адам жүгіргенде аяқ бұлшықеттерінің жұмысы күшейетіндіктен, зат алмасу үдерісі қарқынды жүреді; тынысалу мен жүрек соғысы жиілейді; қан аз баратындықтан, асқорыту мүшелерінің жұмысы баяулайды.
Жүйке жүйесі ағза мен сыртқы ортаның байланысын қамтамасыз етеді. Сыртқы ортаның әр түрлі құбылыстарынан қорғану әрекеті адамның жүйке жүйесінің әсерінен болады. Мысалы, жақын келген көлікті өтіп кеткенше тоқтап күтіп тұру; аса ыстық немесе суықтан қорғану; денені зақымдайтын заттарға жоламау және т. б. Адамның ойлауы, саналы мінез-құлқы жүйке жүйесінің күрделі дамуына тәуелді (бағынышты).

ми қабы және ми асты қабының клетқалық құрамы қарқынды дифференцияланады.

Әсіресе алғашқы екі жылда бас миының көлемі ұлғайып,организм қызметінің артуы байқалады. Жалпы жүйке жүйесінің үдемелі өзгерісі 20-25 жасқа дейін жүреді.

Балалардағы жүйке жүйесінің ерекшеліктері

үлкен ми жарты шар қыртысы нейрондары нейроглио-тамырлық байланыста болады. Бірақ

көптеген нейрондар дұрыс емес формалы, өсінділері айқын емес, мөлшері кіші болады. Глиальды жасушалары ұсақ, қан тамырлары жұқа, капиллярлы торы сирек болады.

пирамида тәрізді блып түрленуі жүріп үлкейеді, дендрит -аксонды арборизациясы вертикал

бағытта дамиды.
3-жаста нейрондардың топтасқан байланыстары анықталады. Вертикалды дендритті,радиалды шоғырлар қалыптасады.
5-6 жаста нейрондардың полиморфтілігі жоғарылайды, олардың қызметтік мамандануы жүреді, ішкі горизонталдық байланыстар күрделеленеді.

мен есту адам үшін ең маңыздылары болып табылады.
Cезім мүшелері

көптеген ерекшеліктер болады. Мысалы, терісінің сезімталдығы біркелкі болмайды және де

дене температурасы ересек адамнан жоғары болады.

балада көзінің көруі бірнеше кезеңдерден өтеді. Алғашқы күндері баланың көзі

қысқа уақыт қана ашық болады, ассиметрия жиі байқалады. Көз алмаларының қозғалысында да ассиметрия байқалады. Ол бірте 10-14 кунде қалпына келеді. Назар тоқтату механизмі 1-1,5айда қалыптасып, көздің үйлестірілмеген қозғалыстары жоғалады. 2-3айда назардың тоқтатылуы ұзағырақ созылады. Бала тек алдында тұрған заттарды тауып қана қоймай,оның заттарды белсенді түрде іздеуі қалыптасады.

құлақтың алғашқы бастамасы төрт апталық ұрықта пайда болады. Артқы мидың

беткейінен бөлініп шығатын есту көпіршігінен жартылай иірім түтікшелері мен ұлу пайда болады. Лабиринт ұлудан қалыптасады.
Есту жүйесі ұлудан биполярлық жасушалармен басталады. Есту жолдарының жүрісі күрделі, бірақ соңында мидың самай бөлігіне жетеді.
Сыртқы есітетін кіру ересектерғге қарағанда тарлау болып келеді.
Құлақ пердесі ересектерге қарағанда көлденең орналасқан.

толық дифференцияланады.

оның маңызды қызметі ағзаның ішкі тұрақтылығын сақтау. Жүйке жүйесінің қызметі

жасқа байланысты ерекшелінеді. Баланың нерв жүйесінде әрқашан күрделеніп отырады, яғни ол баланың қоршаған ортаға деген адаптациясына байланысты. Неғұрлым ол күрделенген сайын, баланың басқа сигналдарға деген жауабы соғұрлым жеңілірек болады.

Назарларыңызға рахмет!