Жеке және заңды тұлғалардың мүлік салығы

шаруашылық жүргізу немесе оралымды басқару құқығында салық салу объектісі бар

заңды тұлғалар,  Қазақстан Республикасының аумағында меншік құқығында салық салу объектісі бар дара кәсіпкерлер, концессия шартына сәйкес концессия объектісі болып табылатын салық салу объектісін иеленуге, пайдалануға құқығы бар концессионер мүлiк салығын төлеушiлер болып табылады.

салықты төлеушiлер болып табылмайды:
1) өз ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру,

сақтау және қайта өңдеу процесінде тікелей пайдаланатын, меншік құқығында бар салық салу объектілері бойынша бірыңғай жер салығын төлеушілер. 
2) мемлекеттік мекемелер;  
3) уәкілетті мемлекеттік органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелерінің мемлекеттік кәсіпорындары; 
4) діни бірлестіктер. 

объектiлерiн сенiмгерлiк басқаруға немесе жалға берген кезде меншiк иесiмен келiсiм

бойынша салық төлеушi сенiмгер басқарушы немесе жалға алушы болуы мүмкiн. Бұл ретте сенімгерлік басқарушының немесе жалға алушының салық төлеуі салық салу объектісі меншік иесінің есепті кезең үшін салық міндеттемесін орындауы болып табылады.
Егер салық салу объектісі бірнеше тұлғаның ортақ үлестік меншігінде болса, осы тұлғалардың әрқайсысы салық төлеуші деп танылады. Бірлескен ортақ меншіктегі салық салу объектілері бойынша осы салық салу объектілерінің меншік иелерінің бірі олардың арасындағы келісім бойынша салық төлеуші бола алады. 
 

лизинг алушы салық төлеуші болып табылады.
Пайлық

инвестициялық қор активтерінің құрамына кіретін салық салу объектілері бойынша пайлық инвестициялық қордың басқарушы компаниясы салық төлеуші болып табылады. 
Заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлер үшін негізгі құрал-жабдықтар немесе жылжымайтын мүлікке инвестициялар болып табылатын, Қазақстан Республикасының аумағындағы ғимараттар, құрылыстар, тұрғын үй құрылысы, үй-жайлар, сондай-ақ жермен берік байланыстағы өзге де құрылыстар (бұдан әрі – ғимараттар) салық салу объектісі болып табылады. 
 

болып табылмайды:
1) жер;
2) Қазақстан Республикасы Yкіметінің шешімі бойынша консервацияда

тұрған ғимараттар;
3) ортақ пайдаланылатын мемлекеттік автомобиль жолдары мен олардағы жол құрылыстары:
бұрылу белдеуі;
жолдардың конструкциялық элементтері;
жол жағдайы мен оны абаттандыру;
көпірлер;
өткерме жолдар;
 виадуктар;

болып табылмайды:
жол тарамдары;
тоннельдер;
қорғаныш галереялары;
жол қозғалысы қауіпсіздігін арттыруға арналған құрылыстар

мен  құрылғылар;
су бұрғыш және су өткізгіш құрылыстар;
жол бойындағы орман алаптары;
желілік тұрғын үйлер және жол пайдалану қызметінің кешендері; 
аяқталмаған құрылыс объектілері.

төлеу тәртібі
Салық ставкалары келесідей:
Заңды тұлғалар мүлік салығын салық

салу объектілерінің орташа жылдық құнының 1,5 процент ставкасы бойынша есептейді.
Оңайлатылған декларация негізінде арнаулы салық режимін қолданатын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар мүлік салығын салық салу объектілерінің орташа жылдық құнының 0,5 процент ставкасы бойынша есептейді. 

төлеу тәртібі
Салық ставкалары келесідей:
Төменде аталған заңды тұлғалар мүлік

салығын салық салу объектілерінің орташа жылдық құнының 0,1 процент ставкасы бойынша есептейді: 
1) діни бірлестіктерді қоспағанда, коммерциялық емес ұйымдар; 
2) әлеуметтік салада қызметін жүзеге асыратын ұйымдар; 

төлеу тәртібі
0,1 процент ставкасы бойынша есептейді: 
3) негізгі қызмет түрі кітапханалық

қызмет көрсету саласындағы жұмыстарды орындау болып табылатын ұйымдар; 
4) ғылыми кадрларды мемлекеттік аттестаттау саласындағы функцияларды жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорындар; 
5) мемлекеттік меншіктегі және бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын су қоймаларының, су тораптарының және табиғат қорғау мақсатындағы басқа да су шаруашылығы құрылыстарының объектілері бойынша заңды тұлғалар;

төлеу тәртібі
0,1 процент ставкасы бойынша есептейді: 
6) ауыл шаруашылығы тауарларын өндіруші

заңды тұлғалардың және шаруа немесе фермер қожалықтарының жерін суландыру үшін пайдаланылатын гидромелиорациялық құрылыс объектілері бойынша заңды тұлғалар;
7) ауыз сумен қамту объектілерін пайдаланатын заңды тұлғалар.

