Слайд 1Санитарлық микробиология.
Пәні, мақсаты және міндеттері.
Зерттеу әдістері.
Санитарлық көрсеткіш
микроорганизмдер.
Топырақ, су микрофлорасы.
Сынама алу және зерттеу әдістері. Сапасын
бағалау нышаны.
Слайд 2Жоспары:
1. Пәні, мақсаты және міндеттері.
Зерттеу әдістері.
Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдер.
Судың микрофлорасы, сынама алу және зерттеу әдістері.
Топырақтың микрофлорасы, сынама
алу және зерттеу әдістері.
Слайд 3Санитарлық микробиология адам денсаулығына қолайсыз әсер ететін қоршаған ортадағы микроорганизмдерді
зерттейтін медициналық микробиологияның бөлімі.
Ол қоршаған орта объектілерінде:
патогенді, шартты-патогенді және санитарлық-көрсеткіш
микроорганизмдерді анықтау.
объектілерін залалсыздандыру тиімділігін бақылау тәсілдерін.
гигиеналық нормативтердің микробиологиялық көрсеткіштерін жасау.
Слайд 4Санитарлық микробиологияның мақсаты мен міндеттері
Сыртқы орта объектілерінің (су, ауа, топырақ,
ас тағамдары, тұрмыстық заттар) микробиологиялық зерттеу әдістерін жетілдіру және бағалау.
2. Қоршаған орта микрофлорасының гигиеналық шарттарға сәйкестігінің нормативтерін жетілдіру.
3. Адамдардың, жануарлардың қоршаған ортаға әсер ету жолдарын бағалау және анықтау.
Слайд 5Адамдар, жануарлар және қоршаған орта арасындағы микрофлора қалыпты өзара алмасуын
зерттейді.
Сыртқы ортаның өзіндік тазалану және өзінше залалсыздандыру қабілеттігін бұзатын өндірістік
және тұрмыстық процесстерді зерттейді.
Микрофлорасына әсер ете отырып, сыртқы орта объектілерін сауықтыру ұсыныстарын жетілдіру.
Слайд 6Алдын-ала жүргізілетін санитарлық бақылауда, мекемелер мен тұрғылықты жерлерді жобалауда маман-микробиологтардың
тұрақты түрде қатысуы.
Сумен қамтамасыз етудің, ас даярлайтын мекемелердің қызметінің сапасын
үздіксіз бағалау.
Сарқынды сулар мен қоқыстардың залалсыздандырудың тиімдігін бағалау жүргізу.
Слайд 7Зерттеу әдістері.
2 әдіс пайдаланады:
1. төте әдіс
2. жанама әдіс – зерттелетін
объектілерді ластану мүмкіндігін жобалап қана бағалайды.
- объектілердің микроорганизмдермен жалпы ластануы
-
әдетте патогенді микроорганизмдер өсетін орта болып есептелетін заттармен (қақырық, нәжіс) ластануы.
Слайд 8
Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдер- қоршаған орта обьектілерінде патогенді микроорганизмдердің болу мүмкіндігін
жанамалап анықтауға негізделіп қолданады.
Олардың анықталуы адамдар мен жануарлар бөлінділерімен
объектінің ластанғандығын дәлелдейді.
Слайд 9Мысалы, ішек инфекциясы қоздырғыштарының бөліну жолы ішек таяқшасы тобындағы бактериялар
мен – ІТТБ (бұл топқа, ішек таяқшасынан басқа , қасиеттері
ұқсас Citrobacter, Enterobacter, Klebsiella туыстастығының бактериялары кіреді), энтерококтармен, перфрингенс клостридиясымен бірдей.
Слайд 10Санитарлық – көрсеткіш микроорганизмдерге қойылатын шарттар:
Адам немесе жануар организмінде мекендеп,
бөлінділерінде тұрақты анықталуы.
Топырақ пен суда мекендеп көбеймеуі керек.
Қоршаған ортаға организмнен
бөлінген соң әртүрлі факторларға төзімділігі мен тіршілік ету ұзақтығы патогенді микробтармен бірдей немесе олардан жоғары болуы керек.
Слайд 11Оларды анықтау және ажырату тәсілдері қарапайым, тиімді болуы керек.
Қоршаған ортада
патогенді микроорганизмдерге қарағанда көп мөлшерде болуы керек.
Қоршаған ортада оларға ұқсас
мекендейтін микроорганизмдер болмауы керек.
