2 Алматы мемлекеттік гуманитарлық педагогикалық колледжі Курстық жұмыс

бастауыш курс негіздері және оқыту әдістемесі
Жетекші: Мырзалиева К.Ж.
Дайындаған: Айбас Б.Қ.

сыныптардағы дарынды балаларды оқытудағы педагогикалық зерттеулер
Бастауыш сыныпта дарынды

балаларды оқытуда мұғалімге қойылатын талаптар
Математика сабағында дарынды балалармен жүргізілетін жұмыстар
Математика сабағында дарынды оқушыларды анықтау және олармен жұмыс жасау ерекшеліктері
Дарынды балалармен жұмыс жүргізуде бастауыш сынып мұғалімінің математика сабағында тәрбие процесін ұйымдастыру
Математика пәнінен дарынды балаларды анықтау және қолдау іс-тәжірибе негізінде
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

жүйесін анықтау.
Міндеті:
Дарынды балалардың жеке даралық ерекшеліктеріне сипаттама беру.
Дарынды балаларға

тәрбие мен білім берудегі мектептер тәжірибелерін жиыстыру.
Дарынды балалар мен жүргізілетін жұмыс бағыттарын анықтау және олардың өзіндік ерекшеліктерін мазмұндау;

олардың өзіне тән жеке дербес ерекшеліктерін, яғни дарындылықтарын байқауда және

оны жан-жақты дамытуда келелі жұмыстар жасалуда. Осы тұрғыдан қарастыра келе білім беруді ұлттық сипатта дарындылық қабілетін ашу, тәрбиелеу негізге алынуда. Мұғалімнің оқу – тәрбие процесін ұйымдастырудың өзіндік ерекшелігі мен дарынды оқушылармен жүргізілетін жұмысты жүйелі ұйымдастыру бүгінгі таңның өзекті мәселесі болып отыр.

қабілеттері.
Зерттеудің болжамы: Егер жалпы білім беретін мектептерде оқушының ой-өрісін,рухани өсуін,өмірге

бейімділігін,дарындылығын дамыта отырып, ел ертеңі, ұлт болашағы, ұлттық бәсекелестікке қабілетті ұрпақ қалыптасады.

 

балалар жөнінде 1975 жылы дүниежүзілік Кеңес құрылды. Көптеген елдерде дарынды

балаларды әлеуметтік, психологиялық жағынан қолдау мақсатында арнайы бағдарламалар жасақталды.

преативтілік және нәтижеге жетудегі ынталылық. Осы үш қасиеттің біреуі болмаса

адам дарын ретінде қалыптаспайды. Интеллектіліктің жетіспеуінен адам жақсы нәтижеге жете алмайды.Нәтижеге жетем деген ынтасы болмаса нәтиже де болмайды. Ал преативті қасиеті нашар болса, ондай адам тек орындаушылық қасиетпен шектеледі. Адам сүйіспеншілікпен, жанымен қалап істеген ісін үнемі дамытып отырады.Бала өз қалауымен бастаған ісін жетілдірсе, дамыта ұйымдастырса, ол – шығармашылық, яғни дарынды баламен жұмыс істеуде алдымен нәтижеге жету ынтасын қалыптастыру,шығармашылықпен жұмыс істеуге үйрету өте маңызды. Дарындылықты анықтау үшін әр түрлі деректерді, бақылау бағалау нәтижелерін, тест, трекинг әдістерін қолдануға болады.Дарынды балаларды анықтау үшін пән мұғалімдері балаларды сабақ үстінде, әр түрлі істермен айналысу барысында бақылау, ата-анасымен әңгімелесу, жолдастарымен әңгімелесу арқылы, тест, трекинг қорытындысына қарай анықтайды.

