"Путешествие по страницам классической литературы" Проект

Tajynszyński Obwód Północno-Kazachstański Kazachstan
SERDECZNIE ZAPRASZAMY

Pseudonim Litwos.
Polski nowelista, powiesciopisaz, i publicysta
Urodził się 5 maja 1846 r. w Woli Okrzejskiej na Podlasiu.Uczył się w gimnazjum realnym, później studiował na wydziale prawnym w Szkole Głównej, jednak studiów tych nie ukończył, gdyż Szkoła uległa rozwiązaniu. W 1872 r. opuścił Uniwersytet Warszawski i podjął pracę w warszawskiej prasie jako reporter i felietonista. W latach 1876-1878 przebywał w Ameryce Północnej, a w okresie późniejszym wiele podróżował po Europie.
W 1905 r. za powieść Quo vadis otrzymał literacką Nagrodę Nobla (jako pierwszy polski pisarz).
Zmarł w 1916 r. w Vevey (Szwajcaria). W 1924 r. jego prochy zostały przewiezione do kraju i złożone w katedrze św. Jana w Warszawie.
Do najważniejszych dzieł Henryka Sienkiewicza należy zaliczyć: powieści - Trylogia (Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski), Quo vadis, Krzyżacy, W pustyni i w puszczy, Rodzina Połanieckich; nowele - Szkice węglem, Janko Muzykant, Latarnik, Wspomnienie z Maripozy, Humoreski z teki Worszyłły. Jest także znany jako autor listów - reportaży - Listy z Afryki, Listy z podróży do Ameryki.

Adam Bernard Mickiewicz
Polski poeta,działacz i publicysta polityczny
Urodził się w 1798 r. w Zaosiu koło Nowogródka. Studiował na Uniwersytecie w Wilnieю. W czasie studiów wspólnie z przyjaciółmi założył tajne Towarzystwo Filomatów. Pracował w szkole powiatowej w Kownie. W roku 1823 poeta został zatrzymany za działalność filomacką, oskarżony i skazany na wyjazd w głąb Rosji.Po wybuchu Wiosny Ludów w roku 1848 Adam Mickiewicz utworzył Legion Polski, który walczył we Włoszech. W 1855 roku Adam Mickiewicz wyjechał do Turcjiю, zmarł w Stambule w 1855 r. W roku 1890 prochy Adama Mickiewicza spoczęły na Wawelu.
Do najważniejszych dzieł Adama Mickiewicza należy zaliczyć: Zima miejska (1818, debiutancki wiersz Mickiewicza), Oda do młodości (1820), Ballady i romanse (1822), Grażyna (1823), Dziady , część II i IV (1823), Sonety krymskie (1826),Konrad Wallenrod (1828), Reduta Ordona (1831), Dziady , część III (1832), Księgi narodu polskiego , Księgi pielgrzymstwa polskiego (1832), Pan Tadeusz (1834), Liryki lozańskie (1839-1840)

życiorys

Adam Mickiewicz

Henryk Sienkiewicz.

upadku powstania styczniowego, kiedy Otto von Bismarck kierował kampanią przeciwko

polskiej kulturze, tradycji i polskiemu Kościołowi.
Prowadzono szeroko zakrojoną akcję germanizacyjną, walkę o kulturę niemiecką, określaną jako Kulturkampf. Władze pruskie wspierały akcję kolonizacyjną ziem polskich. Powołano Komisję Kolonizacyjną, która wykupywała ziemię od Polaków, na niej osiedlali się niemieccy chłopi.
Hеnryk Sienkiewicz chciał pokazać w swojej powieści współczesną mu politykę państwa pruskiego, która nie różniła się od wzorów polityki zakonu krzyżackiego.

Adam Mickiewicz z wielkim zainteresowaniem śledził przebieg powstania listopadowego, które już wówczas chyliło się ku upadkowi. Klęska walk narodowowyzwoleńczych spowodowała falę emigracji.
W 1832 twórca przybył do Paryża. Tęsknota za spokojem, litewską przyrodą i „krajem lat dziecinnych” przyczyniła się do powstania Pana Tadeusza w takim kształcie, jaki obecnie podziwiamy. Dzieło powstawało w latach 1832-1834. Wskazówką interpretacyjną, która przybliża genezę utworu jest Epilog.
Adam Mickiewicz zawarł tam krytykę działań skłóconych emigrantów oraz wyraził chęć ucieczki od „Za późnych żalów, potępieńczych swarów!” do czasów szczęśliwego dzieciństwa. Pan Tadeusz stał się tekstem, który ową ucieczkę umożliwił.

geneza utworu

składa się z dwóch tomów.