Слайд 12
Патогенді микроорганизмдерді анықтау эпидемиологиялық жағдайды бағалауға және жұқпалы аурудың алдын-алу
мен тиісті күресу шараларын қолдануға мүмкіндік береді.
Шартты-патогенді микроорганизмдер –әлсіреген
организмде іріңді-қабыну процесін қоздырады.
Тағам өнімдеріне түсіп, жылдам көбейіп, токсиндер бөліп, адамдарда микробтық этиологиялы тағамнан уланулар қоздыруға себепкер болады.
Слайд 13 Санитарлық – көрсеткіш микроорганизмдердің белгілері.
1.Адам және жануардың облигатты қалыпты
микрофлорасы.
2.Тұрақты мекен ету ортасы – тік ішекте, тыныс жолында.
Слайд 143. Патогенді бактерияларға қарағанда, көп мөлшерде бөлінеді.
4. Патогенді бактериялар сияқты,
қоршаған ортада ұзақ сақталады.
5. Организмнен тыс көбеюге қабілетсіз.
6. Қарапайым тәсілдермен
идентификациялауға болады.
Слайд 15Микробтармен ластанудың көрсеткіші – жалпы микробтар санын анықтау.
Объектілердің нәжістік немесе
ауа арқылы ластанғанын санитарлық көрсеткіш деп аталатын микроб санын және
сапасын анықтау жолмен жүргізіледі.
Слайд 16Сыртқы орта объектілерінде анықталатын санитарлық көрсеткіш микроорганизмдер (СКМ).
Слайд 18Санитарлық - көрсеткіш бактериялардың санын анықтау үшін:
ІТТБ индексін (
1л судағы ІТТБ саны)
перфрингенс титрді
энтерококк титрін қолданады.
Слайд 19Ішек таяқшасы тобындағы бактерияларға 37 с температурада 24-28 сағ.ішінде лактоза
мен глюкозаны қышқыл мен газға дейін ашытатын және оксидаздық белсенділігі
жоқ грам теріс таяқшалар жатады.
Бұл көрсеткіш көбіне судың нәжістік ластануының индикаторы ретінде қолданылады.
Слайд 20Нәжістік ластанудың көрсеткіштері:
Жалпы колиформды бактериялар
Колиформды бактериялар
Нәжістік ішек таяқшалар
Жаңадан нәжістік ластану
Нәжіспен
бұрынан ластану
Слайд 21Орталықтандырылған сумен қамтамасыз ету жағдайында ауыз судың микробиологиялық көрсеткіштерінің нормативті
тиісті құжаттармен реттеледі:
Судың жалпы микроб саны-1мл зерттелетін суда 100 микробтан
аспауы керек.
Жалпы колиформды бактериялар-зерттелетін судың 100мл-де болмауы керек.
Термотолерантты колиформды бактериялар-100мл зерттелетін суда болмауы керек.
Колифагтар-зерттелетін судың 100мл –де анықталмауы керек
Слайд 22СКМ анықтап табу үшін сол объектілердің жұғу көздерін болжамдауға көмектеседі.
Ауру
тарау қауіпі бар екенін көрсететін сигналы ретінде есте сақтап қалу
керек.
Слайд 23 Топырақ микрофлорасы.
Топырақта топырақ түзу және топырақтың өзін-өзі тазарту процестеріне қатысатын
табиғатта азот, көміртегі және т.б. элементтер айналымына қатысатын әртүрлі микроорганизмдер:
Бактериалар
Саңырауқұлақтар
Мүктер
(саңырауқұлақ пен цианобактерия симбиозы)
Қарапайымдылар
Слайд 24Топырақтың 1 грамда бактерия саны 10 млрд. жасушаға жетеді.
Топырақ
беткейінде УК-сәулелері, құрғақшылық т.б. факторлардың әсерінен микроорганизмдер салыстырмалы аз болады.
Микроорганизмдердің
көпшілігі 10 см қалыңдықтағы топырақтың жоғарғы қабатында кездеседі.
Тереңдеген сайын микроорганизмдер мөлшері азайып, 3-4 метр тереңдікте болар мүлдем кездеспейді.
Слайд 25Топырақ микрофлорасының құрамы:
Типіне
Жағдайына
Құрамына
Температурасына
Ылғалдығына байланысты.
-рН-ы бейтарап
-салыстырмалы жоғары ылғалдықта
-25-450С температурада
дамуға қабілетті.
