Слайд 1
Ғылыми жоба
Тақырыбы: Жедел аппендицитТІ клиникалық зерттеулер. диагностикасындағы рөлі.
Дайындаған: Аубакирова Айша
10-1К тобы
Тексерген: Нокербекова Бахыт Момынбекова
Слайд 2Жоспары:
Өзектілігі
Мақсаты
Құрт тәрізді өсіндінің анатомиясы
Жедел аппендицит
Этиология патогенез
Классификация
Клиника
Дифференциальді
диагностика
Диагностика
Қабынған өсінді
Слайд 3Хирургические болезни: - учебник ІІ-том – Аламаты, 2012, 480стр
Тақырыптың өзектілігі:
Жедел аппендицит (ЖА) тұрғандардың қатарында 4–6%
кездеседі.
Хирургиялық стационарға жатқызылған барлық пациенттердің 20-50% ЖА құрайды.
Әдебиеттік мәліметтер бойынша - диагностикалық қателіктер 12-31% жағдайда кездеседі
Жеткіншектер мен егде жастағы науқастарда қателіктер жиі болып тұрады - 51 %(жеткіншектерде), үлкендерде (20—30%).
Операциядан кейінгі асқынулар 0,25%- 32,6%
Летальность – 0,04%
Атипті клиникалық көріністің асқынуы аурудың уақыты мен қаралу мерзіміне байланыты болғандықтан,
Диагностикасы мен емі өзекті мәселе болып табылады.
Слайд 4Мақсаты: жіті аппендицитті емдеудің заманауи әдістері мен клиникалық ерекшеліктерін талдау.
Міндеттерді:
1.
Жедел аппендицит ұғымына анықтама беру, пайда болу белгілері мен себептері
2.
Аппендицит симптомдарын талдау
3. Асқынулар мен себеп салдарларды талдау
Слайд 5Статистика
жиілігі 150-200 адамның біреуі;
соңғы 10 жыл ішінде ауру 2-3
есеге жиіледі;
ет тағамдарын көп пайдаланатын адамдар жиі ауырады;
қала тұрғындарында
жиі кездеседі;
20-40 жас аралығында жиі;
әйел адамдар арасында жиі (1:1,5есе);
хирургиялық науқастардың 25-30% құрайды;
соңғы кезде ауыр формалары жиі кездеседі.
0,04% ( 1млн. - 400 )
Хирургические болезни: - учебник ІІ-том – Аламаты, 2012, 480стр
Слайд 6Соқыр ішектің «құрт» тәрізді өсіндісінің
қалыпты орналасуы: 1899ж 8 аппендэктомия
-дан кейін Мак-Бурней
нүктесінде.
Слайд 7Құрт тәрізді өсіндінің анатомиясы.
Caecum-нің медиальды артқы бетінен,жіңішке ішек құятын жерінен
2,5-3,5см төменде құрт тәрізді өсінді, Appendix vermiformis, шығады. Құрт тәрізді
өсіндінің ұзындығы мен орналасу қалпы көп өзгеріп отырады, орташа ұзындығы 8,6см тең, алайда 2% жағдайда ол 3см ге дейін қысқарады. Құрт тәрізді өсіндінің болмауы өте сирек кездеседі, оның орналасуы соқыр ішікпен тығыз байланысты болады. Өсік алдыңғы жақта құрсақтың алдыңғы-бүйір қабырғасы мен сыртта мықын сүйегі қырының, іште m.iliacus-тың арасында орналасады. Медиальды жағдайда құрт тәрізді өскін солға қарай яғни соқыр ішектен ішке қарай бағытталады.
Слайд 8Құрт тәрізді өскіннің орналасуы
төмен қарай (15-20%);
латеральды (3-5%);
медиальды (30-40%);
алдынан
(2-4%);
артынан (3-5%);
бауыр асты (0,4-2%);
жамбас қуысы (12-15%)
Слайд 9Қанмен қамтамасыз етілуі
Құрт тәрізді өскіннің қанмен қамтамасыз етілуі жоғарғы шажырқай
артериясы(a.mesenterica superior), мықын тоқ ішек артериясы (a.ileocolica), аппендикулярлы артерия (a.appendicularis).