Tom pierwszy obejmuje wydarzenia od przybycia do tynieckiej gospody Maćka i Zbyszka, wracających z wojny na Litwie do chwili, w której przed Jurandem ze Spychowa otwiera się brama zamku krzyżackiego w Szczytnie. Tom ten liczy trzydzieści jeden rozdziałów. Tom drugi obejmuje wydarzenia od upokorzenia się Juranda przed braćmi zakonnymi w Szczytnie do bitwy pod Grunwaldem i szczęśliwego powrotu Zbyszka i Maćka do Bogdańca. Tom ten obejmuje pięćdziesiąt dwa rozdziały.

Epopeja narodowa z elementami gawedy szlasheckiej składa się z dwunastu ksiąg pisanych wierszem, trzynastozgłoskowym aleksandrynem polskim.

Księga 1- Gospodarstwo
Księga 2- Zamek
Księga 3- Umizgi
Księga 4- dyplomatyka i łowy
Księga 5 – Kłótnia
Księga 6- Zaścianek
Księga 7- Rada
Księga 8-Zaścianek
Księga 9- Bitwa
Księga 10- Emigracja
Księga 11- Rok 1812
Księga 12- Kochajmy się
Epilog

jest utworem "czystym" gatunkowo, ale łączy w sobie elementy epopei,

poematu epickiego, powieści i sielanki.

Krzyżacy to powieść historyczna - utwór, którego fabuła opiera się na faktach historycznych, a autor korzystał z różnorakich opracowań historycznych: dokumentów, pamiętników, opracowań naukowych i innych zabytków piśmienniczych.

epoka literacka

pozytywizm

romantywizm

epika

akcji:
Powieść
"Krzyżacy„
Epopea

narodowa „Pan Tadeusz”

Akcja Krzyżaków rozgrywa się na terenach Polski (między innymi: Kraków, Bogdaniec, Zgorzelice, Spychów, Płock, dwór księcia Janusza), Prus (Szczytno, Malbork) oraz Żmudzi (okolice Nowego Kowna).

Akcja „Pana Tadeusza” rozgrywa się na ograniczonej przestrzeni. W jej centrum znajduje się dwór Soplicowo. Niedaleko jest stary zamek Horeszków oraz Dobrzyn – miejsce zamieszkania szlachty zaściankowej. Z treści utworu wiadomo, że w okolicy Soplicowa jest młyn, dwa stawy, kaplica i prastary matecznik. Całość jest otoczona lasami i borami, polami i łąkami.

Czas akcji:

Akcja powieści rozpoczyna się w roku 1399 (śmierć królowej Jadwigi). Kończy się 15 lipca 1410 roku (bitwa pod Grunwaldem).

Czas akcji epopei trwa pięć dni z roku 1811 i dwa dni z roku 1812.

„Pan Tadeusz”

Treść

Doświadczony rycerz,

Maćko z Bogdańca, wraz z młodziutkim Zbyszkiem - ostatnim z rodu - zatrzymują się w Tyńcu w gospodzie „Pod Lutym Turem”. Niespodziewanie przybywa tu na odpoczynek orszak księżnej mazowieckiej, Anny Danuty, która w drodze na Wawel postanowiła odwiedzić opactwo tynieckie. Zbyszko zakochuje się od pierwszego wejrzenia w córce księżnej, Danusi Jurandównie. Po długich staraniach młodzi zawierają ślub. Niestety Danusia zostaje uprowadzona przez Krzyżaków, którzy chcą się zemścić na jej ojcu Jurandzie ze Spychowa, który jest prawdziwym postrachem rycerzy zakonnych. Wzywają Juranda do Szczytna, gdzie go upokarzają i więżą. W tym czasie Zbyszko odbywa pojedynek na śmierć i życie z bratem Rotgierem, jednym z ukochanych rycerzy Zygfryda de Löwe, i zwycięża. W odwecie Zygfryd każe oślepić Juranda, wyrwać mu język i odciąć prawą dłoń. Kaleki i bezradny zostaje on wypuszczony z zamku w Szczytnie. Na drodze spotykają go Jagienka Zychówna wraz z Hlawą i odwożą go do Spychowa.
Tymczasem Zbyszko nadal poszukuje Danuśki. W końcu dziewczyna zostaje odnaleziona przez Zbyszka, ale umiera w drodze do Spychowa. Załamany Zbyszko długo nie potrafi się pogodzić ze stratą ukochanej. Wreszcie zauważa troskę i miłość pięknej Jagienki Zychówny i żeni się z nią. Wzruszony i nieprzytomny z radości Maćko buduje dla młodych wspaniały kasztel. Rodzą się synowie Zbyszka i Jagienki.
Wkrótce wybucha też wojna polsko-krzyżacka, na którą Zbyszko wyrusza wraz z Maćkiem. Przed bitwą pod Grunwaldem rycerze obserwują niebo i wróżą zwycięstwo. Wygrywają Polacy i jest to jedno z naszych najwspanialszych zwycięstw.