Слайд 26Топырақта азотбекіткіш молекулалы азотты сіңіруге қабілетті бактериялар (Azotobacter, Azomonas, Mycobacterium
және т.б.) тіршілік етеді.
Азотбекіткіш цианобактериялар түрлерін немесе көк –жасыл
балдырларды күріш алқаптарының өнімділігін арттыру үшін қолданады.
Топырақ-Bacillus және Clostriclium туыстастығының спора түзетін таяқшаларының тіршілік ету ортасы болып табылады.
Слайд 27Аммонифицирлейтін шіріткіш бактериялар тобын құрайтын:
Патогенді емес бациллалар
Псевдомонадалар
Протей
Бактериялар.
Органикалық
заттардың минералдануына қатысады:
Патогенді спора түзетін таяқшалар (күйдіргі, ботулизм, сіреспе, газды
гангрена) ұзақ уақыт сақталады.
Топырақта көбеюге қабілетті (Clostridium botulinum).
Слайд 28
Ішек бактериялары (тұқ. Enterobacteriaceae) – ішек таяқшасы, іш сүзегі, сальмонеллез,
дизентерия (жерше) қоздырғыштары – нәжіспен топыраққа түсуі мүмкін.
Бірақ мұнда
көбеюге қолайлы жағдай болмағандықтан, олар біртіндеп жойылады.
Слайд 29Таза топырақта ішек таяқшасы және протей сирек кездеседі
Олардың көлемді мөлшерде
анықталуы топырақтың адамның және жануарлардың нәжісімен ластану көрсеткіші болып, оның
санитарлық- эпидемиологиялық қолайсыздығын дәлелдейді.
Слайд 30Топырақта көптеген саңырауқұлакқтар болады.
Олар топырақ түзу процесіне, азот қосындыларының
айналымдарына қатысады.
Биологиялық белсенді заттар, антибиотиктер, токсиндер бөледі.
Слайд 31Токсин түзуші саңырауқұлақтар тағамдық азықтарға түсіп, микотоксикоздар және афлотоксикоздар сияқты
уланулар шақырады.
Қарапайымдар мөлшері 1г топырақта 500-500.000-ға дейін жетеді.
Слайд 32
Бактериялармен және органикалық қалдықтармен қөректеніп, қарапайымдар топырақтың органикалық заттарының құрамын
өзгертеді.
Слайд 33Ішек таяқшасы тобындағы бактериялар. (БГКП=ІТТБ)
Ішек таяқшасы барлық грам-энтеробактериялардың бастаушы тұқымы
болып табылады.
Ішек жолы олардың тұрақты орны, резервуары.
Слайд 34
Адамның Іг нәжісінде 108 -109 -ға дейін тірі ішек таяқшасы
болады.
Ірі қара малдың, жылқының, қоянның тезегінде 106 -107-ге дейін
болады.
Теңіз шошқасының нәжісінде 10-ке дейін ғана болады.
Слайд 35Сыртқы ортада сақталу мерзімі сол ортада салмонеллалар, шигелларлар және басқа
ішек инфекцияларының қоздырғыштарының сақталу мерзіміне сәйкес.
Зерттеу қорытындысын жасағанда ішек
таяқшасының басқа оған туыстас санитарлық – көрсеткіш емес бактериялармен ұқсастығын қиындық туғызады.
Слайд 36ЭНТЕРОКОККТАР
Сыртқы ортада көбеймейді.
Ішек таяқшалары сияқты емес, сыртқы ортада өзгерушілігі жоқ.
Олар
сыртқы ортада тезірек азая бастайды, сондықтан мұндай бактериялар табылуы, сол
объектінің жақын арада ластанғанын көрсетеді.
Слайд 37Хлорға төзімді болғандықтан, суды хлорлаудың сапасын анықтауда пайдалануға болмайды.
Кейбір
сүттен дайындалған қышқыл тағамдарға энтерококктар өндірістік флора ретінде әдейі қосылады.
Сондықтан сыр, айран және т.б. өнімдерді зерттегенде энтерококктар СКМ (санитарлық – көрсеткіш микроб) бола алмайды.
Слайд 38Жаңадан нәжістік ластануды – энтерококк.
Нәжіспен бұрыннан ластануды ІТТБ болмау –
перфрингенс клостридиясы.
