Аденовирустар. Поксвирустар. Қызамық вирусы. Жоспары:

лабораториялық диагностикасы, профилактикасы, емдеуі)

адамның аденовирустары

(49 серовариант)

/ê¼ìåé áåçi/ á¼ëiï àëды.
²½ðûëûñû, º½ðàìû. Âèðèîííû» диаметрі 80-100 íì.

Íóêëåîêàïñèäтің пішіні икосаэдрлûº. Ñûðòºû ºàáаты жоқ.
Êàïñîìåðëåð ñàíû 252. Êàïñèäòi» ½øòàðûíàí ôèáðияëàð /æiïøåëåð/ øû¹àäû. Ãåíîìû 2-æiïøåëi сызықтық ÄͲ-íàí т½ðàäû.

æàñàë¹àí біріншілік äàºûëûíäà,
àóûñïàëû æàñóøàлар äàºûëäàðûíäà

– HeLa, Hep-2.
Ðåïðîäóêöèÿлануы. Âèðóñòàð æàñóøà¹à фибриялар àðºûëû æàáûñàäû, iøiíå åíiï, ÿäðî iøiíäå ê¼áåéåäi. Көбею кезінде жасушалар дақылдарында цитопатикалық әсер көрсетеді және ядроішілік қосындылар түзеді. Æà»à âèðóñòàðäû» øû¹óû æàñóøàíû» ¼ëiìiìåí àÿºòàëàäû.
Âèðóñòàð ôèçèêàëûº, õèìèÿëûº ôàêòîðëàðäû» ¸ñåðiíå ò¼çiìäi. ÓÊÑ-ëåðãå æ¸íå æî¹àðû òåìïåðàòóðà¹à ñåçiìòàë.

олардың ішінде 49 – ы адамды зақымдайды.
Аденовирустардың кейбір серологиялық типтері

онкогенді қасиетке ие: 12,18,31.
Вирионның нуклеокапсиді кîìïëåìåíò áàéëàíûñтырушы антигені болып келеді.
Кàïñèäòi» º½ðàìûíäà типті спецификалық антигендер – гликопротеинді жіпшелер.

формасында.
Жұғу жолдары ауа-тамшылы және фекальды- оральды (тағам өнімдері, ашық су

қоймалары мен жүзу бассеиндері арқылы). Жиі 6 ай- 2 жастағы балалар ауырады.
Біріншілік репрадукциясы жоғары тыныс жолдарының ішектің шырышты қабаттарының эпителиінде, көздің коньюктивасында, лимфоидты тінде.
Қанда
Тамырлардың эндотелиидің зақымдануы (шырышты қабықтың экссудативтік қабынуы, фиброзды қабықшның құрылуы мен некроз)

ºàáû¹ûíû» ýïèòåëèéiíäå, ëèìôîèäòiê òіíäåðäå æ¾ðåäi.
²àí¹à ò¾ñêåí âèðóñòàð ºàí òàìûðëàðûíû»

ýíäîòåëèéií á½çàäû, í¸òèæåñiíäå ôèáðèíäік ºàáûºòàð æ¸íå íåêðîç ïàéäà áîëàäû. Âèðóñòàð ïëàöåíòà àðºûëû ¼òiï ½ðûº èíôåêöèÿíы òó¹ûçó ì¾ìêií. Âèðóñ îðãàíèçìäå ê¼ï óàºûòºà äåéií ñàºòàëóû ì¾ìêií. Ñîíäà èíôåêöèÿ ñîçûëìàëû ò¾ðãå àéíàëàäû äà ñîçûëìàëû òîíçèëëèò, ãàéìîðèò, áàñïà ò¾ðiíäå ¼òåäi.
Имунитеті типтіспецификалық гуморальді, IgM және IgG түзілуімен байланысты, мұрын секретінде SIgA анықталады.
Иммунитет тұрақты емес, балаларда 8 – 12 айдан кейін аурудың қайталануы мүмкін.

көздің шырышты қабатын, ішекті, қуықты зақымдай алады.
Аденовирустар жиі жедел респираторлық

аурулар қоздырады(фарингиттер, ларингиттер, трахеобронхиттер).
Аденовирустардың серотоптары(3,4,7,14) – интерстициальды аденовирусты пневмонияны қоздырады.
Аденовирустың серотоптары(3,4,8,19) - коньюктивиттің эпидемиялық бұрқертпелерін қоздыруы мүмкін.
Ішек аденовирустары(40,41) – гастроэнтерит эпидемиялық бұрқетпелерін тудырады.

