Слайд 1
ВИРУСТЫ ГЕПАТИТТЕР
Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық Қазақ – Түрік
Университетті
оқу – клиникалық базасы
Слайд 2Вирусты гепатиттер – бауырдың зақымдануымен жүретін көп этиологиялы инфекция тобы.
Слайд 3ЭТИОЛОГИЯСЫ
Вирусты гепатиттердің бес түрі бар: А,В,С,Д және Е.
Соңғы жылдары G гепатитінің вирусы анықталған, бірақ аз зерттелген.
Слайд 4Вирусты гепатиттердің жіктелуі
Слайд 5Диагноз қою үлгісі
Вирусты гепатит А (анти-HAV IgM+), типті
түрі, жеңіл дәрежесі, жедел ағымды.
Слайд 6А гепатиті
Вирусты гепатит А жедел, мезгілімен және жеңіл өтетін
жұқпалы ауру, созылмалы түріне айналмайды.
Слайд 7 А гепатитінің вирусы фекальды – оральды жолмен жұғады.
Берілу жолдары:
Су
арқылы
Алиментарлы
Тұрмыстық - қатынастық
Жылына бүкіл әлемде А вирусты гепатитінің
1,4 млн жағдайы тіркеледі.
Слайд 8Эпидемиологиясы:
Антропоноз
Мезгілдік (жаз, күз)
Әр 5-20 жылда қайталанады
Көбінесе балалар ауырады (1
жасқа дейінгі балалардан бөлек)
Слайд 9 HAV плацента арқылы өтпейді және ол ана сүтінде
болмайды, сондықтан әйел жүктілік кезінде А гепатитімен ауырса ол баласына
өтпейді, анасы баласын емізуіне болады.
Патогенезі:
ВГА – да бауыр клеткалары цитотоксикалық Т –
лимфоциттердің белсенділігінің артуы нәтижесінде зақымдалады, олар гепатоциттерді танып, лизиске ұшыратады.
Клеткалық және гуморалдық иммунитеттің белсенділігі артады, вируснейтрализациялау антиденелері жиналады → вирустың репликациясын тоқтатады.
Негізгі клиникалық
белгілері:
Инкубациялық кезең -7-50
күн
Сарғаю алды кезеңі (3-7 күн)
Интоксикациялық синдром
Диспепсиялық синдром
Катаралды синдром
Зәрдің түсі қызыл немесе қоңыр, нәжіс ақ немесе сұр түсті
АЛТ,АСТ
зәрдегі уробилин
Слайд 12t° қалыпты
Склералар сарғаяды
3 – 5 күні тері сарғаяды
Ұзақтығы 2 апта
Гиперферментемия
Реконвалесценция
1- 3 ай.
Сарғаю кезеңі
Слайд 13 Лабораторлы диагностикасы:
ЖҚА
ЖЗА
Биохимия: Билирубин, АЛТ, АСТ, тимол сынамасы, протромбин индексі
Иммунологиялық
тексеру :
- анти-HAV Ig M
- HBS
Ag
- анти-HBc Ig M
- анти – HCV
Қосымша тексерулер:
Холестерин, СФ,ГГТ (y -глутамилтранспептидаза), глюкоза, амилаза, белок, фракциялар, ЦИК, РНК НАV, анти –НЕV IgM, анти-ВИЧ
УДТ
Көкірек клеткасының R-графиясы
Слайд 14Емдеу:
Госпитализациялау
Төсектік режим
Диета №5, көп сұйықтық 2-3 литрге дейін
Орташа дәрежесінде
– энтеросорбенттер
Инфузиялық терапия
Жоғары холестазда – А және Е
витаминдері, урсодезоксихолий
қышқылы 10-15 мг/кг тәулігіне
Күнделікті ішекті босату
Слайд 15Вирусты А гепатитінің аяқталуы
Сауығу
Қайталану (өте сирек)
Өмір бойылық иммунитет қалыптасады
Аутоиммундық гепатит
қалуы мүмкін (өте сирек)
Слайд 16В гепатиты (бүкіл әлемде 300 млн адамдар В гепатитін жұқтырған)
В гепатиті – бауыр ауруы, құрамында ДНК – сы бар
гепадно вируспен шақырылады, жедел және созылмалы ағымымен сипатталады, бауыр циррозына және карциномаға өтуі мүмкін.