Орталықтандырылған сумен қамтамасыз ету жағдайында ауыз судың микробиологиялық көрсеткіштерінің
нормативі тиісті құжаттармен реттеледі.
Clostridium perfringens – топырақтың ерте ластанғанын көрсетеді.
Слайд 39Топырақтың фекальдік және бұрыннан ластануын ІТТБ индексімен анықтайды.
Перфрингенс – титрі
(Clostridium perfringens анықталатын топырақтың ең аз мөлшері).
Энтерококктар титрі бойынша анықтайды.
Топырақтың
жалпы микробтар саны қатар анықталады.
Слайд 40Топырақтың тезек және компостпен ластануы термофилді бактерияның титрімен бағаланады:
1. ІТТБ
титрі мен перфрингенс титрі
2. Термофилдер мөлшері
Слайд 41Судың микрофлорасы
Көптеген микроорганизмдерге табиғи мекендейтін ортасы.
Олардың ішінде бактериялардың барлық
таксономиялық топтарының өкілдері саңырауқұлақтар, қарапайымдар, вирустар көрінеді.
Микрофлораның сапалық құрамына судың
шығу тегі мекені ретінде әсер етеді.
Слайд 42Судың әртүрлі өсімдіктердің, жануарлардың және микроорганизмдердің өмір сүретін ортасы.
Адамдардың
тіршілік әрекетіне байланысты сапасы және микрофлорасы өзгеріп отырады.
Адамзат өз
тіршілігінде суды тұрақты түрде күнделіті пайдаланады.
Слайд 43
Ашық су көздері(өзен-су қоймалары)
Жабық су көздері (құдықтар, артезиан суы, бұлақтар)
Шайынды
қалдық сулары
Атмосфералы (жаңбыр,қар).
Тұзды сулар(мұхит, теңіз,көл).
Слайд 44Пайдалану мақсаты бойынша:
Ауыз-суы(питевая вода):
- орталық құбыр суы;
- жергілікті
суы;
Жүзу бассейндерінің суы.
Медициналық және шаруашылық мұздар.
Ашық су көздерін кең
пайдаланады.
Слайд 45бұлақ суы – жерастының әртүрлі қабаттарынан жер бетіне шығып жатады.
құдық
суы-жерастының өте терең емес су қабаттарынан жиналады.
артезиан суы-жерді терең бұрғылау
жолымен алынғандықтан микробтар аз болады.
Слайд 46 Су микрофлорасы 2 топқа бөлінеді:
Автохтонды микрофлора – суда
өмір сүретін, өсіп-өніп көбейетін микроорганизмдер.
Аллахтонды микрофлора – сыртттан әртүрлі
ластану көздерінен келіп түсетін микроорганизмдер жатады.
Слайд 47Автохтонды және аллохтонды микробтарды өзара қатынасы су көздерінің өзінше тазалануына
үлкен әсер етеді.
Аэробты және анаэробты сапрофитті микрофлора органикалық заттардың
тез ыдырауын қамтамасыз етеді.
Әртүрлі микробтық топтар белгілі бір кезекпен дамиды. Нәтижесінде сапробты аймағы алмасып отырады.
Слайд 48Сапробтық аймақ – судағы түрлі органикалық заттардың концентрациясымен минерализациялық деңгейіне
байланысты микроорганизмдердің дамуының барлық ерекшелік комплексі.
Грекше Sapros – өшіру,
гнилой деген сөзден шыққан.
Слайд 49Сапробтық аймақтың 3 түрі бар:
Полисапробты - өте күшті ластанған аймақ.
1 мл суда миллионнан астам микроб болады.
Мезосапробты - орташа ластанған.
1 мл суда жүздеген мың микроб болады.
Олигосапробты – таза су аймағы. 1 мл суда 10 -1000-ға дейін микроб болады.
Слайд 50Табиғи өзінше тазалану процесі кезінде:
Сапрофитті микробтар жойылады.
Органикалық заттардың ыдырауы және
минерализациясы тоқтайды.
Судағы оттегіні азайтады.
Судағы майда жәндіктер қырылады.
Слайд 51Судың санитарлық микробиологиялық зерттеу:
Орталықтан және орталықсыз қамтамасыздандырылатын ауыз суын күнделікті
санитариялық бақылау жүргізу.
Су қоймаларындағы судың сапасына мемлекеттік санитарлық бақылау жүргізу.
