Слайд 1С. Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ
КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ
УНИВЕРСИТЕТІ ИМ. С. Д. АСФЕНДИЯРОВА
Егде жастағы адам организмінің ерекшеліктері
Тексерген: Рысбеков Е.Р.
Орындаған: Талғатқызы Т.
Тобы: ЖМ 12-027-01
Алматы - 2017
Слайд 2Жоспар:
Кіріспе. Геронтология ғылымына түсінік.
Жастық кезең классификациясы
Қарттық шақ. Қарттық шақ түрлері.
Негізгі
бөлім. Жүйелік ерекшеліктер.
Жүрек-қан тамыр жүйесі
Тыныс алу жүйесі
Ас қорыту жүйесі
Несеп шығару
жүйесі, Қан жүйесі
Жүйке жүйесі, Тірек қимыл жүйесі
Көру, есту мүшелері
Тері ерекшеліктері
Фармакокинетика, фармакотерапия
Қорытынды.
Слайд 3Кіріспе
ГЕРОНТОЛОГИЯ – организмдердің, соның ішінде адамның да қартаюын зерттейтін ғылым.
Геронтологияның 3 негізгі бөлімі бар:
Қартаю биологиясы – тірі ағзалардың
әртүрлі деңгейдегі (субжасушалық, жасушалық, тіндік, ағзалық, жүйелік) қартаю процессін зерттейтін геронтология бөлімі.
Гериатрия – егде және қарт адамдардың ауруларын, яғни олардың клиникалық ағымының ерекшеліктерін, емін, профилактикасын, медициналық, әлеуметтік көмек көрсету ұйымдарын зерттейтін ғылым
Әлеуметтік геронтология адамға әлеуметтік жағдайлардың әсерін зерттейді және қоршаған ортаның жағымсыз факторларынан қорғану үшін шаралар ойлап табады.
Слайд 4Жастық кезең классификациясы,
ДДСҰ 1953 ж. Киев қ.
45 -
59 жас – орта жас,
60 - 74 жас – егде
жас,
75 - 89 жас – қарттық жас,
90 жас және одан жоғары –
– ұзақ жасаушылар.
Слайд 5ҚАРТТЫҚ шақ –жастық даму міндетті түрде әкелетін қорытынды соңғы кезең.
ҚАРТАЮ – ағзаның физиологиялық функциясының жетіспеушілігіне әкелетін экзогенді және эндогенді
факторлардың зақымдау әсерінің жаспен қатар жоғарылауыныңі нәтижесінде дамитын бұзылу процессі.
Слайд 6Қарттық шақ түрлері
Хронологиялық (күнтізбелік) қарттық - өмір сүрген жылдар саны.
Физиологиялық
қарттық – физикалық қартаюдың индивидуальды процессі.
Психологиялық қартаю - адам өміріндегі
өзін кәрі сезіне бастаған уақытымен анықталатын қартаю түрі.
Әлеуметтік қартаю - жалпы қоғамның жасына байланысты қартаю түрі.
Слайд 7Жүрек – қан тамыр жүйесінің ерекшеліктері
Қан тамыр қабырғасының құрылымының өзгерісі:
скрездану, эластикалық қабілетінің төмендеуі, созылу ғана емес, тарылу қасиетінен айырылады.
Бірінші кезекте аорта өзгеріске ұшырайды.
Жас ұлғайған сайын капиллярлар саны азаяды.
Ірі артериалды қан тамырлардың эластикалық қасиетін жоғалтуы, артериалдық қан қысымының реттей алмауға әкеледі.
Жүректің минуттық көлемі ұлғаяды, жүректің жиырылу жиілігі сирейді, миокардтың жиырылғыштық қабілеті төмендейді
Слайд 9Тыныс алу жүйесінің ерекшеліктері
Өкпенің максималды желдетілуі азаяды
ӨТС төмендейді
Қалдық көлем жоғарылайды
(өкпеде физиологиялық өлі кеңістік)
Тыныс алу жиілейді
Өкпе тіні эластикалық қасиетін
жоғалтады
Өкпе қан тамырлары атеросклероздық өзгерістерге ұшырайды.
Бронхтардың тазалану қызметі баяулайды
Слайд 10Ас қорыту жүйесінің ерекшеліктері
Тістер эмаль мен дентиннен айырылады
Өңештің кеуде кифозының
әсерінен ұзарып, қисаюы
Асқазан тонусының төмендеуі
Ішектің моторлық және секреторлық функциясының әлсіреуі
Бауырдың
детоксикациялық қызметі төмендеген
Слайд 11Несеп шығару жүйесінің ерекшеліктері
Жас ұлғайған сайын 1/4
- 1/3 нефрондары жоғалады. Орнын дәнекер тін басады. Нефросклероз қалыптасады.
