Термодинамиканың бірінші бастамасы

болатын,белгілі мәндерін сақтайтын күйін термодинамикалық тепе-теңдік күйі деп атайды.

Жоспар:

1.Термодинамикалық тепе-теңдік және термодинамиканың

1-бастамасы.
2.Күй функциялары.
3.Газдың жылусыйымдылығы.
4,Жылусыйымдылығының кванттық теориясы жөніндегі түсініктер.
5.Термодинамиканың 1-бастамасын изопроцесстерге қолдану.
6.Адиабаталық процесс.
7.Энтальпия жылулық функция.

мен ішкі энергиясының өзгеруінің айырымына тең долады:

dA=dQ-dU
бұл теңдеу механикалық және жылулық энергияларына қатысты энергияның сақталу заңы.
Осы сақталу заңы термодинамиканың бірінші заңы немесе бастамасы деп аталады.

Теомодинамиканың бірінші бастамасы.

макрасксптық параметрлер жиынтығы,яғнитемпература,қысым,тығыздық,масса,химиялық құрамы және т.б. олар заттың өлшенетін қасиеттерін

сипаттайды,күй функциялары немесе күй параметрлері деп аталады.

энергия үш түрлі тәсілмен алмасуы мүмкін:
a)жүйе оқшауланған,ешқандай зат және энергия

алмасу болмайды.
b)оқшауланған жуйедегі адибаталық процесс,зат және энергия алмасусыз өтеді.
c)жабық жүйе,затпен алмасусыз,бірақ энергия алмасып отырады.
d)ашық жүйе,зат және энергия алмасады.

жылу мөлшерін жылусыйымдылық д.а.
Меншікті
Мольдік
Заттың бірлік массасына қатысты

с (Дж/кг*К)

Заттың бір моліне қатысты
С (Дж/моль*К)

Cp = CV + R.

Cp жылу сыйымдылығы CV жылу сыйымдылығынан әрқашан көбірек болады (1-сурет).

көлемi өзгермейдi: V = const. Газдың iшкi энергиясының өзгерiсi оған

берiлген жылу мөлшерiне тең: ΔU = Q. Егер газ қыздырылса , онда Q > 0 және ΔU > 0 – iшкi энергия ұлғаяды. Газды суытқан кезде: Q < 0 және ΔU < 0, оның iшкi энергиясы азаяды.

= const) және оның iшкi энергиясы өзгермейдi. Газға берiлген барлық

жылу мөлшерi пайдалы жұмыс атқаруға жұмсалады: Q = А′. Газ белгiлi жылу мөлшерiн (Q > 0) алған кезде, ол оң жұмыс атқарады (А′ > 0). Керiсiнше, егер газ қоршаған ортаға жылу берсе, онда оның атқарған жұмысы терiс болып саналады.

мөлшерi оның iшкi энергиясының бiрге өзгеруiне және қысым тұрақты болған

кездей P = const жұмысты атқаруға шығындалады.

өтетiн жүйедегi изопроцесс адиабаталық процесс деп аталады. Адиабаталық процесс кезiнде

Q = 0 және жүйенiң iшкi энергиясының өзгеруi жұмыс атқару арқылы ғана жүредi: ΔU= А. ΔU= А теңдiгi белгiлi қорытынды жасауға мүмкiндiк бередi. Егер жүйеде оң жұмыс жасалса, мысалы газ сығылатын болса, онда оның iшкi энергиясы ұлғаяды және температурасы өседi. Керiсiнше , газ ұлғайған кезде, ол өзi оң жұмыс атқарады (Аұ > 0). Оның iшкi энергиясы азаяды да, газ суиды.

сайын қысымның азаюына байланысты тез арада ұлғайып-таралады. Бұл ауаның ұлғайып-таралуы

оның салқындауына әкелiп соғады. Осының нәтижесiнде су булары конденсацияланады да, бұлттар пайда болады

кету (dqа≠0) процессін айтады.
Газ күйінің өзгеру процесін политроптық деп атайды,егер

оның С жылусыйымдылығы тұрақты жәнеdQ/dT тең болса:
C=dQ/dT

Pνn = const
Осы идеал газдың қысымы мен көлемін байланыстыратын

формула политроптық процестегі газ күйінің теңдеуі немесе политроп теңдеуі деп аталады.

I=U+pV
Осы I шамасы энтальпия немесе жылулық функция деп аталады.