Жоғарғы
шажырақайлық тармақ және құрт тіріздінің симпатикалық иннервациясы, ал кезбе нерв арқылы парасимпатикалық иннервацияланады.
Иннервациясы
Слайд 10Жедел аппендицит
Жедел аппендицит— соқыр ішек (бұйен) өскінінің кабынуы – іш
ағзаларының арасында аса жиі кездеседі. Жедел аппендицит бұл полиэтиологиялы жедел
хирургиялық ауру.
Жиілігі 40 -10000адамнан
XVI ғ. ғалым Парс алғаш рет кұрт тәрізді өсіндіні сипаттап, оң жақ мықын аймағындағы іріндікті ашуды үсынған.
1884 ж. Р.Фитц «аппендицит» терминін енгізді.
Алғашқы операциялар:
Кренлейн (неміс хирургі) 1884 ж. қабынған құрттәрізді өсіндіні алып тастаған.
Троянов 1890 ж. құрттәрізді өсіндіні алып тастаған.
Слайд 11Жедел аппендицит этиологиясы мен патогенезі:
Рефлекторлы (нервтік-гумор.)
Гематогенді жолмен аппендициттің тромбозы
Лимфогенді
Иммунологиялық
Алиментарлы
Паразитарлы
Баугиноспазм
Бөгде заттар (түйме, шемішке)
Слайд 12Жедел аппендицит жіктелулері
Колесов бойынша жіктелу;
1. Аппендикулярлы шаншу
2. Жедел
жәй беткей (катаральді) аппендицит
3. Деструктивты жедел аппендицит
а) флегмонозды
б) гангренозды
в) перфоративты
Жедел аппендициттің асқынуы
а) аппендикулярлы инфильтрат
б) аппендикулярлы абцесс
в) пилефлебит
г) перитонит
В.И.Колесов , 1972ж
Слайд 13Абрикосов бойынша жіктелу (морфол.) 1946 жыл
І. Беткей және катаральді (6-12
сағ. дамиды)
ІІ. Флегмонозды (12-24 сағ.)
А) жәй
Б) флегмонозды-жаралы
В) аппостемозды - ірің қабырғаларына толады.
Г) эмпиема (қуысына ірің толады)
Д) флегмонозды-перфоративті
ІІІ. Гангренозды (24-48 сағат)
1-лік-гангренозды- а) тесілулі, б) тесілусіз
2-лік гангренозды -а) тесілулі, б) тесілусіз
Слайд 14Жедел қарапайым (катаральді) аппендицит
Слайд 17Гангренозды-перфоративті аппендицит
Слайд 18Зерттеу тәсілдері
Физикалық зерттеу
ЖҚА ЖЗА
Клиникалық көріністері
Диагностикалық лапороскопия
Құрсақ қуысына рентгеноскопия
УЗИ
RG ОБП
Саусақ
ректальді зерттеу
Бимануальді зерттеу
Қынап күмбездері арқылы аналық бездерді пальпациялау
Слайд 19Жедел аппендицит клинкалық синдромдары:
1. Диспепесиялық
жүрек айну, 1-2 рет
құсу, нәжіс шығару бұзылысы
2. Ауырсыну
эпигастрий аймағында басталып 5-6
сағаттан оң жақ мықын аймагына ауысады –қатты емес, төзуге тұрарлық, сирек периодты, қозғалғанда күшейеді
3. Қабыну синдромы
температура (37,2-37,5) лейкоцитоз, нейтрофилез, солға жылжу, ЭТЖ жоғарлауы
4. Перитонеальді синдром
интоксикация, Гиппократ беті, тілі жабындымен жабылған, іші желденген, тыныс алу актісіне қатыспайды (Винтер синдромы), құрттәрізді өсінді проекциясында ауырсыну аңықталады, перистальтикасының нашарлауы, + Щеткин-Блюмберг, Мендель,Крымов белгілері оң жақ аймағында бұлшық еттері қатаю
Слайд 20Жедел аппендицит белгілері:
Кохер 4/1 20% -эпигастральді аумақтағы ауырсынудың оң
жақ мықын аймағына көшуі
Ситковский 80%– науқас сол жаққа жатқанда
ауырсыну.