Слайд 17В гепатитімен ауыратын науқастардың HBSAg төмендегі биоматериалдарда табылады:
Қан
Зәр
Сілекей
Өт
Көз жасы
Нәжіс
Ана сүті
Вагиналды
секрет, сперма
Жұлын сұйықтығы
Кіндік қаны
Слайд 18
Эпидемиологиялық тұрғыдан қауіпті (вирустардың концентрациясы бойынша):
Қан
Сперма
Сілекей болуы мүмкін
Слайд 19В гепатитінің жұғу жолдары:
Наркотикалық заттарды тамыр арқылы жіберу
Қан және оның
өнімдерін құю
Гемодиализ
Органдардың трансплантациясы
Стоматологиялық және басқа медициналық манипуляциялар
Слайд 20Қанмен жұмыс істеу
Татуаж, құлақ тесу, маникюр, педикюр
Жыныстық:– 15-20%
Перинаталды (жүктілік және
босану кезінде) – 5-10%
Жұғу себебі анықталмаған - 10 – 30%
Слайд 21В гепатитінің патогенезі:
Гепатоциттерде вирустардың репликациясы (сүйек кемігі, ұйқы безі, лимфоциттер).
Вирустың
сыртқы қабатының бұзылуы → клетка ішіне нуклеокапсидтің енуі (core-бөліктер ),
сосын → ядроға.
Клетка қабығында вирустың антигендері экспрессияланады, 1 және 2 класстағы HLA – мен бірігеді, цитотоксикалық Т-клеткалар оларды қабылдайды.
Арнайы – антиген киллерлық клеткалар тобы пайда болады, зақымдалған клеткаларды лизиске ұшыратады.
Арнайы - антиген киллерлердің саны және функционалдық белсенділігі иммундық реакцияның және аурудың аяқталуының адекватты немесе адекватты еместігін білдіреді.
Слайд 22Жедел HBV-инфекцияда вирустың элиминациясы цитолитикалық (некроз және апоптоз гепатоциттердің) және
цитолитикалық емес (гепатоциттердің зақымдалуынсыз – а/т) механизмдермен жүргізіледі.
Лизис (диссеминация) пен апоптоздың (вириондардың босатылуының алдын - алу) арасында тепе – теңдік болып тұруы маңызды.
HBV - мен инфицирленген гепатоцит антигендік қасиетке ие болады - аутоиммундық механизм.
HBV-инфекцияның созылмалы түріне өтуі Т - клеткалық жауаптың төмен болуында және Тh2 типті цитокиндердің (қабыну процесін қолдап отырады) көбеюінде болады.
Маңызды!
ВГВ- ның ағымы және аяқталуы HBV – ның ерекшеліктеріне және пациенттің иммуногенетикалық ерекшеліктеріне байланысты.
Слайд 23Клиникасы
Инкубациялық кезең - 45- 180 күн
В гепатитінің
жіктелуі:
Түрлері: сарғаюмен, сарғаюсыз, субклиникалық
Ұзақтығы бойынша:
-жедел ( 3
айға дейін)
-созылыңқы (3 айдан көп)
-рецидивті
Ауырлығы: жеңіл, орташа, ауыр, фульминантты
Асқынулары: бауырдың жедел және жеделдеу дистрофиясы, бауырлық энцефалопатия және бауырлық кома
Слайд 24Сарғаю алды кезеңі (1-5 апта)
Астеновегетативті синдром
Диспепсиялық синдром
Артралгиялық синдром
Экзантема (уртикарлы
бөртпе) 20-30%
Гепатомегалия
АСТ, АЛТ
Зәрдің қызаруы, нәжістің ағаруы
Слайд 25Сарғаю кезеңі:
Сарғаю пайда болғаннан бастап науқастың жағдайы нашарлайды
Сарғаю жайлап үдейді
(2-3 апта)
Гиперферментемия
Бауырдың белоктық – синтетикалық қызметі бұзылады (альбумин,
сулема сынамасы, протромбин индексі, β-липопротеидтер белсенділігі төмендейді)
Слайд 26Жедел бауырлық энцефалопатия белгілері:
Бас ауыру
Ұйқының бұзылуы
Қозу, тежелу
Әлсіздік, ұйқышылдық
Негативизм
Апатия және агрессия
Тремор,
көз алды қарауытады
Науқаспен қарым – қатынасқа түсу қиын
Слайд 27Лабораторлы диагностикасы:
Инкубациялық кезеңде қанда HBsAg және HBeAg болады
Сарғаю кезеңінде
қанда HBeAg болмайды, анти- НВе пайда болады, бұндай көрініс жедел
вирусты В гепатитіне тән
Қанда HBeAg болуы вирустың репликациясының жалғасуын көрсетеді, HBeAg 2-3 ай қанда сақталса, ол созылмалы процессті көрсетеді
Слайд 28Жедел В вирусты гепатитінің ең айқын маркеры болып анти- НВс
IgM табылады, ол инкубациялық кезеңнің соңында пайда болады, клиникалық кезеңнің
соңына дейін сақталады.
