"?шб?рыш"

8«а»сынып оқушысы

Жетекші: Искакова Бакытгуль
\ Жұмағалиқызы

түсінуге жол ашады.
Тақырыптың өзектілігі

туралы алған білімін шығармашылықпен зерттеу арқылы қалыптастырып, геометриялық есеп шығаруда

алған білімін қолдана білуге бағыттау.

білімін кеңейтіп үшбұрышқа байланысты жаңа ақпарат алу.

Міндеті:

(б.з.б V ғасырда) Нілдің ағысы жерге шайып кеткен соң

жерді қайтадан өңдей бастап отырған. Ол жерлер өте құнарлы жер болып есептелінген деп жазған. Осы сәттен геометрия басталған- яғни «жер өлшеу» (грек тілінен аударғанда «гео» - «жер» және «метрия» -«өлшеу»)
Ежелгі жер өлшейтіндер геометриялық салуларды, ұзындығын өлшеді, ауданын есептеді; ал астрологтар аспандағы денелердің қалай орналасуын - зерттеу үшін фигуралардың қасиеттерін білу керек болды осы кезде үшбұрышты қолданды.
       

Ертеден кез-келген көпбұрышты үшбұрыштарға бөліп, оның аудандарын тауып бір-біріне
қосып есептеген.

Кіріспе

қабырғалары
A, В, С

- үшбұрыштың бұрыштары

АВС

қасиеттері
Тамаша нүктелері
2
3
4
5
1
а
а
в
А
В
С

тізбектей қосатын кесінділерден тұратын фигураны айтамыз.



А
С
В

барлық
қабырғалары
тең болса


Тең бүйірлі үшбұрыш
деп аталады егер
оның

екі қабырғасы
тең болса

Қабырғалары әр түрлі
деп аталады егер
оның қабырғалары
әр түрлі болса

болса


Сүйір бұрышты
үшбұрыш
деп аталады егер
оның бұрыштары
сүйір болса


Доғал

бұрышты
үшбұрыш
деп аталады егер
оның бір бұрышы
доғал болса

Үшбұрыштырдың түрлері

бұрыштары бойынша

бойынша


Үш қабырғасы
бойынша

Үшбұрыштар теңдігі

қабырғасына үлкен бұрышы қарсы жатады.
 2. Үшбұрыштың үлкен бұрышына үлкен қабырғасы

қарсы жатады.
3.  Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы 180° тең ∠1 +∠2 +∠3 = 180°
4.  Үшбұрыштың берілген төбесіндегі сыртқы бұрыш деп осы төбедегі үшбұрыштың бұрышымен сыбайлас бұрышты айтады. ∠1 =∠4, ∠3 = ∠5
5.  Үшбұрыштың әрбір қабырғасы өзге екі қабырғаларының қосындысынан кіші болады
( a < b + c;  b < a + c;  c < a + b ).

A

C

B

k

4

5

3

1

2

Үшбұрыштың қасиеттері:

а

с

в

( AА1, BВ1, CС1, )
бір нүктеде қиылысады

БИССЕКТРИСА
Қарсы жатқан қабырғаны
қияды, төбесін тең
бұрыштарға бөледі.
Үшбұрыштың үш биссектрисы
( AА1, BВ1, CС1, )
бір нүктеде қиылысады

БИІКТІК
Қарсы жатқан қабырғаны
перпендикуляр қияды.
Үшбұрыштың үш биссектрисы
( AА1, BВ1, CС1, )
бір нүктеде қиылысады

Үшбұрыштың тамаша нүктелері

сандармен аталған үшбұрыш түрлері бар, соған тоқталайық

коэффициентін үшбұрыш кестесі түрінде көрсетуге болады.Оны біз Паскаль үшбұрышы деп

атаймыз.
1665 жылы қайтыс болғаннан кейін Паскальдың үшбұрышы жарық көрді.

Біз бұл үшбұрышты 45 градусқа бұрсақ

келтірейік
1 қасиет
1 қасиет

және 5 тең.Оны “қасиетті” немесе “египет” үшбұрышы деп атаған.
а2 +в2=c2
“Пифагор”

үшбұрышы

деп атаған. n=


формуласын пайдаланып кестені

толтырамыз

Бірдей шарлардан тең қабырғалы үшбұрыштар құрастыру

Үшбұрышты сандар

Аспанның солтүстік жартышарының аумағында үшбұрыш жұлдызы орналасқан.Ол аспанның

131,8 кв. Аумағын алып жатыр, оның ішінде көзге көрінбейтіндей 25 жұлдыз бар.Үшбұрыш ішінде спиральды галактика орналасқан,ол өз аумағында жергілікті топта санағанда ІІІ болып келеді.

Triangulum Galaxy галактика Треугольника .

аудан. Бермуд аралында, Флоридадағы Майямида және Пуэрто-Рико жерінде орналасқан.

Ал негізінен бұл ауданда яғни Бермуд Үшбұрышында жұмбақ жағдайда кемелер мен ұшақтар жоғалған.Сол себептен,
Тынық мұхитында бұл жерді Сайтанды жер деп есептейді.

Бермуд үшбұрышы

Біздің ғылыми жұмысымыздың тақырыбы: «Үшбұрыш» бір бөлімі. Зерттеу кезінде мектеп

бағдарламасынан тыс көптеген мағлұматтар алдық. Қорыта айтқанда, үшбұрыш теоремалары мен қасиеттерін тереңірек білу арқылы геометриялық есептерді шығара алуға жол ашады деп айтсақ қателеспейміз

Оқулық.
В.В.Шлыков. – Геометрия.: Мектеп оқулығы – Мн.

: ООО «Асар», 2003. – 288б.
Энциклопедия Т.11. Математика. – Бас. ред. М.Д. Аксенова. – М.: Аванта , 2002ж.
Математикалық журнал №3 2009ж, №2 2008ж
Интернет