Ровзинг 67% -жоғарғы жақтан төмен түсетін тоқ ішекті және сигма тәрізді ішекті бір уақытта қысқанда, оң жақ құрсақ қуысында ауырсынуды шақырады. Бұл егер қабыну процесі болса, сигма тәрізді ішектегі газ соқыр ішекті созып ауырсыну тудырады.
Воскресенский 78% (көйлек симптомы) науқастың эпигастрии аймағынан құрсақ қуысына дейін сырғанатқанда оң жақ құрсақ астында тері гиперетезия шекараларының болуы. Оның пайда болуы жоғарғы шажырқай венадан қанның қайта келуімен байланысты.
Раздольский 50% –оң жақ мықын аймағында тері гиперестезиясы, саусақпен ұрғылау
Образцов 60%-оң аяғын бүкпей көтергенде оң жақ мықын аймағында ауырсыну күшейеді
Коупа – оң аяғын көтеріп жамбас-сан буынын ротациялы қозғалғанда ауырсынудың күшеюі немесе пайда болуы.
Слайд 21Кохер белгісі
Раздольский белгісі
Слайд 23Воскресенский белгісі
Образцов белгісі
Слайд 24Ситковский белгісі
(+пальпация= Бартомье-Михельсон б-і)
Саусақ ректальді зерттеу (+ауырсыну = Вахенгейм-Редер б-і)
Слайд 25Бимануальді зерттеу
Қынап күмбездері арқылы аналық бездерді пальпациялау
Слайд 27Жедел аппендициттің дифференциальді диагностикасы
Слайд 28 Атипті яғни ретроцекальный аппендицит 15-18% жағдайда кездеседі.Ретроцекальды өсінді бауыр
мен оң жақ бүйрекке дейін жетуі мүмкін.Ол көбінесе құрсақ қалтасына
бекітілген және тар тұйық кеңістікте орналасады, сол үшін ауыру сезімі тез қоршаған тіндерге беріледі.
Атипті жедел аппендицит
Слайд 29Өсіндінің бауырдың астында орналасуы- қабыну кезінде ауыру сезімі оң жақ
қабырға астына және өт қуықтың латеральды проекциясына таралады. Пальпация кезінде
іштің кең бұлшық еттері күшейген, көкет тітіркену симптомы. Ситковский, Ровзинг симптомдары оң болады.
Слайд 301. ОАК: лейкоцитоз, лейкоцитарлы формуланың солға ауысуы.
2. ОАМ: эритроциттер мен
лейкоциттердің аз мөлшері.
Зерітханалық лабороторлық көрсеткіштері
Слайд 31 Жедел аппендицит кезідегі Лапароскопиялық әдісі:
Жарақаттың аз
болуы
Отадан кейінгі кезеңнің тез өтуі және асқынбауы
Жара аумағының тез жазылуы
Жергілікті
ауырсынудың азаюы
Жараның тез бітуі т.б.
Слайд 32Операциялық үстелде науқастың орналасуы:
Слайд 33Лапароскопия кезіндегі қалыпты қарауыл тәрізді өсінділер (сызықпен көрсетілген).
Лапароскопия кезіндегі жіті
аппендицит белгілері:а-флегмонозды өзгертілген тәрізді өсінділер (сызықпен көрсетілген); б - гангренозды
өзгертілген тәрізді өсінділер (сызықпен көрсетілген).
Слайд 34Инструменталді диагностика
РЕНТГЕНГРАФИЯ
ОБП рентгенографиясы кейбір жағдайларда ЖА диагностикасына және басқа да
жіті хирургиялық ауруларды болдырмауға мүмкіндік береді.
Слайд 35Альварадо шкаласы
Қазіргі уақытта Альварадо шкаласының диагностикалық дәлдігін арттыруға мүмкіндік беретін
модификациялары сипатталған.