Қуық қабырғасы қалыңдап, тығызданады, сыйымдылығы азаяды, сондықтан кіші дәретке жиі барады. Осы ерекшеліктер бекіту аппаратының функциясын әлсіретіп, несепті ұстай алмауға ісер етеді.
Слайд 12Қан жүйесінің ерекшеліктері
Сүйек кемігі қандануының бұзылысы
Қан түзуші тіннің орнын май
тіні басуы
Аздаған тромбоцитопения байқалады.
Слайд 13Жүйке жүйесі
Астеникалық симптом: жұмысқа қабілеттіліктің төмендеуі, ұйқы бұзылысы, эмоционалды тұрақсыздық,
зейін мен есте сақтаудың нашарлауы.
Есте сақтаудың жастық өзгерістері, ақыл-ой жылдамдығының
төмендеуі тән.
Слайд 14Тірек-қимыл жүйесі
Бұлшық ет талшықтары азаяды, бұлшық ет күші де төмендейді
Қаңқалық
бұлшық еттердің құрамында дәнекер тін жоғарылайды.
Остеопороз
Бойының кішіреюі (буындар мен
омыртқа бағанының патологиялық өзгеісі)
Слайд 15Көру ағзасы
Хрусталик деформациясы
Аккомадация бұзылысы,
(алыстан кішкентай объекттерді анық көруге жағдай
жасайды)
Торлы қабықта дистрофиялық өзгерістер
Көру нервінің аурулары
Жиі кездесетін аурулар: қарттық
катаракта, глаукома, торлы қабық пен көру нервінің аурулары
Есту мүшесі
Есту төмендейді
Дыбыс өткізетін және дыбыс қабылдайтын аппарат бұзылыстары, бұл көбінесе Кортиев мүшесі мен есту нерві талшықтарының атрофиясына байланысты болады.
Слайд 16Тері ерекшеліктері
Терінің жастық өзгерістері 40 жастан басталады. Тері эластикалық қасиетін
жоғалтады, әжімдер, пигменттік дақтар пайда болады.
Май және тер бездері,
шаштар атрофия мен дегенеративті өзгерістерге ұшырайды. Тері құрғап, қабыршақтанады.
Нерв ұштары азаяды.
Терінің қорғаныстық қызметі төмендейді
Слайд 17Фармакокинетика ерекшеліктері
Сіңірілу бұзылысы
Таралу бұзылысы
Белоктармен байланысуының бұзылысы
Метаболизм бұзылысы
Экскреция бұзылысы
Слайд 18Фармакотерапия ерекшеліктері
Науқасқа кез келген дәрі дәрмекті тағайындамас бұрын қазір қандай
препарат қабылдап жатқанын сұрау.
Дәрілерді қайнаған сумен ішу
Дәрілік препарат дозалары
жастарға қарағанда 1/2 немесе 2/3 мөлшерде болуы керек және де емді аз дозадан бастаған дұрыс.
Полипрагмазия қарт адамға өте зиян.
Егер бірнеше препарат қабылдау керек болса, интервалы 20-30 мин болуы керек. Бәрін бір уақытта қабылдауға болмайды.
Дәрілік препаратты қабылдау тәсілі максимальды түрде қарапайым болуы керек
Қарт адамға кеңес беріп отыру қажет. Қажет болса барлық дәрілерді таңертең, күндіз, кешке деп ыдысқа бөліп қою туралы. Бұндай инструкциямен тек науқасты ғана емес, науқасқа күтім жасайтын туысқандарын да таныстыру қажет.
Дәрінің тағам қабылдауға қатысын нақтылап айту қажет. Көбінесе тамаққа 30-60 мин бұрын қабылдайды.
Слайд 19Егде жастағы және қарт адамдарға
дәрілердің әсері
Слайд 20Қорытынды
Қартаю барысында адамның функционалды белсенділігі төмендейді. Қартайып жатқан организмнің әртүрлі
патогенді факторларға жалпы резистенттілігі төмендейді.
Дәрігерге қартаюдың даму заңдарын, механизмдерін білу
науқастың денсаулығына объективті баға беруге, өмір ұзақтығын болжауға және аурудың даму себебін анықтауға қажет.
Слайд 21«Особенности ведения больных пожилого и старческого возраста с соматическими заболеваниями».
Учебно-методическое пособие. - Краснодар, КубГМУ, 2016 г. В.В. Горбань., Л.В.
Бурба., О.Т. Тыщенко
Пайдаланылған әдебиеттер:
