Қ.А Яссауй атындағы қазақ түрік халықаралық университеті

Жарақатар кезінде жедел жәрдем негіздері таңу түрлері.


Орындаған: Даулетбаев Д.П
Тобы: 130

ЖМ
Қабылдаған: Жұманова Г.А
Түркістан 2015

Адам және жануарларды зақымдайтын бөтен микроорганизмдердің жұғуына немесе қоректік орталардың,

материалдың және құрал-саймандардың ластануына қарсы бағытталған әдіс. Асептикаға: тазалау, зарарсыздандыру,антисептика, дезинфекция,  дезинсекция, лас ауа кірместей жабу (герметизация), оңашалау (изоляция) кіреді.

жүргізілетін шаралар жүйесі ; хирургиялық құралдарды және түрлі жаралардағы микроағзалары құртуға бағытталған кешенді

шаралар. Антисептикалық заттар микробқа қарсы қолданылатын заттар (мыс., бор қышқылы, марганецті қышқыл калий, бриллиантты көк дәрі т.б. ерітінділер). Оларды теріге, кілегей қабыршаққа жағады не жарақаттарды жуады. Ағашты, пластмассаларды, тоқыма бұйымдарды, былғарыдан жасалатын заттарды, сондай-ақ азық-түлікті микроорганизмдердің бұзуынан қорғау үшін қолданылатын химиялық заттар (мыс., фенолдар мен олардың туындылары, креозот, бензой қышқылы т.б.). Олар қорғалатын материалдарға сіңіріледі, бетіне жағылады немесе олардың құрамына қосылады.

аяқ-қолдың сынуы мен буынның шығуынан, жұмсақ ұлпаның жаралануы мен дененiң

сыдырылуынан, органдардың зақымдануынан және көптеген басқа жәйттердiң әсерiнен ұлпалар мен органдар тұтастығы мен қызметiнiң бұзылуы. Барлық механикалық зақымдаушылар ашық және жабық деп бөлiнедi. Ашық зақымдалу, немесе жара, кiлегейлi қабықша мен терi жамылғысының тұтастығының бұзылуы — бұл сыртқы жара, ал iшкi жара қан кетумен сипатталады (көкiрек, құрсақ қуысы, ми сауытында). Алғашқы көмек дегенiмiз – зардап шеккен адамның жарақатын асқындырмай, оған әртүрлi медициналық көмек шараларын дұрыс көрсетiп,оның өмiрiн сақтап қалуға бағытталған iс-әрекет. Сондықтан да жарақаттанған адамның өмiрi мен патологиялық процестердiң одан арғы салдары көбiнесе апат болған жердегi алғашқы көмектiң көрсетiлген уақыты мен оның сапасына тығыз байланысты.

мерзімдік естен тану. Алғашқы көмек: * өмір сүру белгілері болуын тексеріңіз; * шок

жағдайындағыдай көмек көрсетіңіз: зардап шегушіні арқасына жатқызыңыз, аяғын басынан 30 см жоғары көтеріңіз; * таза ауамен қамтамасыз ету; * егер зардап шегуші 1-2 минут ішінде есін жинамаа, жедел жәрдем шақырыңыз.

кезіндегі алғашқы көмек: * Жараны қысыңыз; * Зақымданған аяқ-қолды көтеріңіз; * Зардап шегушіні

арқасына жатқызыңыз;* Қысатын таңғышпен байлаңыз; * Шокқа қарсы іс-әрекет жүргізіңіз. — Егер қан дәкенің сыртына шықса, қосымша сулықтар таңып, ескі таңғыштың үстінен дәкемен ораңыз. Қан сіңген сулықтарды ешқашан шешпеңіз. — Қолға немесе аяққа таңғыш салу кезінде, саусақтарды дәкемен орау қажет болмаса, саусақтарын ашық қалдырыңыз. Саусақтар бойынша таңғыштың тығыз оралғанын анықтауыңызға болады. Егер қолдың немесе аяқтың саусақтары салқындай бастап, жансызданса немесе түсі өзгерсе, таңғышты сәл босатыңыз. — Пяқ немесе қолдардағы бақыланбайтын қан кетулер кезінде (аяқ-қолдың ампутациясы) жгут салу артериалдық қан кетуді толық тоқтатудың тиімді тәсілі болып табылады. Бірақ бұл әдіс ең соңғы құрал ретінде қолданылуы тиіс, себебі барлық жағдайда тығыз таңғыш салу және артерияны саусақпен басу қан кетуді тоқтатуға жеткілікті болып табылады.

бұл жағдайда ширақ қабатының әрбір орамын алдын ала салады. Қысудың

жеткіліктігін бақылау: күре тамырдың сезімтал жерлерінде тамыр соғуының жоғалуы және қанның тоқтауы болып табылады. Әлсіз қойылған ширатпа қан ағуды күшейтуі мүмкін ал, қатты тартылған ширатпа жүйкені зақымдауы мүмкін.

Таяқшаны бұрау арқылы, жгутты қысып қан тоқтағанша тартады. 

Байланған таяқша ашылып кетпес үшін бинтпен орау қажет. Қан жүруінің тоқтап қалмауы үшін, әрбір 15 минут сайын, жгутты босатып отыру керек. 