жұтқыншақ эпителиінің жасушаларын цитоскопиялық зерттеу- ИФР.
Вирустық антигенді анықтау үшін ÈÔÐ,

ÈÔÒ, èììóíäû-ýëåêòðîíäû ìèêðîñêîïèÿ.
Вирусологиялық: Жасуша дақылдарына жұқтыру индикация - ЦПӘ, идентификация - КБР, БР, ГАТР.
Ñåðîëîãèÿëûº: ÊÁÐ, БР, ÃÀÒÐ.

препараттары дезоксирибонуклеаза ферменті, вирусқа қарсы көз сірінділері(теброфен, оксолин) қолданылады.

ауқымды бөртпесімен сипатталатын, аса қауіпті жоғары қатынастық жұқпалы ауру тудырады.

Бұрынырақ жоғары дәрежелі өліммен аяқталатын эпидемиялар мен пандемиялар болған.
1892 ж. Г.Гварниери спецификалық қосындылар тапқан, кейінірек Гварниери денешіктері деп аталып кеткен, олар нағыз шешек вирустарының жиынтығы болып табылады. Шешек қоздырғышын алғаш рет сәулелік микроскоппен Е. Пашен (1906) анықтаған.

жара)
Тұқымдастығы:, Poxviridae. Туыстастығы:Orthopoxvirus.
Нағыз шешек-аса қауіпті вирусты инфекция. Уланумен,

қызбамен, пустулезді-папулезді бөртпемен сипатталады
Нағыз шешек көне заманнан белгілі 3730-3710 б.з.д
1977ж Сомалиде аурудың ең соңғы табиғи шешек ауруы тіркелді.

гантель тәрізді пішіні бар жүрекшеден, екі бүйірлі денелерден, үш қабатты

сыртқы қабықшадан тұрады. Вирустың құрамында сызықты екіжіпшелі ДНҚ, ферменттерді қоса 30-дан аса құрылымдық ақуыздары, сонымен қатар липидтер мен көмірсулар бар.
Вирус құрамында бірнеше антигендер анықталған: нуклеопротейдті ерігіш және гемагглютинин. Нағыз шешек вирусының шешектік вакцина вирусымен ортақ жалпы антигендері ие болады (шешектік вакцина - сиыр шешегі).

жақсы көбейеді. Жасушалар дақылдарында вирустың өсуі цитопатогенді әсермен және диагностикалық

маңызы бар цитоплазмалық қосылыстардың (Гварниери денешіктері) түзілуімен бірге жүреді.

жұқпалылық белсенділігін бірнеше апталар және айларға дейін сақтайды; эфир және

басқа да май еріткіштерге сезімталдығы жоқ. 100ºС температурада бірден, дезинфекциялық заттармен (фенол, хлорамин) өңдегенде бірнеше сағаттан кейін жойылады. 50% глицерин ерітіндісінде, лиофилизденген жағдайда және төмен температурада ұзақ сақталады.

Вирус ауа-тамшылы, ауа-шаң арқылы тарайды. Тұрмыстық қатынаста да берілуі мүмкін

– зақымдалған тері арқылы.

сирек зақымдалған тері арқылы ағзаға түседі. Регионарлы лимфа түйіндерінде көбейіп,

қанға өтіп, вирусемияны тудырады.Вирустың көбеюі лимфа тіндерінде жүреді (көк бауыр, лимфа түйіндері), қанға көп мөлшерде түсіп ағзаның әртүрлі жүйелерін зақымдайды. вирустың айқын дерматотропты әсері бар.
Жасырын кезеңі – 8-18 тәулік. Ауру жедел басталады, дене қызуы жоғарлайды, бас және белдің ауырсынуы, бөртпелер шығуымен сипатталады. Бөртпелердің ерекшеліктері – алғашқы кезеңде макула (дақ) папулаға айналады (түйін), содан кейін везикула (көпіршік) және пустула (іріңдеу) пайда болады, олар құрғағанда қабыршаққа айналады. Қабыршақтар түскен уақытта орнында (шұбар секілді) тыртық калады.

иммунитет пайда болады.

зат:тері, шырышты қабық бөртпелерінің бөлінділері, мұрын-жұтқыншақ бөліндісі, қан, мәйіттерден –

зақымданған терінің, өкпенің, көкбауырдың бөлшектері және қан.
1) Вирососкопиялық әдіс – Пашен-Гварниери денешіктерін анықтау, ИФР.
2) вирустың антигенін – КБР, ПГАР, ИФТ көмегімен анықтау. Тауық эмбрионынан бөлінген вирусты идентификациялау: БР, КБР, ГАТР арқылы жүргізеді.
Жасуша дақылынан бөлінген вирусты идентификациялау үшін гемадсорбциялық тежеу реакциясын және ИФР қолданады.
3)Серологиялық әдіс: КБР, ГАТР, ПГАР.

