Слайд 1Тіс ұлпасы қабынуының емі. Әдістердің жіктелуі. Ұлпа қабынуын емдеудің витальды
және девитальды әдістері. Қателіктер мен асқынулар, оларды шешу және алдын
алу шаралары.
Слайд 2
Тіс ұлпасы қабынуын емдеуде мына мәселелерді шешіп алу керек:
1/ Ауырсыну
синдромын болдырмау
2/ Ұлпадағы қабыну ошағын жою
3/ Периодонт тіндерінің зақымдануын болдырмау
4/
Тістің бүтіндігін, формасын, және кызметін қалыпқа келтіру.
Оған қол жеткізу әртүрлі жолмен іске асады.
Слайд 3Биологиялық (консервативті)әдіс
Әдіс қабыну ошағын жоюға, дентин түзілуін арттыруға,
периодонт тіндеріне микроорганизмдер енуіне сенімді биологиялық кедергіні сақтауға бағытталған. Оның
озі медикаментозды және физиотерапевтік әсермен улпаны толық немесе жартылай сактап қалу және хирургиялық жолмен іске асады.
Слайд 4
Биологиялық немесе тіс ұлпасын толық сақтап қалу әдісіне көрсеткіштер:
Жедел жартылай
тіс ұлпасы қабынуында
Жарақаттық тіс ұлпасы қабынуында
Ұлпаны кездейсок ашып алғанда
Тіс ұлпасының
ашылуынсыз созылмалы фиброзды қабынуы
Жас адамдарда (28 жасқа дейін) және ауыр созылмалы аурулар болмаса.
Рентгенограммада түбір ұшы аумағында өзгеріс болмаса.
Пайданалатын дәрілік препараттарға аллергиялық реакциясы болмаса.
Слайд 5
Биологиялық емдеу әдісінің қөрсеткіштері:
а —жедел жарақатты ұлпа қабынуы; б
—жедел жартылай ұлпа қабынуы;
в — созылмалы фиброзді ұлпа
қабынуы.
Слайд 6Орындау тәсілі:
1. Жансыздандыру.
2. Барлық кезендері мен қағидаларын бақылай отырып тісжегі
қуысын механикалық өңдеу. Борлар өткір болуы керек, ұлпаға жақындаған сайын
бор ауыстырылып отырады.
3. Жылы, төменгі концентрациялы антисептик, ферментпен медикаментозды өңдеу (0,1-10% димексид ерітіндісі, 0,06-0,3% хлоргексидин, 1,0% йодинол, 0,02% фурациллин, 0,5% этоний ерітіндісі, ферменттер: трипсин, лизоцим, химопсин, иммозимаза).
4. Тісжегі қуысын стерильді мақта анжымен немесе жылы ауамен кептіріп, майсыздандыру керек.
5. Емдік төсем салу. Тісжегі қуысының түбіне жұқа қабатпен (0,5мм) төселеді.
6. Сосын сулы дентинмен оқшауланады.
7. Фосфат-цементтен немесе ШИЦ-тен кіреуке-дентинді шекараға дейін төсем салынады.
8. Тұрақты пломба.
Слайд 7Витальді ампутация әдісі.
Сауыт ұлпасын ампутациялағаннан кейін түбір өзектердегі тіршілікке қабілетгі
ұлпаны сақтап қалу әдіс. Әдіс тұбірлік ұлпаның репаративті үрдіске қабілеттілігіне
негізделген.
Көрсеткіштері:
1. ұлпаның жедел жартылай қабынуы
2. ұлпаның кездейсоқ ашылуы
3. жарақаттық ұлпа қабынуы
4. созылмалы фиброзды ұлпа қабынуы
5. түбірі қалыптаспаған тіс.
Бұл әдіс сауыт және түбір ұлпасы арасында шекара анық көрінетен көп түбірлі тістерде, дені сау жас адамдардың периодонты және пародонты қабынбаған жағдайда қолданылады.
