Презентация по тему "Алюминий ж?не оны? ?осылыстары"

атом кұрылысы табиғатта таралуы, алынуы физикалық, химиялық қасиеттерінің қолданылуы туралы

түсінік беру.
Дамытушылық: Оқушылардың зейінін, танымдық белсенділігін, өз пікірін қалыптастыру, есеп шығару дағдыларын, ізденімпаздығын, шығармашылық қабілетін дамыту.
Тәрбиелік: Ұқыптылыққа, жауапкершілікке ,шапшаңдыққа ,уақытты үнемдеуге ,өзара еңбектерін бағалай білуге, ұйымшылдыққа тәрбиелеу.
Сабақтың типі: Жаңа сабақты меңгерту
Сабақтың түрі:Жеке,Топтық жұмыс
Сабақта қолданылатын әдістер: Сөздік әдіс,түсіндіру, іздену, сұрақ-жауап, есептер шығару.
Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, оқулық, бейне тәжірибе, слаид, кестелер, зертханалық тәжірибе.
Пән аралық байланыс: математиматика, география, тарих,әдебиет.
I Ұйымдастыру кезеңі.
1.Окушыларды тексеру
2.Оқушыларды топқа бөлу (I, II, III,)
I «Темір» тобы
II « Хром» тобы
III «Алюминий» тобы

еліміздің қай обылысында, Жер қыртысында қандай минералдар түзеді?
Ә) Темірдің өнеркәсіпте

алынуы жолдары.
 
II «Хром тобы»
А) Темір жер қыртысында қандай минералдар түзеді?
Ә) Мысты өнеркәсіпте алу жолдары.
III Алюминий тобы.
А) Мыс жер қыртысында қандай минералдар түзеді?
Ә) Өнеркәсіпте хромды алу жолдары.

Cu → CuСl2 → Cu(OH)2 →CuSo4
II «Хром» тобы
Cr2 (So4)3→

Cu (OH)3 → Cr2 O3 → Cr →Cr2 S3
III «Алюминий» тобы
Fe→FeO→Fe Cl2→Fe (OH)2→FeSO4

4.Физикалық қасиеттері
5.Химиялық қасиеттері
6.Алюминийдің қолданылуы
7.Алюминий құймаларының қолданылуы.

13
e = 13
N = 14
−









Қысқаша электрондық формула:

Электрондық формуласы: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1
Табиғатта таралуы. Белсенді

болғандықтан алюминий табиғатта бос күйінде кездеспейді, ал қосылыстар құрамындағы алюминий-табиғатта ең көп тараған металл (жер қыртысындағы жалпы мөлшері шамамен 9%). Ол силикаттар құрамына (шпаттар, слюдалар), сондай-ақ далалық шпаттардың табиғи ыдырауы нәтижесінде түзілетін саздың құрамына кіреді. Алюминий қосылыстарының ішіндегі ең маңыздылары: Al2 O3 (корунд, рубин, сапфир,) криолит Na3 AlF6 ,боксит Al2 O3 xH2 O.

қолданылады. Қақтағанда,олар суын жоғалтып ,алюминий оксидіне айналады.
Электролиз кезінде

катода алюминий, ал анодта оттек бөлінеді.Электролиз реакциясының жалпы теңдеуі:
2Al2O3 → 4Al+3O2
 
*Елімізде Павлодар қаласында Торғай кен орнындағы бокситтен электролиздік әдіс арқылы алюминийді алу үшін глинозем өндіретін алюминий зауыты жұмыс істейді. Металл күйіндегі алюминий алынатын электролиз цехтары салынып, 2007
жылдан өнім бере бастады.

иілгіштік қасиеті жоғары,ол оңай фольга болып жайылады және сым түріне

созылады. Алюминий электрөткізгіштігі мен жылуөткізгіштігі жоғары металл.
Химиялық қасиеттері. Ауада алюминий оттекпен әрекеттесіп,оны қорғайтын оксидтік қабықша түзеді.Қабықшасы алынған алюминий өте белсенді.Сынаппен алюминий құймасы амальгама түзеді
Алюминий ұнтағын қыздырғанда тұтанады және оксидін түзіп, жарық жалынымен жанады:
4Al+3O2=2Al2O3 H= -3350кДж
 
Алюминий мен оттектің байланысы өте жоғары беріктілікпен ерекшеленеді.Сондықтан алюминий көптеген металл оксидтерін (темір,марганец,хром) оттекті тартып алады. Металл оксидтерін алюминиймен тотықсыздандыру үшін алюмотермия деп аталады. Мысалы,егер алюминий ұнтағын темір оксидімен Fe3O4 немесе FeO*Fe2O3 араластырып қоспаны жақса, онда өте қарқынды реакция жүреді:
8Al+3FeO* Fe2O3=4Al2O3+9Fe H=3240кДж