шешек ауруын жою бағдарламасын іске асыруда жетістікке қол жеткізді. 1980

жылдың мамыр айында(ДДҰ) ХХХІІІ сессиясында нағыз шешектің жойылу туралы сертификатқа қол қойылды, осы жылдан бастап вакцинация жүргізілмейді. Вакцина қор ретінде арнайы зертханаларда сақталынады.
Емдеу: кең спектрлі антибиотиктер.

пішінді,
геномы бір жіпшелі РНҚ.
Сыртқы липопротеидті қабаты бүрлермен (Ha,

N) симметриясы кубтық типті, бір жіпшелі.

Репродукция циклы: 12-15 сағат; жасушаның цитоплазмасында (эозинофильді қосындылар).
Біріншілікті

және қайта өрілуші жасушалар, кейде УПЭ түзн отырып көбейеді.

Аса қауіпті туа біткен қызамық – трансплацентралы жұғуы ауру анадан.
Инфекция

көзі: науқас адам. Жұғу жолы: аэрозольды, жанасу арқылы (жұқтырылған заттармен). Вирус 7-8 күннен кейін бөлінеді (жоғары тыныс алу жолдарының шырышымен, несеп, нәжіспен).
Қызамық ұйымдастырылған балалар ұжымдарында кездесетін эпидемиялық күрт көбею түрінде жиі тіркеледі.
Жұғу жолдары: аэрогенді трансплацентарлы.
Қызамық вирусы плацентарлы тосқауылдан өтіп нәрестені жұқтыруға қабілетті, тератогенді қасиетке ие.
Жасырын кезеңі: 11 – 22 күн.
Ену қақпасы: тыныс алу жолдарының шырышты қабаттары.
Мойынның лимфа түйіндерінде көбейгеннен кейін қанға келіп түсіп, ағзаға таралады.

өтеді. Бездер үлкейіп, пальпациялағанда-ауру сезімді. Вирус қанға түседі. Клиникалық белгілер

пайда болғаннан 3-4 күннен бұрын. Бөртпе пайда болғанда вирусемия тоқталады.
Қызамық жүкті әйелдер үшін қауіпті, себебі ұрық зақымданып жүктілік нәтижесі түсік және ұрықтың өлуіне немесе ұрықтың ауыр ақауларына – саңырауқұлақ көру мүшесінің зақымдалуы, жеке мүшелердің жетілмеуіне әкелуі мүмкін.
Қызамық вирусы ұрыққа әсер етеді. Жүктіліктің 3 айлығында (90 пайыз кемістік), кейін 25-8 пайызға дейін төмендейді.

Вирусологиялық әдіс: бөлініп алынған вирусты БР,КБР,ГАТР,ИФТ,ИФР.
Серодиагностикасы: БР,КБР,ГАТР,ИФТ,ИФР,РИТ.
Спецификалык профилактикасы: өлтірілген, тірі

вакцина. 12-14 жастағы қыздарға иммунизациялау жүргізіледі (егер қызамыққа антидене жоқ болса). Жүкті әйелдеоге иммуноглобулин енгізу, организмде вирустың өсіп-өнуіне кедергі жасамайды.

Түрлер:
Enterovirus -

ïîëèîìèåëèò, Êîêñàêè,
ÅÑÍÎ âèðóñòàðû,
À-ãåïàòèò âèðóñû.
Rinovirus
Cardiovirus
Aphtovirus - аусыл вирусы.

½ºñàñ, êàïñèäi êóáòûº ñèììåòðèÿñûìåí îðíàëàñºàí. Ñûðòºû ºàáûºøàñû áîëìàéäû.