жоқ. Дарындылықты дамыту ұстаздарға, мектеп әкімшілігіне, ата-аналарға байланысты. Осы орайда

құрылған дарын мектеп-интернаттарының негізгі міндеті: қала облыс көлемінде ерекше қабілетті балаларды іздеу, қабілеттілігінің бағытын анықтау және оны әрі қарай дамыта түсу жұмыстарын жүйелі ұйымдастыру. Жұмыс жоспары мынадай жүйелеу кезеңдеріне бөлінеді:

оларды өзінің педагогикалық жүйесінің құрамдас бөлігі етеді, жетілдіріп отырады. Озат

педагогтар (Ш. А. Аманашвили, П. И. Иванов) мен мұғалімдер (В. Ф. Шаталов, И. П. Волков, Е. Н. Ильин, М. П. Шетенин) оқу-тәрбие процесінің тиімділігі мен сапасын арттыруда өздерінің ерекше әдістерін жасады
Жасампаздық – мұғалімнің шындықты қайта құрудағы жаңа іс-әрекеті. Педагогикалық жасампаздық – мұғалімнің қасиеті емес, ол үлкен ізденіс пен еңбектің жемісі болып табылады.
Қазіргі таңда дарынды балалармен жұмыс жасауда мұғалімнің жаңа оқыту технологияларын пайдаланудың маңызы зор. Бүгінгі оқыту жүйесінде әртүрлі жаңа технологиялар пайдалану тәжірибеге еніп, нәтижелер беруде.
“Педагогикалық технологияға – В. Л. Беспалько – практикада іске асатын нақты педагогикалық жүйе, жоба” – деген анықтама берді. Ал педагогикалық жүйені тұлғаны қалыптастыруға ықпал ететін арнайы ұйымдастырылған, мақсатты, бір-бірімен өзара байланыстағы әдіс-тәсілдер деп қарастырады.

болады
1 деңгей – математика сабағының үстінде. Қазіргі таңда озық технологиялар

оқушылар шығармашылығын, дарындылығын дамытудың тиімді құралдарының бірі болып отыр.
2 деңгей - тереңдетіп оқытатын сыныптар, бағдарлы сынып, гуманитарлық, жаратылыстану бағыттары арқылы дамыту. Бұл сыныптарда негізгі даму компоненті ретінде авторлық бағдарламалар арқылы жүргізілетін арнайы курстар болып отыр.
3 деңгей - сыныптан тыс жұмыстар, факультатив, үйірме, қосымша қызметтер арқылы дамыту.
4 деңгей - оқушылардың ғылыми қоғамы. Қоғамға олимпиадаға дайындық жұмыстары жүретін клубы, оқушыларды ғылыми - зерттеу жұмыстарына қызығушылығын қалыптастыру мақсатында ғылыми жобалар клубы, шешендік өнерін қалыптастыратып, арттыратын дебат клубы және «Дарын» интеллектуалдық орталығына қатысатын оқушылар кіреді.

идеялар басшылыққа алынады:

алуан. Бұларды нақты жағдайларға оқушылардың жас және дара ерекшеліктері, туған

жері мен отбасы жағдайына байланысты жүргізе білу әрбір мүғалімнің жеке шығармашылық ісі.
Әдетте, дарынды балалардың қабілеті басқа оқушылардан ерекше болады. Дарынды балалардың қабілеттерін ойдағыдай дамыту үшін қабілеттерінің қандай дәрежеде қалыптасқанына зер салғаны абзал.
Мұғалімнің оқу –тәрбие жұмысындағы әдіс – тәсілдердінің қай – қайсысы болсын, оқушылардың сана – сезімін. Ақыл – ойын дамытуды мақсат ететін болғандықтан дарынды оқушылардың ерекшеліктерін біліп, санасып отыру керек.);

мен сурет салуға, спортқа ерекше бейімділік көрсете алады. Дарынды балалармен

жұмыс барысында мұғалім әр қырынан көрінуі шарт. Алдымен кәсіптік қабілетіне талап қойылады:

сурет көрсетіледі. 30 секундтан кейін оларды алып тастайды. Бала суреттерді

еске түсіріп айтып беру керек.
4 суреттен береді. Осылардың ішінен артық сурет сызылып тасталады.

алған жөн деп ойлаймын. Бұл тапсырмаларды орындау барысында оқушыда ешқандай

қиындықтар кездеспейді, тек есте сақтау қабілеті дамиды. Бала сұрақ орнына қойылатын суретті іздейді. Мұндай салыстырмаларды әр түрлі тақырыптардан алған дұрыс.

себепті оқушымның қызығушылығына байланысты тапсырмалар алдым. Бұл жерде оқушы есеп

шығарады және өз хоббиімен айналысады. Бұндай тапсырмалар оқушыны жалықтырмайды, керісінше математикаға деген құштарлығын, ынтасын дамытады.