күн сәулесінің әсер ету нәтижесінде тері және шырышты қабаттардың зақымдануы. Тіндердің

зақымдалу тереңдігіне байланысты күйікті үш дәрежеге бөледі: І дәреже – терінің қызаруы байқалады; ІІ дәреже – терінің күлдіреуі; ІІІ дәреже – терінің және төмен орналасқан тіндердің қараюы. Күйік ауыру сезімімен және күйген жердің ашуымен бірге жүреді. Алғашқы көмек: Дереу жедел жәрдем шақырыңыз, егер күйік: * Тыныс алуды қиындатса; * Дененің бір бөлігін ғана алмаса; * Бас, мойын, қол білезіктерін, табан немесе жыныс мүшелерінде болса; * Балала немесе кәрі адамда болса.

күйіктер кезінде күлдіреудің алдын алады және қатты күйіктер кезінде тіндердің

зақымдалуын азайтады. — Бірінші және екінші дәрежелі сүйіктер кезінде жараны салқын сумен салқындатыңыз, тірақ мұзбен емес. — Оны таза дымқыл сулықпен жабыңыз. — Ісіну пайда болғанша, зардап шегушінің сақинасын, сағатын және басқа да заттарын шешіңіз. Тыйым салынады: — Күйген жерге зарарсыздандырылған немесе таза тампон- таңғыштардан басқа заттарды тигізбеңіз. — Мақтаны пайдалануға және күйген жерге жабысқан киімді тартуға, күйік күлдіреулерді ашуға. — Үшінші дәрежелі күйік кезінде жараны тазалауға (мүндай күйік кезінде зардап шегушіні мүмкіндігінше жылдам дәрігерге жеткізіңіз). — қандай да бір кремдерді, мазьді, сепкіштерді, тіс пастасын жағуға.

тіндерінің қатуына әкеп соғады. Үсік, қол білезігі мен саусақсыз және

аяқсыз қалдыруы мүмкін. Алғашқы көмек: — Егер дене температурасы 35 гр С-тан төмен болса жедел жәрдем шақыртыңыз. — Үскен бөлікті ешқашан ысқыламаңыз. — Үскен бөлікті қолыңызбен немесе дененің басқа бөлігімен жылытыңыз. — Дененің үскен бөлігін, температурасы 38-42 гр С жылы суға салыңыз және қызарып, жылығанша ұстаңыз. — Зақымдалған бөлікті құрғақ зарарсыздандырылған дәкемен ораңыз. Аяқ және қол саусақтары үскен кезде, олардың арасына дәке қойыңыз. — Пайда болған күлдіреуді ашпаңыз. — Зардап шегушіні мүмкіндігінше жылдам дәрігерге жеткізіңіз.

Сынықтар (сүйек, сүйек үсті, шеміршектер); 2) Буынның шығуы; 3) Бұлшық еттер мен

сіңірлердің созылуы; 4) Бұлшық еттер мен сіңірлердің жыртылуы. Алғашқы көмек: — Жарақаттанғаннан кейінгі бір сағат ішінде тыныштық, салқынмен қамтамасыз ету. — Егер сіз зардап шегушіні емдеу мекемесіне жеткіземін деп шешсеңіз, дененің зақымданған бөлігінің қозғалмауын қамтамасыз етіңіз (иммоблизация). — Дененің зақымданған бөлігін жоғары орналастыру керек. Имоблизация үшін келесі құралдар пайдаланылады: — жұмсақ (көрпе, орамал т.б.);

бекітуге көмектесе алатын дене мүшесі, мысалы аяғын аяғына); — дайын шиналар.

Алғашқы көмек: — Жедел жәрдем шақырыңыз: — Зардап шегушінің басын тауып алған қалпыңызда екі жағынан бекітіңіз. — Тыныс алу жолдарының өткізгіштігін бақылаңыз. Ес деңгейі мен тыныс алуды бақылаңыз. Сыртқы қан кетуін тоқтатыңыз. — Дененің қалыпты температурасын сақтаңыз. — Егер зардап шегушіге қорғаныс шлемі киіліп тұрса, оны шешпеңіз. Қорғаныс шлемін зардап шегуші деп алмаған жағдайда ғана шешіңіз.

Науқастың органдары мен тканьдеріндегі микробтарға қарсы бағытталған, химиялық, механикалық, физикалық және биологиялық әдістер көмегімен жүргізілетін

шаралар жүйесі ; хирургиялық құралдарды және түрлі жаралардағы микроағзалары құртуға бағытталған кешенді шаралар. Жарақаттар – бұл адам ұлпалары мен органдарының зақымдануы, сыртқы себептерден аяқ-қолдың сынуы мен буынның шығуынан, жұмсақ ұлпаның жаралануы мен дененiң сыдырылуынан, органдардың зақымдануынан және көптеген басқа жәйттердiң әсерiнен ұлпалар мен органдар тұтастығы мен қызметiнiң бұзылуы.
Алғашқы көмек дегенiмiз – зардап шеккен адамның жарақатын асқындырмай, оған әртүрлi медициналық көмек шараларын дұрыс көрсетiп,оның өмiрiн сақтап қалуға бағытталған iс-әрекет. Сондықтан да жарақаттанған адамның өмiрi мен патологиялық процестердiң одан арғы салдары көбiнесе апат болған жердегi алғашқы көмектiң көрсетiлген уақыты мен оның сапасына тығыз байланысты.