Слайд 36Мәліметтерді бағалау:
Біздің зерттеудің мақсаты жүкті әйелдерде жедел аппендицитті диагностикалау кезінде
Альварадо шкаласын қолдану нәтижелерін зерттеу болып табылады.
Слайд 37УДЗ
Қалыпты аппендикс.
УДЗ кезінде қалыпты аппендикс түтікше (жиі иілген) қабатты құрылым
ретінде көрінеді, цекумнан басталады және соқыр ұшымен аяқталады.
Көлденең қимада аппендикс
ішектің қоршаған бөліктерін дөңгелек.
Ол перистальтикасыз және әдетте іште қалдықсыз жақсы алынады.
Қалыпты аппендикстің диаметрі < 6 мм, қабырға қалыңдығы 3 мм (1, 2, 5) дейін.
Слайд 38Қабынған аппендикс.
Бір соқыр ұшымен компрессияға келмейтін түтік құрылымы
Көлденең қимада нысанаға
ұқсайды. Егер аппендикс қисық болса, көлденең сканерлеу кезінде жасушалардың митозына
ұқсас сурет пайда болады Ең жоғары сыртқы диаметрі 6 мм асады.
Толтырылған аппендиксте қабырғалардың ең үлкен қалыңдығы 3 мм-ден асады.
Слайд 39Перфорацияланған аппендикс
Қабынған аппендикстің қабырғалары біркелкі қалыңдатылған, қабаттылығы үзіледі.
Жоғары эхогендігі қабынған
сальникпен қоршалған аппендикстің айналасындағы сұйықтық.
Іш қуысындағы еркін сұйықтық.
Ішек ілмектері арасындағы
бір немесе бірнеше абсцесстер.
Слайд 40Жедел аппендицит
Қабынған аппендикс.
Периаппендикулярлы сұйықтық, абсцесс.
Спецификалық емес симптомдар: кіші жамбас сұйықтығы,
аппендикалит, үлкейген лимфа түйіндері.
Слайд 41УЗ-аппендикулярлы инфильтраттың бейнесі.
Слайд 42Техникалық қақпандар.
Семіздік, метеоризм, асцит немесе жүктіліктің кеш мерзімі салдарынан өте"
қиын " іш.
Пациенттің жоғары сезімталдығы.
Слайд 43Клиникалық ағымының ерекшеліктері
Клиникалық ағымының ерекшеліктері байқалатын науқастардың келесі санаттары бөлінеді:
Балалар
Жүктілер
Қарттар
Слайд 44Балаларда жедел аппендицит ерекшелігі
Слайд 45Генри Мондордың "жіті аппендицит - бұл артықшылығы бойынша балалар ауруы"
деген нұсқауына қарамастан, емшек жасындағы балаларда ол сирек кездеседі. Ауру
үлкендерге қарағанда аса қатты және өте қиын, айқын интоксикация клиникасы бар, бұл перитониттің өсу құбылыстарына байланысты.
Слайд 46балаларда іріңдеу, гангрен және перфорация жағына қарай инфекцияның дамуы ересектерге
қарағанда тезірек жүреді.
балада тыныштандыруға мүмкіндік беретін жағдай мен үмітсіз
болып көрінетін жағдай арасында бірнеше сағат ғана өтеді, бұл ретте процестің қауіпті нашарлауын болжауға мүмкіндік беретін жеткілікті ерте де, жеткілікті айқын да белгілері жоқ.
симптоматикалық және шынайы емдеу мәнін жасыратын жеңіл әсер күнделікті қауіп болып табылады, ол туралы есте сақтау қажет.
уытты асқынулар жиі ерте құбылыс болып табылады.
балалардағы жіті аппендицит ағымына тән емес белгілер: қалыпты температура, брадикардия, ауырсынудың болмауы немесе жоққа шығаруы, бауыр симптомдары, дизурия, диарея, жалпы реакцияның болмауы және т. б. диагностиканың қиындықтары себептерінің бірі болуы мүмкін.