төлеу тәртібі
Қазақстан Республикасының инвестициялар туралы заңнамалық актісіне сәйкес Қазақстан Республикасының

Үкіметі бекіткен инвестициялық стратегиялық жобалар тізбесінде көзделген инвестициялық стратегиялық жобаны іске асыруды жүзеге асыратын заңды тұлғалар пайдалануға алғаш берілген объектілер бойынша Қазақстан Республикасының инвестициялар туралы заңнамалық актісіне сәйкес жасалған келісімшарт негізінде салық базасына 0 пайыз мөлшерлеме бойынша мүлік салығын есептейді.

төлеу тәртібі
Технологиялық парктер индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы заңнамалық актіде

көзделген қызметтің негізгі түрін жүзеге асыру кезінде пайдаланылатын объектілер бойынша салық базасына 0,1 пайыз мөлшерлеме бойынша мүлік салығын есептейді.
Заңды тұлға халықаралық мамандандырылған көрме аумағында орналасқан халықаралық мамандандырылған көрме объектілері бойынша мүлік салығын салық базасына 0,1 пайыз мөлшерлеме бойынша есептейді.

төлеу тәртібі
Салық төлеушілер салық кезеңі ішінде мүлік салығы бойынша ағымдағы

төлемдерді төлеуге міндетті, олар салық кезеңінің басындағы бухгалтерлік есепке алу деректері бойынша айқындалған салық салу объектілерінің баланстық құнына тиісті салық ставкасын қолдану арқылы айқындалады. 
Бюджетке салық төлеу салық салу объектілерінің орналасқан жері бойынша жүргізіледі.  
Салықтың ағымдағы төлемдерінің сомасын салық төлеуші салық кезеңіндегі 25 ақпаннан, 25 мамырдан, 25 тамыздан және 25 қарашадан кешіктірмей тең үлестермен енгізеді. Декларация есептi жылдан кейiнгi жылдың 31 наурызынан кешiктiрілмей табыс етiледi.

жеке тұлғалар жеке тұлғалардың мүлiк салығын төлеушiлер болып табылады.
Жеке тұлғаларға

меншiк құқығымен тиесiлi және мынадай объектiлер:
1) Қазақстан Республикасының аумағындағы тұрғын үй-жайлар, саяжай құрылыстары, гараждар және өзге де құрылыстар, ғимараттар, үй-жайлар;
2) Қазақстан Республикасының аумағындағы аяқталмаған құрылыс объектiлерi - қоныстану (пайдалану) кезiнен бастап жеке тұлғалардың мүлкiне салық салу объектiсi болып табылады

жылжымайтын мүлікке құқықтарды және олармен жасалатын мәмілелерді тіркеу саласындағы уәкілетті

мемлекеттік орган белгілейтін, мынадай тәртіппен айқындалған салық салу объектілерінің құны жеке тұлғалар үшін тұрғын үй-жайлар, саяжай құрылыстары немесе аяқталған құрылыс объектілері бойынша салық базасы болып табылады:
Қ = Қ б х S х К таб х К функц х К айм х К аек. өзг, мұнда:
Қ - салық салу мақсаты үшін мүліктің құны,
Қ б - тұрғын үй-жайдың, саяжай құрылыстарының немесе аяқталмаған құрылыс объектісінің бір шаршы метрінің базалық құны,

немесе аяқталмаған құрылыс объектісінің шаршы метрмен пайдалы ауданы,
К таб -

табиғи тозу коэффициенті,
К функц - функционалдық тозу коэффициенті,
К айм - аймақтау коэффициенті,
К аек. өзг - айлық есептік көрсеткіш өзгерісінің коэффициенті.
Тұрғын үй-жайдың, саяжай құрылыстарының немесе аяқталмаған құрылыс объектісінің теңгемен көрсетілген бір шаршы метрінің базалық құны (Қ б) елді мекеннің түріне байланысты мөлшері келесі- кестеде айқындалған.

құрылыстары, шығыңқы ірге қабаттары, жертөлелері бойынша –

25 процент,
гараж бойынша – 15 процент,
S - тұрғын үйлердің салқын жапсаржайларының, шаруашылық (қызметтік) құрылыстарының, шығыңқы ірге қабаттарының, жертөлелерінің, гаражының шаршы метрмен жалпы ауданы,
К таб – тұрғын үй-жайдың, саяжай құрылыстарының немесе аяқталмаған құрылыс объектісінің белгіленген тәртіппен айқындалған табиғи тозу коэффициенті
К аек. өзг - белгіленген тәртіппен айқындалған айлық есептік көрсеткіш өзгерісінің коэффициенті,
К айм - белгіленген тәртіппен айқындалған аймақтау коэффициенті.