Слайд 8Орындау тәсілі:
1. Жансыздандыру
2. Тісжегі қуысы егеп-тазалау, некроэктомия
3. Тіс қуысын ашу
4.
Асептика және антисептика қағидасын сақтап сауыт ұлпасын ампутациялау өткір экскаватор
немесе шар тәрізді бормен жүргізеді. Тіс қуысын жылы, тітіркендірмейтін антисептиктермен шаяды. Өзек сағалары қанаса 5% аминокапрон қышқылы еріт-мен, гемостатикалық мақтамен немесе электрокоагуляция әдісімен тоқтатады. Содан кейін тіс қкысын мақта анжымен немесе жылы ауа ағынымен кептіреді.
5. Өзек сағасына емдік төсем салу, қысым болмау керек
6. Стерильді тампон, уақытша пломба.
Слайд 9
5-7 күннен кейін науқас адамның шағымын сұрап, тісті перкуссияға тексеріп,
уақытша пломбаны алып тастаймыз, емдік төсем өзгеріссіз болса оны қалдырамыз,
тісжегі қуысын антисептикалық өңдейміз, кептіреміз, емдік төсем үстіне жасанды дентиннен төсем салып, одан кейін аралық төсем ШИЦ-тен, тұрақты пломба.
Физиотерапия әдістерін қолдану керек.
Витальды ампутация әдісте ампутациялық жара бетінде дәнекер тінді капсула немесе дентинді көпір түзіледі.
Науқас адам диспансерлік есепке алынады. Шағым болмаса түбірлік ұлпа өлі еместігіне көз жеткізу үшін 1, 6, 12 ай сайын ЭҚ анықтап отыру керек.
Слайд 10Витальді экстирпация әдісі
Алдын ала мышьяк қойыртпағын салмай, тек анестетиктердің көмегімен
ұлпаны толығымен алу әдіс.
Әдістің артықшылығы:
- мышьяк препараттарының периодонт тіндеріне токсинді
әсерінің болмауы
- емдеу бір сеанста жүргізіледі
- тіске жасалған манипуляция ауырсыз
Слайд 11
Әдістің кемшілігі:
- анестезия жүргізгенде аллергия туу қаупі бар
- өзек ішінен
ұлпаны алғанда қанның тоқтамауы
- эндодонттық манипуляция кезінде науқаста реакция болмауы
-
периапикальді аумақта гематома түзілуі немесе пломбалық материалды түбір үшына шығару нәтижесінде, тістеу кезінде ауыру туындауы.
Слайд 12
Әдіс ұлпа қабынуының барлық түріне арналған, әсіресе шіри және өсе
қабынған түрлерінде, бұндай кездерде мышьяк қойыртпағын пайдалануға болмайды. Сонымен қатар
биологиялық және витальды ампутациялық емдеу әдістері нәтиже бермеген жағдайда.
Қарсы көрсеткіштері:
- егер емделетін тістің түбір өзектері мүлдем өтпейтін болса
- егер науқастың жағдайы нашар болса
- егер науқас адамның анестетикке аллергиясы болса.
Слайд 13Орындау тәсілі:
1. Жансыздандыру
2. Тісжегі қуысын егеп-тазалау, тіс қуысын ашу
3. Сауыт
ұлпаны ампутациялау, түбір өзектердің сағасын кеңейту, түбір ұлпаны алу
4. Түбір
өзектерді аспаптармен өңдеу, сонымен қатар құрамына ЭДТА бар препараттармен өңдеу
5. Түбір өзектерді медикаментозды өңдеу, кептіру, пломбылау
6. Рентген жасау.
Слайд 14Девитальді әдіс
Девитализация дегеніміз ұлпаны өліеттендіренген соң толығымен алу. Екі қабылдауда
жүргізіледі.
Бұл әдіске жататын витальды әдістермен емделмейтін ұлпа қабынулары (аллергия, тіс
түбірлері нашар өтетін кезде және т.б.).