қиялын, ой ұшқырлығын  дамытудың ең  ұтымды  тәсілі.

нақтылағанда, мынадай ой икемділіктерін сипаттауға болады: а) есептерді шешудің бір

тәсілінен екінші тәсіліне тез өте алу, есептің бірнеше шешімін табу іскерліктері; ә) шығарылған есептердің негізінде құрылған жаңа есептерді шешудің тәсілдерін қайта құрастыру; б) есептерді шешудің дәстүрлі емес тәсілдерін таба білу, стандарт емес есептерді шешу тәсілдерін таба білу іскерліктері

қарағанда 5 сәбіз артық жеген. Ал баласы 12 сәбіз жеген,

шешесі неше сәбіз жеген? А) 15; В) 28; С) 29; Д) 30; Е) 31;

тескен. Қағаз парақты қайта жазғанда неше тесік шығады? А) 34; В)

28; С) 26; Д) 30; Е) 32;

купон бар. Ал үш купонға қосымша конфет дорбасы беріледі. 150

евроға қанша дорба конфет алуға болады? А) 15; В) 17; С) 20; Д) 21; Е) 22;

керек. Мұғалім – білім саласындағы басты тұлға. Ы.Алтынсарин сөзімен айтқанда

«мектептің жұмыскер жүрегі». Олар заман талабына орай даярлау, шеберліктерін шыңдау, біліктілігін арттыруда мұғалімнің кәсіптік деңгейін анықтаудың орны ерекше.
Мұғалімнің басты мақсаты – оқушының дарындылығын тани білу, оның дарынын көрсетуіне, қабілетін дамытуына көмектесу, олардан көшбасшысын тәрбиелеу.
Жалпы білім беретін мектептерде оқушының ой-өрісін,рухани өсуін,өмірге бейімділігін,дарынымен адамгершілігін тәрбиелей отырып халқын, салтын, дәстүрін,жерін,ғылым мен өнерді сүйетін ұрпақ тәрбиелесек, ел ертеңі, ұлт болашағы, ұлттық бәсекелестікке қабілетті ұрпақ дегеніміз осы.

С. «Оқушыларды шығармашылықпен дамыта оқыту» Бастауыш мектеп №2. 2003
3.Әбілқасымова А.Е.

«Оқушылардың танымдық ізденімпаздығын қалыптастыру» Алматы Білім 1994
4.Бабаев С. « Жалпы психология» Алматы 2003
5.Есмағанбетова Ш. «Оқушылардың танымдық іс-әрекетін қалыптастыру» Алматы. Ғылым 2002
6.Жұмабаев М. «Педагогика» Алматы 1992
7.Жұманбаева Қ. «Баланың логикалық ойлауын дамытудың жолдары» Бастауыш мектеп. №7. 2001
8.Қошанова М. «Оқушылардың бақылау қабілеттерін дамыту» Бастауыш мектеп №1. 2004
9.Қоянбаев Ж. «Семья және балалар мен жеткіншектер тәрбиесі» Алматы. Рауан. 1990
10.ҚР «Білім мемлекеттік бағдарламасы»
11.Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан-2030»
12.Өмірәлиев Қ. «Абайдың нақыл сөздерін оқу-тәрбие ісінде пайдалану» Алматы. Мектеп. 1968
13.Рүстемова Ж. «Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту» Бастауыш мектеп №1. 2003
14.«Республика ұстаздары» газеті №21. 2004
15.Сабыров Т. «Болашақ мұғалімдердің дидактикалық дайындығын жетілдіру» Алматы. 1992
16.Сәкенова Р., Найманбаева П. «Оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту» Бастауыш мектеп №1. 2003
17.Табылдиев Ә. «Қазақтың халық педагогикасы және тәрбие» Алматы 1992
18.Тұрғынбаева Б. «Оқушының шығармашылық қабілетін дамыту» Бастауыш мектеп №7. 1997
19.Жүнісова Д. «Ана тілі» Бастауыш мектеп №10. 2002
20.Жұманбаева Қ. «Баланың логикалық ойлауын дамытудың жолдары» бастауыш мектеп №7. 2001