құрылыс объектісінің табиғи тозу коэффициенті амортизация нормаларын және тиімді уақытын

есепке ала отырып, мына формула бойынша айқындалады:
К таб = 1 - М таб, мұнда:
М таб - тұрғын үй-жайдың, саяжай құрылыстарының немесе аяқталмаған құрылыс объектісінің табиғи тозуы.
Табиғи тозу мына формула бойынша айқындалады:
М таб = (Т баз - Т п.б) х Наморт/100,  мұнда:
Т баз - салық есептелген жыл,
Т п.б - объектінің пайдалануға берілген жылы,
Н аморт - амортизация нормасы.
Ғимараттың сипаттамасына байланысты табиғи тозуды айқындаған кезде қолданылатын амортизация нормалары келесі- кестеде көрсетілген.

тұрғын үй-жайдың, саяжай құрылыстарының немесе аяқталмаған құрылыс объектісінің табиғи тозуы

70 проценттен жоғары болса, оның ішінде материалдардан салынған үйлерде 65 проценттен жоғары болса, онда 0,2-ге тең табиғи тозу коэффициенті қолданылады.
Тұрғын үй-жайдың, саяжай құрылыстарының немесе аяқталмаған құрылыс объектісінің сапасына қойылатын талаптарды ескеретін функционалдық тозу коэффициенті (К функц.) мына формула бойынша есептеледі:
К функц = К қаб х К бұр х К қ. мат х К жайл х К жылу, мұнда:
К қаб - тұрғын үй-жайдың немесе аяқталмаған құрылыс объектісінің орналасу қабатына байланысты базалық құнның өзгеруін есепке алу коэффициенті,

аяқталмаған құрылыс объектісінің құрылыстың бұрыштағы учаскелерінде орналасуын есепке алу коэффициенті,
К

қ. мат - қабырға материалын есепке алу коэффициенті,
К жайл - тұрғын үй-жайдың, саяжай құрылыстарының немесе аяқталмаған құрылыс объектісінің жайлылығы мен оның инженерлік-техникалық құрылғылармен қамтамасыз етілу деңгейін есепке алу коэффициенті,
К жылу - жылыту түрін есепке алу коэффициенті.
Қабатына байланысты қолданылатын қабаттылықтың түзету коэффициенті (К қаб) келесі- кестеде келтірілген.

тұрғын үйлер үшін кез келген қабат үшін 1-ге тең қабаттылық

коэффициенті қолданылады.
Тұрғын үй-жайдың немесе аяқталмаған құрылыс объектісінің құрылыстың бұрыштағы учаскелеріндегі орналасуына байланысты қолданылатын түзету коэффициенттері (К бұр) келесі- кестеде келтірілген.
 кесте. Бұрышта орналасуына байланысты қолданылатын түзету коэффициенттері
кесте. Қабырға материалына байланысты түзету коэффициенті

құрылыс объектісін барлық тиісті инженерлік жүйелермен және техникалық құрылғылармен қамтамасыз

ету кезінде 1-ге тең жайлылық коэффициенті (К жайл) қолданылады.
Адамдардың тұруы (тұрмыстық), келуі үшін нормативтік не қолайлы жағдай туғызатын инженерлік жүйелер мен техникалық құрылғылар (су құбыры, кәріз, басқа да жайлылық түрлері) болмаған кезде, 0,8-ге тең К жайл. қолданылады.
кесте. Жылытудың түзету коэффициенттері (К жылу)

есепке алатын аймақтау  коэффициентін (К айм.) жылжымайтын мүлікке құқықтарды және

олармен жасалатын мәмілелерді тіркеу саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган жергілікті атқарушы органдармен келісім бойынша айқындайды.
Айлық есептік көрсеткіштің өзгеру коэффициенті (К аек. өзг) мынадай формула бойынша айқындалады:
К аек. өзг =  ағ. ж. аек/өткен ж.аек, мұнда:
ағ.ж. аек – мөлшері тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген айлық есептік көрсеткіш,
өткен ж. аек – мөлшері өткен қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген айлық есептік көрсеткіш.
Жеке тұлғалардың мүлкіне салынатын салық ставкалары

тұлғалардың салық салу объектілері бойынша салықты есептеуді салық кезеңінің 1

тамызынан кешіктірмей тиісті салық ставкасын салық базасына қолдану арқылы, салық төлеушінің тұрғылықты жеріне қарамастан салық салу объектілерінің орналасқан жері бойынша салық органдары жүргізеді.
Бюджетке салық төлеу салық салу объектілерінің орналасқан жері бойынша есепті салық кезеңінің 1 қазанынан кешіктірілмей жүргізіледі
Жеке тұлғалардың мүлкiне салынатын салықты есептеу мен төлеу үшiн салық кезеңi күнтізбелік жыл болып табылады.
Жеке тұлғалардың салық салу объектiлерi жойылған, қираған, бұзылған кезде салық салу объектiлерiнiң жойылу, қирау, бұзылу фактiсi болған ай салық кезеңiнiң есебiне кiредi.