Слайд 1Сен де бір кірпіш дүниеге,
Кетігін тап та, бар қалан.
Абай
Құнанбаев
Слайд 2 Сабақтың тақырыбы:
Электр тогының жылулық әрекеті.Джоуль-Ленц заңы
Слайд 3Сабақтың мақсаты:
Токтың жұмысы мен қуатын анықтайтын формуланы және пайдалы, толық
қуат, ток көзінің ПӘК-і туралы білім деңгейін тексеру.
Электр тогының жылулық
әрекеті. Джоуль-Ленц заңының физикалық мағынасын айтып түсіндіру, жаңа тақырыптың мәнмағынасын ашу,формуласын анықтап, практикадағы маңызы туралы айту.
Оқушылардың нақты және жүйелей ойлау қабілетін, өзін-өзі жетілдіруін, өзін-өзі бағалауын және сабаққа деген қызығушылығын арттыру.
Оқушылардың мақсатқа жету барысында жауапкершіліктерін жетілдіру, ізденімпаздықтарын, тез ойлауға тәрбиелеу.
Оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру.
Іскер,ізденгіш,шығармашыл интелектуальды қабілеті дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру.
Слайд 4
Сабақтың көрнекілігі: Интербелсенді тақта аккумулятор,волтьметр,амперметр,реостат,жалғағыш сымдар,кесте,үлестірме кеспелер,тест.
Слайд 5Сабақтың жоспары
Негізгі “Ұшқыр ойдан –ұтымды жауап”
Мотивация
Актуализация
Жаңа сабақты түсіндіру
Блиц шоу
Болашақ
баспалдағы
Ой шақыру
Ойлан тап
Блиц турнир
Слайд 6
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі
I. Негізгі бөлім
“Ұшқыр ойдан ұтымды жауап”
1)Токтың өткізгіш бойымен өткен кездегі жасайтын жұмысын
қалай анықтауға болады?
2)Ток қуаты деп нені түсінеміз?
3) Пайдалы қуат деп нені атайды? Пайдалы қуатты қандай формуламен есептейді?
4)Толық қуат деп нені айтады?
5)Ток көзінің ПӘК-і деп нені айтады?
Слайд 7Топпен жұмыс
І топ
Токтың өткізгіш бойымен өткен кездегі жасайтын
жұмысы мен қуаты.
ІІ топ
Пайдалы және толық қуат.
Толық және пайдалы қуаттың
сыртқы тізбек кедергісінің шамасына тәуелділігі,графигі.
ІІІ топ
Ток көзінің ПӘК-і
Слайд 8II. Мотивация
№1
Қуаты 36Вт электр шамы
12В кернеуге арналған. Шамның кедергісін табыңдар
Слайд 9II. Мотивация
№2
Ток көзінің ЭҚК-і 16 В, ішкі
кедергісі
3 Ом. Егер тізбектегі толық қуат 16Вт болса,
тізбектің сыртқы кедергісін табыңдар
Слайд 10II. Мотивация
№3
Металл өткізгіштің кедергісінің температураға тәуелділігінің графигін көрсетіңдер.
Слайд 12Электр тогының жылулық әрекеті.Джоуль-Ленц Заңы
Слайд 13Негізгі формулалар және шамалардың өлшем бірліктері
I= g/t
I(А) – ток күші 1А=1Кл/с
U= A/g U (1В)
– кернеу 1В=1Дж/Кл
R=ρ ℓ/S R ( 1Ом) - кедергі
ρ = RS/ℓ (1 Омּм) - меншікті кедергі
Слайд 14Ом заңы
Ток күші кернеуге тура пропорцианал және тізбек бөлігінің
кедергігісіне кері пропорцианал болады.
Ғалымдар
А. Ампер Г. Ом А. Вольта
Слайд 16Ɛ ток көзінің электрқозғаушы күші
r – тізбектің ішкі кедергісі
R
тізбектің сыртқы кедергісі
R + r тізбектің толық кедергісі
Тұйықталған тізбек үшін Ом заңы тізбектегі ток күші толық кедергі және тоқ көзінің электрқозғаушы күшінің шамасы туралы айтылады.
Ɛ
r
K
R
I
Слайд 17Толық тізбек үшін Ом заңы былай оқылады:
Тұйық тізбектегі ток күші
ток көзінің электрқозғаушы күшінің шамасына тура пропорционал және тізбектің ішкі,
сыртқы кедергілерінің қосындысымен анықталатын толық кедергісіне кері пропорционал.
Слайд 19Электр тоғының жұмысы мен қуаты.
Джоуль- Ленц заңы.
Слайд 20 ТҮСІНДІРМЕ СӨЗДІК
ЭЛЕКТРОСЧЕТЧИК –
ЭЛЕКТР САНАУЫШ
РАБОТА - ЖҰМЫС
МОЩНОСТЬ – ҚУАТ
ПРИБОР - ҚҰРАЛ, АСПАП
Слайд 21Жарнама 1
•Электр энергиясы – ХХІ ғасырдың қуат көзі.
Слайд 22Электр тогының жылулық әрекетін ағылшын ғалымы Дж.Джоуль мен орыс физигі
Э.Ленц тәжірибе жүзінде зерттеген.Тогы бар өткізгіште бөлініп шығатын жылу мөлшері
электр өрісінің өткізгіштің кедергісін жеңуге жұмсаған жұмысына тең:
Q=AжI2Rt (9,25)
9,25 формуласы Джоуль-Ленц заңының математикалық өрнегі.