Слайд 523) Жүзу бассейндерінде күнделікті бақылау жүргізу.
4) Жұқпалы аурулардың судан тараған
жағдайларын тез анықтап оны болдырмаушарларын қарастыру.
5) Су қорының ішуге, шаруашылықта
немесе басқа қажеттілікке пайдалануға болу-болмауын зерттеп, қорытынды беру.
Слайд 536) Нәжіспен ластанудың себебін анықтау.
7) Су көзінің өзінше тазалану мүмкіндігін
анықтау.
8)Әртүрлі шайынды сулар және олардың тұнбаларын тазалау және залалсыздандырудың тиімділігін
тексеру.
Слайд 54Суды санитариялық-микробиологиялық зерттеу тиісті мемлекеттік стандарттармен (МЕСТ) реттеледі.
Оларға жатады:
Жалпы микробтар саны (ЖМС-ОМЧ)
Ішек таяқшасы тобындағы бактериялар (ІТТБ-БГКП)
Слайд 55Лактоза ыдыратушы ішек таяқшасы (ЛІШТ-ЛКП)
Ішек таяқшасы, энтерококк, стафилококк.
Патогенді микроорганизмдерді (сальмонеллалар,
тырысқақ вибрионы, лептоспиралар, шигеллалар, энтеровирустарды) анықтау.
Слайд 561.Судың жалпы микроб саны 1 мл зерттелетін суда 100 микробтан
аспауы
керек.
2.Жалпы колиформды бактериялар зерттелетін судың 100 мл – де болмауы керек.
3.Термотолерантты колиформды бактериялар 100 мл зерттелетін суда болмауы керек.
Слайд 574. Колифагтар зерттелетін судың 100 мл анықталмауы керек (таңдақ түзу
бірлігі бойынша есепке алу).
5. Сульфитредуцирлеуші клостридиялар споралары - 20мл зерттелетін
суда анықталмауы керек .
6. Лямблия цисталар - 50 мл зерттелетін суда анықталмауы керек.
Слайд 58Судың санитарлық микробиологиялық жағдайын анықтау үшін:
микробтар саны 1 мл
судағы мезофилді хемоорганотрофты бактериялардың саны.
Коли -титр - судың ең аз
көлеміндегі(мл) ішек таяқшасы тобындағы бактерияларды (ІТТБ) анықтау. (300-ден аспауы керек).
Коли-индекс – 1 литр суда болатын ішек таяқшаларының саны (1-2-ден аспауы керек).
Слайд 59 Топырақ микрофлорасы.
Топырақта топырақ түзу және топырақтың өзін-өзі тазарту процестеріне қатысатын
табиғатта азот, көміртегі және т.б. элементтер айналымына қатысатын әртүрлі микроорганизмдер:
Бактериалар
Саңырауқұлақтар
Мүктер
(саңырауқұлақ пен цианобактерия симбиозы)
Қарапайымдылар
Слайд 60Топырақтың 1 грамда бактерия саны 10 млрд. жасушаға жетеді.
Топырақ
беткейінде УК-сәулелері, құрғақшылық т.б. факторлардың әсерінен микроорганизмдер салыстырмалы аз болады.
Микроорганизмдердің
көпшілігі 10 см қалыңдықтағы топырақтың жоғарғы қабатында кездеседі.
Тереңдеген сайын микроорганизмдер мөлшері азайып, 3-4 метр тереңдікте болар мүлдем кездеспейді.
Слайд 61Топырақ микрофлорасының құрамы:
Типіне
Жағдайына
Құрамына
Температурасына
Ылғалдығына байланысты.
-рН-ы бейтарап
-салыстырмалы жоғары ылғалдықта
-25-450С температурада
дамуға қабілетті.
Слайд 62Топырақта азотбекіткіш молекулалы азотты сіңіруге қабілетті бактериялар (Azotobacter, Azomonas, Mycobacterium
және т.б.) тіршілік етеді.
Азотбекіткіш цианобактериялар түрлерін немесе көк –жасыл
балдырларды күріш алқаптарының өнімділігін арттыру үшін қолданады.
Топырақ-Bacillus және Clostriclium туыстастығының спора түзетін таяқшаларының тіршілік ету ортасы болып табылады.
Слайд 63Аммонифицирлейтін шіріткіш бактериялар тобын құрайтын:
Патогенді емес бациллалар
Псевдомонадалар
Протей
Бактериялар.