2Al+3Br2=2AlBr3

сутекті бөліп,қарқынды әрекеттеседі:
2Al+6H2O=2Al(OH)3+3H2
Сұйылтылған

тұз және күкірт қышқылдары оксид қабықшасын бұзып,сутекті ығыстырып, алюминийді оңай ерітеді:
2Al+6HCl=2AlCl3+3H2
Екідайлы болғандықтан алюминий сілті ерітінділерімен де оңай әрекеттеседі:
2Al+2NaOH+6H2O=2Na[Al(OH)4]+3H2
Сұйылтылған азот қышқылы алюминиймен әректтесіп азот (II) оксидіне дейін тотықсызданады:
2Al+4HNO3=Al(NO3)3+NO +2H2O
Суықта концентірлі азот және күкірт қыщқылдарында алюминий қорғағыш қабықша түзілу нәтежесінде енжарланады.Сондықтан азот қышқылын алюминий ыдыстарында сақтайды және тасымалдайды.

корунд минералы түрінде кездеседі. Алюминий оксиді суда ерімейді, бірақ қышқылда

жақсы ериді;
Al2O3 + 6HCl=2AlCl3+3H2O
Сілті ерітінділерімен гидроксоалюминаттар түзеді:
Al2O3+2NaOH+3H2O=2Na[Al(OH)4]
ал құрғақ сілтілермен балқытқанда, метаалюминаттар береді
Al2O3+2NaOH=2NaAlO2+H2O
Алюминий гидроксидінің Al (OH)3 екі түрлі түрөзгерісі болуы мүмкін:кристалдық немесе аморфтық.

аморфтық.
Алюминий гидроксдін алюминий тұздары ертінділеріне сілтімен әсер ету арқылы алынады

:
AlCl3+3NaOH = Al(OH)3 +3NaCl
Жаңа тұнған Al(OH)3 ақ қоймалжың тұнба, суда мүлдем ерімейді және типтік екідайлы гирдоксид болып табылады:
Al(OH)3+3HCl=АlCl3+3H2O
Al(OH) 3+NaOH=Na[Al(OH)4]
Алюминий тұздары сулы ерітінділерде жоғары дәрежеде гидролизге ұшырайды:
AlCl3+HOH → Al(OH)Cl2+HCl
Алюминийдің әлсіз қышқылдармен түзетін тұздары сулы ертінділерде толық гидролизге ұшырайды:
Al2S3+6HOH=2Al(OH)3 +3H2S

бар құймалар алынатындықтан,оның авиациялық өнеркәсіпте, автокөлікте ,электротехникада электр сымдарын жасауда

маңызы өте зор.
Корунд Al2 О3 – зергерлік өнеркәсіпте мойын тіректер мен тіректер, қоспалар әсерінен әртүрлі бағалы тастар (рубин сапфир және аметист)
Алюминий хлориді AlCl3 органикалық синтезде өршіткі ретінде.
Алюминий сульфаты (Al2(SO4)3) - суды тазарту, қағаз өндіру.
Алюминий кристаллогидраты Al2(SO4)3 18H2O –мақта маталарды бояуға . Алюмокали ашудасы KAl(SO4)2 12H2O –тері ,аяқкиім өнеркәсібінде тері илегенде және маталарды бояуда.

оттегінің 8
массалық бөлігі кіретін заттың химиялық формуласын
табыңдар?
II “Хром”

тобы
Массасы 6г алюминий мен мыстан тұратын қоспаны тұз
қышқылы мен өңдегенде нәтижесінде 3,7л сутегі түзілді Қоспадағы алюминийдің массалық үлесін (%) есептеңдер.
III “Алюминий” тобы
Алюминий мен магнитті теміртас (Ғе3О4) әрекеттескенде
1моль темір алынды.Реакция нәтижесінде алынған алюминий оксидінің массасын есептеңдер.

тобы
AL→AlCl3→Al(OH)3→Al(NO3)3→Al(OH)3→Na[Al(OH)4]

→Al2O3 →Al2(SO4)3 → Al(OH)3→Al2O3
4Al+3O2=2Al2O3
Al2O3+3H2SO4=Al2(SO4)3+3H2O
Al2(SO4)3+6NaOH=2Al(OH)3 +3Na2SO4
2Al(OH)3 Al2O3+3H2O
 III “Алюминий” тобы
3)Al→ AlCl3→

Al(OH)3→Al(NO3)3→Al(OH)3→ Na[Al(OH)4]
2Al+6HCl=2AlCl3+3H2
AlCl3+3NaOH=Al(OH)3 +3NaCl
Al(OH)3+3HNO3=Al(NO3)3+3H2O
Al(NO3)3+3KOH=Al(OH)3 +3KNO3
Al(OH)3+Na[Al(OH)4]