Слайд 15Мышьяк қойыртпағының әсер ету механизмі:
Мышьяк қойыртпағаның қолданған кезінде ұлпа өліеттенеді,
ақуыз денатурацияға ұшырайды.
Мышьяк ангидриді дәнекер тіннің тотығу ферменттеріне әсет етіп,
ұлпаның клеткалық элементтерінің, қан тамырларының және нерв талшықтарының бұзылуына себеб болады.
Слайд 16Орындау тәсілі:
1 қабылдауда:
- тісжегі қуысын шар тәріздес бормен егеп-тазалап, ыдыраған
дентинді алып тастаймыз.
- тіс қуысын ашып, ұлпа мүйізшіне қойыртпақ қойып,
үстіне уақытша жансыздандырғыш дәрімен мақта анжыны салып, қуысты суға шыланған дентиннен жасалған уақытша пломбамен жабамыз.
Слайд 17
Бір түбірлі тістерге қойртпақ 24 сағатқа қойылады
Көп түбірлі тістерге –
48 сағатқа.
2 қабылдауда:
Науқаса адамның шағымын сұраймыз, тістің перкуссиясын тексереміз.
Уақытша пломбаны
және мақта анжыны алып, тісжегі қуысты толық егеп-тазалаймыз.
Сауыт қуысын ашып, сауыт ұлпасын аламыз, түбір өзектердің сағасын кеңейтіп, ұлпаалғышпен түбір ұлпасын аламыз.
Егер түбір өзектер нашар өтетін болса, оларды аспаптармен немесе химиялық жолмен кеңейтеді.
Түбір өзектерді медикаментозды өңдеп, кептіріп, пломбылайды, аралық төсем, тұрақты пломба қояды.
Слайд 18
Мышьяк қойыртпағы:
Rp: Acidi arsenicosi 3.0
Thimoli
Cocaini hydtochloridi ana 0.5
Misce fiat pasta.
D.S. Паста для некротизации пульпы
Слайд 19
Параформальдегид қойртпағы:
Rp: Paraformaldegidi 9.0
Anaesthesini 1.0
Eugenoli g.s.
M.f. pasta
D.S. Для замедленной некротизации
пульпы
Слайд 20Қателіктер мен асқынулар
Биологиялық әдіс:
- диагнозды дұрыс қоймаған кезде
- асептика және
антисептика қағадаларын сақтамау кезінде
- науқас адамның жасына, организмнің жалпы жағдайына,
ТПЖ индексіне назар аудармағанда
Слайд 21Қателіктер мен асқынулар
Витальді әдістер:
- диагнозды дұрыс қоймаған кезде
- аллергоанамнез дұрыс
жинамаған кезде
- тісжегі қуысын егеп-тазалау кезінде
- тіс қуыста жұмыс істеген
кезде
- түбір өзектерді өңдеген және пломбалаған кезде
- тұрақты пломбаны салған кезде
Слайд 22Қателіктер мен асқынулар
Девитальді әдіс:
-емдеу әдісін қате таңдаған
- Ұлпаны бормен,
экскаватормен зақымдаған кезінде, қатты жұмыс істегенде
-асептика және антисептика ережелерін қолданып
жұмыс істеу
- Ұлпаны зақымдайтын заттарды қолдану
-емдеу қойыртпағын қате таңдау
Асқынуы: ұстамалы өз бетімен пайда болатын ауру сезім
Слайд 23
-ұлпа толығымен өліеттінбеген
-сағысындағы ұлпаның ампутациясы жұргізбеген
-ұлпа толығымен алынбаған
асқынуы: температуралық тітіркендіргіштерден ауру сезім
Слайд 24-мышьяк қойыртпағы ашылмаған ұлпаға қойылған
-уақытша пломбы қысымымен қойылған
Асқынулар:
қатты ауру сезім
- Мышьяк қойыртпағының үстіне үлкен тампон қойылған
-уақытша
пломбаны дұрыс қоймаған кезінде
АСКЫНУЫ: күйік