Баяндама "Алюминий және оның қосылыстары" тақырыбына PISA типтік тапсырмаларын қолдану

Даулетияр Шынар Бектасқызы
С.А.Ходжиков атындағы №39 МЛ
химия пәнінің мұғалімі

маңызы өте зор. Алюминий осы заманғы техникаға қажетті ең маңызды

конструкциялық материал болып отыр. Алюминийді түрлі өндірісте өте қажет материал ретінде пайдаланатындықтан Қазақстан Республикасының экономикалық саласын көтеруге де өзіндік орны бар металл.
Сабақ барысында оқушылар оқу материалдарына кіріктірілген PISA тапсырмаларын орындай отырып, бұл металдың адам өміріндегі үлкен рөл атқаратындығын түсіндіреді. Алюминий туралы терең біле отырып, өз ойларын ғылыми тұрғыда дәлелдеуге, ұғынуға, түсінуге мүмкіндік алады.

отырып, оқушылардың оқу барысында алған білімдерін талдай, зерделей отырып, өмірлік

дағдыларына ұштастыруын қалыптастыру.

танымдық көзқарасын қалыптастырып, шығармашылық қабілеттерін дамыту

3. Оқушылардың алған білімдерін тұрмыста,

еңбекте, өмірде қолдана білу дағдыларын қалыптастыру

отырып, жаңа ұғымдарды меңгереді

2. Күрделі және ақыл- ойды дамытатын тапсырмаларды

орындау барысында оқушылардың саралау, өз бетінше шешім қабылдау қабілеттері қалыптасады

3. Өзіне қажетті білімді өзі іздеп тауып, оны шынайы өмірде пайдалана алатын болады

әрбір сабақты түрлендіре өткізіп, РISA тапсырмаларын кіріктіре отырып білім берсек,

онда оқушылар осы дағдыларға қалыптасады. Оны өз қажеттіліктеріне жарата да алады.
Болашақта дамыған 30 елдің қатарына енуге- бәсекеге қабілетті біліммен қаруланған шәкірттер дайын болады.

сауаттылығын дамыту мақсатында PISA тапсырмаларының, сын тұрғысынан ойлау технологиясының енгізілуі.

2.

Оқушылардың шығармашылық қабілетіне қарай тапсырмаларды орындауда мәселелерді ғылыми әдістермен шешуі.

3. Мектепте алған білімдерін кез- келген мақсатта, түрлі өмірлік жағдайларда қолдана алуы.

Ұлттық іс- қызмет жоспары мен Қазақстан Республикасы 2011-2020 жылдарына арналған

білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру.
Жаратылыстану ғылымдары мен технологияның материалдық, интеллектуалдық және мәдени салаңа әсер ететіндігі туралы білімді өмірлік жағдайларда қолдана алу қабілеттілігі мен мәселелерді ғылыми әдістермен шешуді үйрену арқылы химия пәнінен PISA үлгісімен құралатын логикалық тапсырмаларды қолдану арқылы ЭЫДҰ жүргізетін 2015 жылы өткізілетін PISA бақылауынан жоғарғы нәтиже көрсетуге ықпал ету

бастамалардығ өмірге келуі заңдылық. Бұл даму мен ілгерілеудің негізі болып

табылатын білім саласында жарқын көрініс табуда. Жаңа заман сұранысына сай білім берудің жаңа жүйесі қолға алынып, әлемдік кеңістікке енуге сәтті қадамдар жасалуда.
Дүние жүзінің озық елдерінің ғылым саласындағы жетістіктерін игеру арқылы заманның озық үлгісін қалыптастыру бірінші кезектегі мәселе. Осы орайда Қазақстан Республикасы білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасын басшылыққа алып, PISA , TIMSS, PIRLS халықаралық салыстырмалы зерттеулерге қатысатын оқушылардың білім сапасын арттыруда атқарылатын жұмыстардың басты міндеттерін бөліп көрсеткен.
« Халық пен халықты, адам мен адамды теңестіретін білім» дегендей білім әлемін нұрландырып, көкжиегін кеңейтіп, жас ұрпақтың білім деңгейін халықаралық дәрежеге жеткізу үшін оқыту мен тәрбиелеуді ұштастыра жүргізетін ұстаздар қауымына «Ғылыми- жаратылыстану сауаттылықты» дамыту мақсатында белсенді оқыту жүйесін қалыптастыру жүктеледі. Алдағы жылы өткелі отырған оқушылардың « жаратылыстану функционалдық сауаттылығын» арттыруда ғылыми консепцияны түсінуге, білуге мүмкіндік жасау болып табылады

алюминий мен оның маңызды қосылыстарының екі жақты қасиет көрсететін мәнін

ашу .

2. Дамытушылық: оқушылардың іскерлігін, өз бетімен ізденуін ой-өрісін , шығармашылық мүмкіндігін дамыту, ғылыми көзқарасын дамыту, алған білімдерін өмі жағдайларында пайдалануға үйрету

3.Тәрбиелік: оқушыларды ізденімпаздыққа баули отырып , пәнге деген қызығушылығын арттыру топпен жұмыс жүргізулеріне және өзгенің пікірімен санасуға тәрбиелеу.