Á½ëàðäû» á¸ðiíå êîìïëåìåíò áàéëàíûñòûðàòûí àíòèãåí ò¸í.
Âèðóñтін ðåïðîäóêöèÿñû àóûçäû»,

æ½òºûíøàºòûí, iøåêòi» êiëåãåéëi ºàáû¹ûíäà, ëèìôà áåçäåðiíäå ¼òåäi.
Âèðóñ æàñóøà iøiíå âèðîïåêñèñ àðºûëû åíiï, ìèêðîâàêóîëü iøiíäå òàñûìàëäàíàäû. Öèòîïëàçìàäà ¾ëêåí ïîëèïåïòèä ò¾çåëiï, ôåðìåíòòåðiíi» ¸ñåðiìåí áiðíåøå ôðàãìåíòòåðãå á¼ëiíåäi. Әð ò¾ðëi ôðàãìåíòòåðiíåí ò¾çiëiï áîëàøຠâèðóñòàðû æåòiëåäi äå æàñóøàëûº ìåìáðàíàñûí åðiòiï ñûðºà øû¹àäû.
²àí¹à ò¾ñêåí âèðóñòàð ìèé¹à ¼òiï íåéðîíäàðäû çàºûìäàéäû. Íåéðîíäàðäû» iøiíäå êðèñòàëë-ò¸ðiçäi òîïòàñûï îðíàëàñàäû äà îñû ò¾ðiíäå ê¼ï óàºûòºà äåéií ñàºòàëóû ì¾ìêií.

1-2 àéäàí êåéií øåãiíå æåòiï ºàíäà ê¼ï æûë¹à äåéií ñàºòàëàäû.

Åãåð âèðóñòàð îðòàëûº íåðâ æ¾éåñiíå æåòñå, ñîíäà âèðóñòû áåéòàðàïòàíóøû Аä ñàë äàìóûíà êåäåðãi æàñàìàéäû.

Âèðóñ ñûðò îðòà¹à æàñûðûí êåçå»iíå» á¼ëiíå áàñòàéäû.
Èíôåêöèÿ æ½¹ó æîëû

– ôåêàëüäû-îðàëüäû, àóà-òàìøûëû. Ñûðòºû îðòàäà âèðóñ ê¼ï óàºûòºà äåéií ñàºòàëàäû, 00Ñ-òà à¹ûíäû ñóëàðûíäà ¼ç 潺ïàëû áåëñåíäiëiãií áið àéäàé ñàºòàéäû. Äåòåðãåíòòåðãå ò¼çiìäi. ÓÊÑ-ëåðãå, º½ð¹àòó¹à, õëîðға äåçèíôåêòàíòòàð¹à ñåçiìòàë.

áîéûíøà á¾êië ä¾íèå æ¾çiíäå ïîëèîâèðóñòàðäû» òàáè¹è öèðêóëÿöèÿñûí òîºòàòó ¾øií øàðàëàð

æ¾ðãiçiëiï æàòûð.

30 ñåðîòèïi áåëãiëi, îíû» iøiíäå 24 – А-òîáûíà æàòàäû, àë

6 – Â-òîáûíà.
Âèðóñ îðãàíèçìiíäå á½ëøûº åòòåðäi» äåãåíåðàöèÿñûí òóäûðàäû. Êîêñàêè À äèàðåÿ, ãåðïàíãèíà, àóûçäû» ê¾ëáiðåãi» /ïóçûðчàòêà/, ñåðîçäûº ìåíèíãèòòi ºîçäûðà àëàäû. Êîêñàêè  íåðâ æ¾éåñi» çàºûìäàéäû.
Èíôåêöèÿëûº èììóíèòåò áåðiê òèïтік. Âèðóñòû áåéòàðàïòàíóøû Аä îðãàíèçìiíäå ê¼ï æûë¹à äåéií ñàºòàëàäû.
Èììóíîïðîôèëàêòèêàñû æ¾ðãiçiлмейді.

34 ñåðîòèïi áåëãiëi, îëàðäû áåéòàðàïòàíó ðåàêöèÿñûíäà àæûðàòàäû. Âèðóñòàð ê¼ïøiëiãi îðòàëûº

íåðâ æ¾éåñi» çàºûìäàéäû, ñàë¹à ½ºñàñ àóðóëàðäû, ìåíèíãèò, ýíöåôàëèòòi ºîçäûðàäû. Êåéáið øòàììäàðû á½ëøûº åòòåðãå ¸ñåð åòåäi, ýïèäåìèÿëûº ìèàëãèÿ¹à, ìèîêàðäèòêå ñåáåïòi áîëäûðàäû. Ñîíûìåí ºàòàð âèðóñòàðäû» iøåêêå, òûíûñ àëó æîëäàðûíà, ê¼ç òàìûðëàðûíà, ïàðåíõèìàòîçäû îðãàíäàð¹à ¸ðåêåòi áàð. ƾðå ïàéäà áîë¹àí èììóíèòåò ãóìîðàëüäû, òèïêå àðíàóëû áîëàäû. Åìäåói, àðíàóëû ñàºòàíäûðóû òîëûº çåðòòåëìåãåí.