Слайд 23Заң былай оқылады:өткізгіштегі токтың бөліп шығаратын жылу мөлшері ток күшінің
квадратына,
өткізгіштің кедергісіне және оның өту уақытына тура пропорционал
Слайд 24
егер I=U/R; U=IR; A=IUT=I2Rt=U2/Rt=Q
Өткізгіштерді тізбектей жалғау үшін A=I2Rt
Өткізгіштерді параллель жалғау үшін A=U2/Rt
1
Вт∙сағ. = 3600 Дж
1 гВт∙сағ = 100 Вт = 360 000 Дж
1 кВт∙сағ = 1000 Вт = 3 600 000 Дж.
Слайд 26
Тізбектей жалғаған кезде әрбір өткізгіште бөлініп шығатын жылу мөлшері осы
өткізгіштердің кедергілеріне тура пропорционал.
(9,26)
Слайд 27
ЭҚК-і жоқ тізбектің параллель жалғанған бөліктерінде токтың бөліп шығаратын жылу
мөлшері осы бөліктердің кедергілеріне кері пропорционал.
(9,27)
Слайд 28
І. Электроплитасына ток әкелетін өткізгіш плитаның спиралі секілді қызбау себебі
неде?
ІІ. Неліктен электроплитаныңспиралінің жіңішке жері қалың жеріне қарағанда қаттырақ қызады?
ІІІ.Жөндеу
кезінде электроплитаның спиралі қысқарған. Осыдан плитаның қуаты мен жарықтығы өзгерді ме? Неге?
Слайд 29Блиц шоу
Электр тогының қандай әсерлері бар?
Токтың жылулық әрекетін кімдер тәжірибе
жүзінде зерттеген ғалымдар кімдер?
Өткізгіш бойымен ток өткенде оның неге жылитынын
түсіндіріңдер.
Джоуль Ленц заңын тұжырымдаңдар.
Электр плитасына ток әкелетін өткізгіш плитаның спиралі секілді қызбау себебі неде?
Неліктен электро плитаның спиралінің жіңішке жері қалың жеріне қарағанда қаттырақ қызады?
Слайд 30Қауіпсіздік техникасы
Ток күші электр тізбегінің ең негізгі сипаты болып
табылады. Электр тізбегімен жұмыс атқарғанда мынаны ескеру керек: ток күші
1 мА дейін қауіпсіз болып табылады. Ток күші 100 мА асқанда адам ағзасына қауіпті, тіпті өлімге әкеп соғады. Электр құралдарымен жұмыс жасағанда өте ұқыпты болып, сақтық шараларын сақтау керек, әйтпесе адам өмірі қауіпке ұшырауы мүмкін.
Слайд 31Фронтальдық жұмыс
Амперметрдің, вольтметрдің, ток көзінің, резистордың, жалғағыш сымдар, шамның көмегімен
электр тізбегін кұру, оны түсіндіру.
Слайд 32Жарнама 4
Үйреніп ал, қажетіңе жарайды!
Электр санауыш туралы студенттің дайындаған мәліметтері.
Слайд 33Деңгейлік тапсырмалар
№1
Кедергісі 20 Ом ширатылымдылығы (спиральда) ток күші
5 А. 100 с ішінде қандай жылу мөлшері бөлініп шығады?
Слайд 34Деңгейлік тапсырмалар
№2 Б
ЭҚК-і 16 В және ішкі кедергісі
r=3,2 Ом ток көзіне R=4,8 Ом қыздырғыш қосылған. Қыздырғыштағы
токтың куаты қандай?
Слайд 35Деңгейлік тапсырмалар
№3
Реостаттың пайдаланатын қуатын 30 Вт, қысқызтарындағы кернеу 15
В. Егер көлденең қимасы 0,50 мм2 болса, реостатты дайындауға кететін
никель сымының ұзындығын анықтаңдар.
Слайд 38 2-нұсқа
1.Қуаты 36Вт электр шамы 12В кернеуге арналған. Шамның кедергісін
табыңдар
А.4ОМ Б.6ОМ В.10ОМ
2.Джоуль Ленцтің заңы қандай
формуламен өрнектеледі?
А. Q=I2Rt Б. A=IUᴧt В. U=IR
3.Ток куаты қандай бірлікпен өлшенеді?
А)Ватт(Вт) Б)Ампер(А) В)Вольт(В)
4.Кедергісі 20 Ом ширатылымдағы (спиральда)
ток күші 5 А.100 с ішінде қандай жылу мөлшері бөлініп шығады?
А)20 000 Дж Б)50 000 Дж В)80 000 Дж
5.Егер тұрақты кернеуде электр кедергісі екі есе артса,тұрақты токтың қуаты қалай өзгереді?
А) екі есе кемиді Б)екі есе артады В)өзгермейді
Слайд 39Тест жауаптары
І-н.
Бағалау
ІІ-н.
Слайд 43
Үйге тапсырма:
§ 9,8
19-жаттығу (1,4)
Реферат(Джоуль-Ленц заңы)
Назарларыңызға рахмет!