1. А . . . . . . й

(металл)
2 К . . . . д (түссіз минерал)
3 Б . . . . т (тау жынысы)
4 А . . . . . . . .мия (әдіс)
5. Д . . . . . . . н (құйма)

«Формула» тобына сұрақ

1. Т . . . . л (мәңгі азапқа түскен метал)
2. Маг . . . ий (құйма)
3. С . . . . ин (құйма)
4. Ал . . . . . . . каттар (минерал)
5. С . . . . р (көк асыл тас)

ашты. Алюминий, латын тілінен аударғанда квасц, ертеде матаны бояуда қолданған
Реттік

нөмірі.
ІІІ период,ІІІ топтың негізгі топшасында орналасқан.

Алюминидің атомдық массасы

3
8
2

13

26,9815

Электрондық конфигурациясы
+13Al 2е 8ē 3ē

«Формула» тобы
Химиялық қасиеттері, өнеркәсіпте алынуы, қолданылуы.

суда ерімейді, екідайлы қасиет көрсетеді: Al₂O₃+6HCl = 2AlCl₃+3H₂O Al₂O₃+2NaOH+3H₂O = 2Na[Al(OH)₄] Б)(Al(OH)₃) алюминий

гидроксидінің түр өзгерісі екі түрлі : кристалдық және аморфтық.
С)Сұйытылған қышқылдармен әрекеттесіп, тұз түзеді.
2Al + 6HCl = 2AlCl3 + 3H2
2. Қолданылуы:
1. Магналий Al + Mn + Mg
Кеме және ғарыш кемесін жасау
2. Дуралюмин (Al + Mg + Si + Cu)
Ұшақ жасау
3. Al + Cu + Mn Алюминий марганецті , қола
Машина тетіктерін жасау
4. Al + Mg + Si
Құрылыс. Тікұшақтардың бұрмалары (винт)
5. Силумин (Al + Si + Na)
Машина жасау

бір ғажабы коррозияға ұшырамайтындығы түсініксіз жағдай. Шыбықтың майысқан ұшы дорба

сияқты, дорбаның іші мөп-мөлдір бұл қалай?Себебі түсіндір.

Талдау Логикалық тапсырмалар

ә) NaCl;

б) H2SO4; в) HNO3

Ол өте жұқа қабатты, металлдың жалтырлығы көрініп тұрады.

2. В)

HNO3

3. Жоқ, Жоқ, Иә

Француз ғалымы Сент – Клер Девиль 1854 жылы

тұңғыш рет өндірісте қолдануға жарайтын тәсілмен алды. 1855 жылы бүкіл дүние жүзілік Париж көрмесіне «Девиль күмісі» деген атпен салмағы 0,5 кг күміс түсті жаңа металл қойылды. Бұл металл ол кезде өте қымбат 1 кг-ға 2400 марка болды. Ол баға сол кездегі алтыннан көп қымбат еді. Оның қымбаттығы көпшілікке бұл металдың асылдығының айғағы секілді болып көрінді. Наполеон ІІІ бұл жаңа металға қатты қызығып бүкіл армияға төсбелгі мен бассауыт соқтырмақшы болды. 1899 жылы Лондонда атақты химик Д.И. Менделеевке қымбат сыйлық ретінде сол кездегі аса бағала металдар алтын мен жаңа металдан жасалған таразы ұсынылды. Әлбетте, оның бағасы қазір көп арзан. 1.Сұрақ: Наполеон ІІІ-ші қатты қызықтырған қай металл? Жауаптарыңды түсіндіріп, дәлелдеңдер.

Наполеон ІІІ-ші қатты қызықтырған қай металл?
Ол металл – белсенді, амфотерлі қасиет көрсететін элемент.
2. Сұрақ: Алюминийдің физикалық қасиеттеріне тән емес тұжырым.
А) Алюминий күміс түсті
В) Алюминий ақ металл
С) Жеңіл өте иілімді, жұмсақ
Д)Ауыр металл
Наполеон ІІІ-ші қатты қызықтырған қай металл? 
Қазақстанда Қостанай (Торғай жерінде) және Ақтөбе обылыстарында кен орындары кездеседі.

электр тогын жақсы өткізеді, соғуға, созуға таптауға икемді. Алюминий жер

қыртысында ең көп Табиғатта тек қосылыс түрінде кездеседі, өте жеңіл металл.

2. Д)Ауыр металл

3. Иә, Жоқ, Иә

тапсырманы орындайды да, кезекпен тендерлік комиссия алдында жұмысты таныстырады. Комиссия

қай топтың жұмысын “үздік” деп тапса, сол топ “жеңімпаз” деп танылады.

Өмірмен байланыстыра отырып, нақты мысалдар келтіре алуы
3. Өз ойын еркін

жеткізуі
4. Күтілетін нәтижеге оқыту нәтижесінің сәйкестігі
5. Логикалық тапсырмалардың дұрыс шешімін табуы

келу

тапсырмаларды кіріктіре отырып, оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамытуға қол жеткіземіз.
Оқушылар

тек теориялық біліммен шектелмей, алған ақпараттарын шынайы өмірмен байланыстыра отырып, практикада қолдана алады. Алдына қойған мәселелерді шешуге ұмтылады. Проблемалық ситуацияларды шешудің жолдарын ұсынады.
Pisa үлгісімен құрастырылған тапсырмаларды пән мазмұнына үнемі кіріктіру, оқушылардың алдағы халықаралық бағалау сынақтарынан жоғары ұпай жинауына алғышарт болады деп есептейміз.

Химик анықтамалығы журналдары,№3.2013,№1,2,3,4.2014
3. Интернет материалдары
4. Электронды оқулықтар
5. Ел назар

жураналы №4.2014