анти- НВс IgM реконвалесценция кезеңінде жоғалады (4-6 ай ауру басталғаннан бастап), анти- НВс IgG пайда болады.
Вирус тасымалдаушыларда анти- НВс IgM қанында болмайды
НВс-антиген тек гепатоциттерде табылады
Слайд 29ВГВ – ның диагностикалық маркерлары (ИФА)
HbsAg , анти-Hbs IgG
анти-Hbcor IgM,
анти-Hbcor IgG
HbeAg, анти-Hbe IgG
Слайд 30 ВГВ – ның диагностикалық маркерлары (ПТР)
ВГВ - ның
ДНК – сы (қан, мононуклеарлар, бауыр ткані)
Слайд 31ВГВ маркерларының динамикасы және нәтижелердің трактовкасы
Слайд 32ВГВ –ның лабораторлы диагностикасы:
Билирубин -10 күнде 1 рет
АСТ, АЛТ, ЖҚА,
ЖЗА, HbsAg – 10 күнде 1 рет
Қандағы глюкоза, протромбин индексі
Резус
фактор, Қан тобы – бір рет
анти-Hbc IgM, анти-Hbc IgG
Анти- НД-қосылған – қажет болғанда 2-3 рет
Анти НСV- бір рет
Слайд 33Анти НАV IgM
Анти-ВИЧ
ГГТ-2 рет
СФ, холестерин, β липопротеидтер 2 рет
триглицеридтер, белок,
фракциялар, ҚНО, калий, натрий- 1 рет
Коагулограмма,зәрдегі диастаза, ЦИК, СРБ, ЭКГ
,УЗИ брюшной п.- 1 рет
Слайд 34Жедел вирусты В гепатитінің емі
Госпитализация
Жеңіл түрінде - базисті терапия
Ауыр
түрлерінде:
- дезинтоксикациялық терапия
- плазмоферез
- гипербариялық оксигенация
-
10-20% альбумин 200-400мл тәулігіне
Холестазда урсодезоксихолий қышқылы (урсофальк, урсосан, фосфоглив және т.б)
Өте ауыр жағдайда – реанимация бөлімінде емдеу
Слайд 35В гепатитінің аяқталуы
Толығымен сауығу 95% жағдайда
Өлім жағдайы 1% төмен, фульминантты
түрлерінде - 50%
Созылмалы гепатит:
- тасымалдаушы
-
созылмалы персистентті гепатит
- созылмалы активті гепатит,
кейде циррозға жалғасуымен
Реконвалесценця мерзімі – 6 айға дейін
Диспансеризация мерзімі – 12 ай
Слайд 36Вирусқа қарсы терапияның көрсеткіштері
ПТР диагностика (вирустардың деңгейі) – төменгі деңгей
– 5 - 10 ме/мл
Гепатиттің белсенділік дәрежесі және фиброзды сатысы
(Бауырдың биопсиясында)
АЛТ динамикасы (N - ерк.- 30 бірл/л, әйел - 19 бірл/л)
Слайд 37 - интерферон немесе нуклеозид аналогтары
альфа интерферон және пегилирленген
интерферон альфа -2
нуклеозид аналогтары: ламивудин, энтекавир, телбивудин.
Созылмалы вирусты В
гепатитінің емі
Слайд 38Басқа дәрілік препараттар:
Эмтрицитабин (эмтрива, FТС)
Тенофовир
Клевудин
Тимазин