Przedstawione w epopei wydarzenia są złożone i skomplikowane. Cala historia buduje się wokół wątku tragicznych dziejów emisariusza Jacka Soplicy, który ukrywa się pod postacią księdza Robaka. Z tym faktem nierozerwalnie łączy się kwestia sporu o zamek, która kończy się najazdem. Duże znaczenie dla fabuły ma również wątek miłosny Tadeusza i Zosi.
Akcję utworu umieścił Mickiewicz na Litwie w fikcyjnej wsi Soplicowo w roku 1811 i 1812. Jest to okres kiedy cała Polska czeka na wojska Napoleona i związanych z tym ewentualne korzyści dla wyswobodzenia Polski. Jest to tym dramatyczniejsza wizja, że Mickiewicz wiedział już, że Napoleon nie spełnił żadnych oczekiwań Polaków. Nie wspomina jednak o tym, żeby nie gasić płomyka nadziei. Dlatego też wciąż podtrzymuje ten mit wśród walczących o wolną Polskę. Jedyną osobą, która nie boi się mówić o obawy z tym związanych jest Maciek Dobrzyński, który "zawsze tam szedł, gdzie ojczyzny dobro upatrywał". Nie wierzy do końca w francuskiego wodza, a dosłownie mówiąc, w ogóle nie liczy na jego pomoc.

na Zakonie Krzyżackim – wątek ten obejmuje dzieje Juranda, który,

po tragicznej śmierci ukochanej żony podczas najazdu Krzyżaków na dwór, należący do księcia mazowieckiego Janusza, przez wiele lat pragnął pomścić swoją krzywdę nie potrafiąc znaleźć ukojenia dla swojego cierpienia. Zaciekły i niezwyciężony rycerz stał się postrachem Krzyżaków.
2. Historia miłości Zbyszka z Bogdańca i Danusi Jurandówny – wątek ten obejmuje tragiczne losy miłości Zbyszka i Danusi. Osiemnastoletni młodzieniec zakochuje się w ślicznej pannie od pierwszego wejrzenia i zostaje jej rycerzem, obiecując, że złoży u stóp ukochanej trzy pawie czuby, zerwane z hełmów rycerzy Zakonu
Krzyżackiego.
3. Dzieje miłości Jagienki i Zbyszka – wątek obejmuje historię miłości Jagienki i Zbyszka. Dziewczyna zakochuje się w młodzieńcu od pierwszego wejrzenia, lecz on nie zwraca na nią uwagi, pozostając wiernym Danusi, której ślubował miłość. Po śmierci młodej żony, Zbyszko wyrusza w świat, aby wypełnić złożoną jej obietnicę i zdobyć pawie pióra z hełmów rycerzy krzyżackich. Po wielu latach uczucie Jagienki do Zbyszka zostaje odwzajemnione i młodzi pobierają się.

1. Wątek miłosny Tadeusza i Zosi – wątek rozwijający się od początku utworu, kiedy to Tadeusz zauważa młodą dziewczynę. Potem Tadeusz myli Zosię z Telimeną. Następnie Tadeusz wyjawia stryjowi swą miłość do Zosi, a Zosia czule żegna Tadeusza. Wątek ten rozwija się przez cały utwór, aż doprowadza do zaręczyn Tadeusza i Zosi.







