Кальций қосылыстары

Сабақтың мақсатымен таныстыру

ІV. Топқа бөлу

V.Бекіту сұрақтары

VІ.Қорытындылау

пәнге деген біртұтас көзқарас қалыптастыру.
Оқушының өздік жұмыс орындауы. Ізденгіштік

қабілетін ескере отырып, оқушыға тапсырма беру.
Кальций элементін жан – жақты зерттеу арқылы оның қосылыстары, қолданылуы, маңызы жөнінде білімдерін кеңейту.
Дамытушылық: Оқушылардың ойлау, қорытындылау, жүйелеу қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік: Оқушылардың шығармашылық мүмкіндігін дамыту, қабілетін арттыру, қосымша материалдар арқылы экологиялық тәрбие беру.
Күтілетін нәтиже: Кальций және оның қасиеттері туралы толық мағлұмат ала отырып, олардың алыну әдістері мен қасиеттерін химиялық реакция теңдеулері арқылы жазып, дәлелдей алады.
Көрнекілік: Слайдтар , электронды оқулық , периодтық кесте,реактивтер, қосымша әдебиеттер, химия энциклопедиясы

алыну әдісі
Ү – топ
Кальций гидроксиді, химиялық қасиеттері және қолданылуы
ІІІ

– топ
Кальцийдің
химиялық
қасиеттері

ІҮ – топ
Кальций оксиді , ф/х қасиеттері

Жер қыртысындағы мөлшері бойынша 5 – ші орында, массасы бойынша

3,6%. Оның қосылыстарын кез келген жерден кездестіруге болады. Ол теңіз бен өзен суларында да кездеседі. Өсімдік пен жануар организмінің құрамына кіреді. Адам организмінде 1 кг-ға дейін Са бар, ол сүйектің, тіс эмалінің, қанның құрамында да болады. Табиғатта ең көп тарлаған қосылыстарының бірі – СаСО3

Ауамен тез әрекеттесіп, тотығу өнімдерінен тұратын кеуектеу жұқа ақ қабықшамен

қапталады. Сондықтан оны сілтілік металдар сияқты керосин қабатының астында сақтайды. Кальций – қатты металл, балқу температурасы 851С.

Физикалық қасиеті

металдық.
Кәдімгі жағдайда химиялық белсенді элемент болып келеді. Күшті тотықсыздандырғыш.

Са0 – 2е- Са +2

Бейметалдармен әрекеттеседі: Са0 + S0 Са+2 S-2

Ауада қыздырғанда тұтанады, ал таза оттекте ашық жалынмен жанады: 2Са0 + О2 2 Са+2 О-2

Белсенді металл ретінде күрделі заттармен де реакцияға түседі. Сумен қуатты әрекеттесіп, одан сутекті ығыстырып шығарады: Са0 + Н+2О Са+2(ОН)2 + Н20

әк» депте атайды. Оны әктасты жоғары температурада қатты қыздыру арқылы

алады:

СаСО3 СаО + СО2

Кальций оксиді – негіздік оксид. Ол сілтілік жер металл болғандықтан, оның оксиді сумен оңай әрекеттесіп, кальций гироксидін түзеді.

СаО + Н2О Са(ОН)2
Бұл реакция өте тез және қуатты жүреді. Нәтижесінде сөндірілген әк деп аталатын көпсіген кеуек - ақ ұнтақ алынады.

Кальций оксиді , ф/х қасиеттері

Оның қанық ерітіндісі зертханада әк суы деп аталады.
Ол ерітіндіде

толық иондарға диссоциацияланады:

Са(ОН)2 Са+2 + 2ОН-

Индикатор түсін өзгертеді. Фенолфталейннің түсін таңқурай түске бояйды. Кальций гидроксиді қышқылдармен және қышқылдық оксидтермен әрекеттеседі.бұл реакция зертханада көмірқышқыл газын анықтау үшін қолданылады.

бе?
(берілген сұрақтарға “иә” немесе “жоқ” деген

сұрақтармен жауап беру керек)

№2. “Білімімізді тексерейік”

№3. Ойлан, тап

№4. Өздік жұмыс

“Са”

Сенесің бе, сенбейсіңбе, - кальций латынның
“карбениум” деген сөзі

Сенесің бе, сенбейсіңбе, - кальцийдің реттік нөмері - 20

Сенесің бе, сенбейсіңбе, - кальцийдің
атомдық массасы 40

Сенесің бе, сенбейсіңбе, - периодтық кестеде
кальций үшінші қатарда тұр.

1 ұпай

оксиді сумен әрекеттескенде не түзіледі?
4. Кальцийдің кристалл торы қандай?
5. Бұл

затты сөндірілмен әк деп те атайды ол қандай зат?
6. Кальцийді қалай алуға болады?

1 ұпай

→ 2СаО 2. СаСО3 + 2НСl → СаСl2 + Н2О +

СО2 3. СаСО3 → СаО + СО2 4. Н2О + СаО → Са(ОН)2 5. СО2 + СаО → СаСО3 6. СО2 + Са(ОН)2 → СаСО3 + Н2О 7. СаСО3 + Н2О + СО2 → Са(НСО3)2

бар 200г СаСО3 ыдырағанда қ.ж. неше литр СО2 бөлінді?
№1. Өзгерісті

жүзеге асырыңыз
Са → СаО → СаСО3 → СaO →СaCl2
№2. Адам тыныс алғанда сағатына 54 г СО2 шығарады. Көмірқышқыл газының көлемі қанша болады?

№1. Кальций оксидіндегі кальцийдің массалық үлесі қандай?

ұпай
“3” – 3 – 12 ұпай

есепті шығару