Жедел аппендицитпен ауырған балалардағы ерекшеліктері
Слайд 47Жүктілердегі жедел аппендицит:
Құрт тәрізді өсіндінің орналасуының өзгеруі
Бұлшық ет
тонусының қиын байқалуы
Перитонтке айналуы мүмкін
Туу кезінде диагноз қою
қиын
Жатыр түтігін құрт тәрізді өсіндімен алып тасталуы
Операциядан кейін түсік тастауы мүмкін
Слайд 48Михельсона симптомы (оң жақтағы ауру сезімі);
Брендо симптомы (жатырдың сол жақ
шетіне қысым ауырсыну тудырады);
Промптов симптомы (ректальді зерттеу және жатыр мойны
қозғалтқанда – ауырсыну күшейетіні);
Слайд 49Егде жастағы адамдарда жедел аппендицит
Ареактивтілігі!
Клиникасы морфологиясынан озады
Бұлшық еттің
қатаю мен жедел аппендицитке тән симптомы теріс болуы мүмкін
Барлық
симптомы аралас, симптомдар өшірілген түрде болуы мүмкін
Жиі деструкция
Операциядан кейін өте жиі өкпе аурулары дамиды
Слайд 50Жедел аппендицит кезіндегі егде адамдардағы ерекшеліктері
Қартайған жастағы адамдарда жіті аппендицит
жас және орта жастағы адамдарда бірнеше сирек кездеседі, бұл ретте
оның деструктивті түрлері басым. Бұл факт бір жағынан, ағзаның реактивтілігі төмен, ал екінші жағынан – қарайтәрізді өсіндінің барлық элементтерінің атрофиясы мен склерозы, оның ішінде қан тамырларының склерозы болып табылады,бұл қара тәрізді өсіндінің некрозы мен гангренасының дамуымен қанмен жабдықтаудың жылдам бұзылуының тікелей себебі болып табылады.
Слайд 51Ауырудың жоғары орналасуы
жиі ең ауыр түрлердің басында температура мен Пульс
өзгеруінің абсолютті болмауы
кебу мен тимпаниттің жиі және ерте пайда болуы
(жалған шақырулар)
ошибочное ожидание сокращения мышц брюшной стенки, которое встречается редко (вялые рефлексы и небольшая масса участвующей мускулатуры)
пренебрежение ректальным исследованием
навязчивая мысль о раке (псевдоопухолевая форма)
жарықтар болған жағдайда, іріңді аппендициттің жарықтың ішінде даму мүмкіндігі
бауыр немесе бүйрек жеткіліксіздігінің белгілері, олар жиі аппендикулярлы құбылыстармен үйлеседі немесе аурудың көрінісінде басым.
Слайд 52Себептері
Жедел аппендициттің асқыну жағдайы 10-12 % кездеседі
Асқыну себептері:
Отадан алдын :
науқас медициналық көмекке жүгінбеген кезде болатын асқынулар.
Отадан кейін:
ота жасалғаннан кейін ерте немесе кеш науқас жағдайының ауырлауы.
Слайд 53Қортындылай келе жіті аппендицит тек қана хирургиялық жолмен емделетінін айта
кету керек, ешқандай халықтық емімен емделмейді.
Жедел аппендицит кезінде немесе оған
күдік болғанда пациентті дереу хирургиялық бөлімшеге жатқызу керек.
Тасымалдау кезінде барынша тыныштық режимін сақтау қажет.
Слайд 54Қолданылған әдебиеттер:
«Хирургические болезни» - М.И. Кузин, О.С. Шкроб, М.А.Чистова, Москва:
Медицина, 1986 г.
«Общая патология человека. Руководство, т.1, 2.» -Под ред.
А.И.Струкова, В.В. Серова, Д.С.Саркисова. М., «Медицина», 1990.
«Патологическая анатомия. Атлас.» - Серов В.В. , Ярыгин Н.Е., Пауков В.С. М., «Медицина», 1987.
Хирургические болезни. Учебник под ред. А.С.Ибадильдина. І-ІІ том. Алматы, 2012
Другие источники:
http://appendicit-simptom.ru/content/ostryi-appenditsit-priznaki-i-lechenie
http://knowledge.allbest.ru/medicine/2c0a65625b3bd78a5c43b88521306d36_0.html