Органикалық
заттардың минералдануына қатысады:
Патогенді спора түзетін таяқшалар (күйдіргі, ботулизм, сіреспе, газды
гангрена) ұзақ уақыт сақталады.
Топырақта көбеюге қабілетті (Clostridium botulinum).
Слайд 64
Ішек бактериялары (тұқ. Enterobacteriaceae) – ішек таяқшасы, іш сүзегі, сальмонеллез,
дизентерия (жерше) қоздырғыштары – нәжіспен топыраққа түсуі мүмкін.
Бірақ мұнда
көбеюге қолайлы жағдай болмағандықтан, олар біртіндеп жойылады.
Слайд 65Таза топырақта ішек таяқшасы және протей сирек кездеседі
Олардың көлемді мөлшерде
анықталуы топырақтың адамның және жануарлардың нәжісімен ластану көрсеткіші болып, оның
санитарлық- эпидемиологиялық қолайсыздығын дәлелдейді.
Слайд 66Топырақта көптеген саңырауқұлакқтар болады.
Олар топырақ түзу процесіне, азот қосындыларының
айналымдарына қатысады.
Биологиялық белсенді заттар, антибиотиктер, токсиндер бөледі.
Слайд 67Токсин түзуші саңырауқұлақтар тағамдық азықтарға түсіп, микотоксикоздар және афлотоксикоздар сияқты
уланулар шақырады.
Қарапайымдар мөлшері 1г топырақта 500-500.000-ға дейін жетеді.
Слайд 68
Бактериялармен және органикалық қалдықтармен қөректеніп, қарапайымдар топырақтың органикалық заттарының құрамын
өзгертеді.
Слайд 69Ішек таяқшасы тобындағы бактериялар. (БГКП=ІТТБ)
Ішек таяқшасы барлық грам-энтеробактериялардың бастаушы тұқымы
болып табылады.
Ішек жолы олардың тұрақты орны, резервуары.
Слайд 70
Адамның Іг нәжісінде 108 -109 -ға дейін тірі ішек таяқшасы
болады.
Ірі қара малдың, жылқының, қоянның тезегінде 106 -107-ге дейін
болады.
Теңіз шошқасының нәжісінде 10-ке дейін ғана болады.
Слайд 71Сыртқы ортада сақталу мерзімі сол ортада салмонеллалар, шигелларлар және басқа
ішек инфекцияларының қоздырғыштарының сақталу мерзіміне сәйкес.
Зерттеу қорытындысын жасағанда ішек
таяқшасының басқа оған туыстас санитарлық – көрсеткіш емес бактериялармен ұқсастығын қиындық туғызады.
Слайд 72ЭНТЕРОКОККТАР
Сыртқы ортада көбеймейді.
Ішек таяқшалары сияқты емес, сыртқы ортада өзгерушілігі жоқ.
Олар
сыртқы ортада тезірек азая бастайды, сондықтан мұндай бактериялар табылуы, сол
объектінің жақын арада ластанғанын көрсетеді.
Слайд 73Хлорға төзімді болғандықтан, суды хлорлаудың сапасын анықтауда пайдалануға болмайды.
Кейбір
сүттен дайындалған қышқыл тағамдарға энтерококктар өндірістік флора ретінде әдейі қосылады.
Сондықтан сыр, айран және т.б. өнімдерді зерттегенде энтерококктар СКМ (санитарлық – көрсеткіш микроб) бола алмайды.
Слайд 74Жаңадан нәжістік ластануды – энтерококк.
Нәжіспен бұрыннан ластануды ІТТБ болмау –
перфрингенс клостридиясы.
Орталықтандырылған сумен қамтамасыз ету жағдайында ауыз судың микробиологиялық көрсеткіштерінің
нормативі тиісті құжаттармен реттеледі.
Clostridium perfringens – топырақтың ерте ластанғанын көрсетеді.
Слайд 75Топырақтың фекальдік және бұрыннан ластануын ІТТБ индексімен анықтайды.
Перфрингенс – титрі
(Clostridium perfringens анықталатын топырақтың ең аз мөлшері).
Энтерококктар титрі бойынша анықтайды.
Топырақтың
жалпы микробтар саны қатар анықталады.
Слайд 76Топырақтың тезек және компостпен ластануы термофилді бактерияның титрімен бағаланады:
1. ІТТБ
титрі мен перфрингенс титрі
2. Термофилдер мөлшері