2. Wątek Stolnika – Stolnik był wielkim panem z rodu Horeszków, o czym opowiada Gerwazy w II księdze. Posiadał jedyne dziecko, Ewę Horeszkównę, w której zakochał się Jacek Soplica. Do zaręczyn nie doszło z powodu różnicy majątkowej i wyraźnej niechęci ojca wobec tego związku; obawiając się rekuzy Soplica nie poprosił formalnie o rękę córki, zaś Horeszko przyjął swatów kasztelana witebskiego. Stolnik został zabity przez Soplicę w zamku podczas najazdu Moskali. Od tego momentu Gerwazy przysiągł sobie zemścić się na rodzie Sopliców.

Jurandowi – wątek ten obejmuje wydarzenia związane z podstępnym planem

Hugo von Danvelda, Zygfryda de Löve, Rotgiera i Gotfryda, którzy po odrzuceniu przez księcia Janusza ich skarg na Juranda ze Spychowa, porywają córkę rycerza i zmuszają go do stawienia się w Szczytnie.
5. Dzieje konfliktu polsko-krzyżackiego – wątek ten, oparty na wydarzeniach historycznych, stanowi tło powieści Henryka Sienkiewicza. Między obiema stronami zatargu panuje pozorny pokój, podstępnie łamany przez działania Krzyżaków, którzy napadają na przygraniczne grody, grabieżą ziemie Żmudzi i Prus. Wojna, początko wo korzystna dla Zakonu, kończy się klęską Krzyżaków podczas bitwy pod Grunwaldem.

3. Wątek sporu o zamek – przez cały utwór przewija się spór o zamek Horeszków. Teoretycznie należy on do Sopliców, gdyż został nadany im podczas konfederacji targo- wickiej. Hrabia,Gerwazy– Klucz nik i okoliczna szlachta zamierzają dokonać zajazdu na Sopli -ców. Podburza ich do tego Klucznik.
4. Wątek niepodległościowy – akcja Pana Tadeusza rozgrywa się w czasach wojen napoleońskich. Ks. Robak próbując naprawić swoje dawne winy agituje polską szlachtę do powstania i walki u boku Napoleona. Usiłowania jego niweczy Klucznik, który zapał szlachty wykorzystuje przeciwko Soplicom doprowadzając do zajazdu. Jednak, gdy pojawia się wspólny wróg – Rosjanie, następuje pogodzenie wszystkich stron sporu i wspólna walka przeciw Moskalom.

„Pan Tadeusz”

Wymowa ideowa:

Napisany ku "pokrzepieniu serc" utwór ocala wspomnienie "kraju lat dziecinnych", ale i prawdę o trudnym targanych wyrzutami sumienia polskich emigrantów na "paryskim bruku".

Nadrzędną rolą tego dzieła było podniesienie narodu na duchu po klęsce powstania listopadowego. Poza tym utwór pokazuje jaką siłę tworzą ludzie zjednoczeni przeciw jednemu wrogowi.
Drugą ideą przenikającą utwór jest patriotyzm. Cechą tą byli obdarzeni wszyscy bohaterowie, także Jankiel, który podczas koncertu zagrał poloneza 3 maja (w 20 lat po jej uchwaleniu), potem zagrał coś co przypominało targowicę
Trzecia idea to walka o niepodległość: w tle historycznym (czasy napoleońskie, w tym rola Legionów Dąbrowskiego) w losach J. Soplicy w motywie powstania przygotowywanego przez Jacka Сzwarta idea to uwolnienie i uwłaszczenie chłopów(realizuje Tadeusz) Stosunek Mickiewicza do Rosji jest odmienny niż do caratu. Przedstawił w "Panu Tadeuszu" dwóch oficerów carskich. Kapitan Rykow jest prawdziwym Rosjaninem. Mickiewicz ukazał go jako człowieka sympatycznego i przyjaciela szlachty z Soplicowa. Major Płut to zdrajca, nikczemnik, tchórz.

Powieść Krzyżacy, podobnie jak Trylogia, zaplanowana została w myśl idei „ku pokrzepieniu serc”.
Sienkiewicz przedstawił w niej jeden z najświetniejszych okresów w historii państwa polskiego – pokonanie potęgi Zakonu w bitwie pod Grunwaldem.
Przypominając o szlachetności i prawości rycerstwa polskiego, chciał obudzić dumę narodową i miłość do ojczyzny w czasach, w których Polska podzielona była między zaborców i nie istniała na mapie Europy.

www.portalwiedzy.onet.pl

kl Erika Stachalska 9 kl Waleria Cierwonienko 9 kl
Nauczycielka języka polskiego:

Tatiana Zilińska