АРТЕРИЯЛЫҚ Г И П Е Р Т Е Н З И Я

И Я
мм.с.б.б.
Біріншілік эссенциалды
Екіншілік симптоматикалық

ұлттық нұсқаулар, 2002)

факторларын анықтау
Нысана ағзалардың зақымдануын диагностикалау
Қосымша клиникалық жағдайларды анықтау
Қауіп тобын анықтау
Симптоматикалық

АГ жоққа шығару не оның түрін анықтау

және аяқта өлшенуі керек
АҚ науқас 5-10мин демалғаннан кейін өлшенуі керек
Арасы

30сек үш рет қайталап өлшеу керек, себебі қайта өлшегенде АҚ төмен болады. Бір рет қана өлшенген АҚ 20-30% жағдайда гипердиагностикаға, 30% жағдайда АГ анықталмауына әкеледі

лет;
Әйелдер > 65 лет;
Шылым шегу;
Холестерин > 6,5 ммоль/л;
Жанұяда ерте жүрек-қантамыр

аурулары болуы (әйелдерде < 65 лет, ерлерде < 55 лет);
Қант диабеті;
Ерлерде мықын айналымы >102 см, әйелдерде > 88 см (абдоминалды семіздік);
Семіздікпен (ДСИ (ИМТ)>30) немесе артық салмақпен науқастар (ДСИ (ИМТ) =25-30).

холестериннің төмендеуі;
ТТЛП холестериннің артуы;
Микроальбуминурия диабет кезінде;
Глюкозаға толеранттылық бұзылысы;
Семіздік;
Аз қозғалыстық өмір

салты;
Фибриноген артуы;
Эстроген дефициті;
Гемоцистеин артуы;
СРБ артуы;
Әлеуметтік-экономикалық қауіп тобы (психоәлеуметтік факторлар)

шу естілуі; қозғалыс не сенсорлық бұзылыстар;
Көз торлы қабығы – көз

түбі тамырлары өзгерістері;
жүрек – жұрек ұшы соққысы күшеюі, ырғақ бұзылысы, СЖЖ (өкпеде сырылдар, перифериялық ісінулер, бауыр өлшемдері);
Перифериялық артериялар: пульстің әлсіреуі, жоғалуы не асимметриясы, қол-аяқ тоңуы, тері ишемиясы симптомдары

АУРУЛАРЫ
Миокард инфаркты
Стенокардия
Коронарлық реваскуляризация
Тоқыраулық жүрек жетіспеушілігі

БҮЙРЕК АУРУЛАРЫ
Диабеттік нефропатия
БСА (ХПН) (ерлерде креатинин

>133 мкмоль/л, әйелдерде>124 мкмоль/л)
Протеинурия >300 мг/тәул
ТАМЫРЛЫҚ АУРУЛАР
Аортаның аневризмасы
Перифериялық артериялардың симптомды зақымдануы
ГИПЕРТОНИЯЛЫҚ РЕТИНОПАТИЯ
Геморрагиялар және экссудаттар
Көз нервісі емізікшесі існуі
ҚАНТ ДИАБЕТІ
МЕТАБОЛИЗМДІК СИНДРОМ

зақымдалуына қатысты;
дәрілік АГ
САГ күдіктендіретін анамнез ерекшеліктері:
АГ дебюті 20 жастан бұрын

не 60 жастан асқанда басталуы;
Жіті пайда болған және АҚ тұрақты жоғарлауы;
Біріншілік қатерлі АГ;
Өте жоғары АҚ;
симпатоадреналдық криздердің болуы;
Анамнезінде бүйрек ауруы не гестациялық гипертензияға мәлімет болуы
Зәрде минималды өзгерістер не протеинурия

Анамнездің негізгі моменттері:
Бүйрек ауруларына жанұялық анамнез (бүйрек поликистозы);
Бүйрек аурулары анамнезі, зәр қуысы инфекциялары, гематурия, анальгетиктерді көп қолдану (ренопаренхиматозды аурулар);
Дәрілер қолдану (контрацептивтер, ГКС, ҚҚСЕП, кокаин, эритропоэтин, циклоспорин);
Терлеу, мазасыздық, жүрек қағуы пароксизмі (феохромоцитома);
Бұлшықет, парестезия, тартылуы (альдостеронизм)

физикалды зерттеулер:
Иценко-Кушинг ауруының симптомы не Иценко-Кушинг синдромы (диспластикалық семіздік, стриялар,

«қуыршақ тәрізді бет» т.б.);
Тнрі нейрофиброматозы (феохромоцитомаға меңзейді);
Пальпацияда бүйрек ұлғаюы (бүйрек поликистозы, көлемдік түзілістер);
Іштің аускультациясы – аорта құрсақ бөлігінде шу естілуі, бүйрек артериялары (бүйрек артериялары стеноз – вазореналды АГ);
Жүрек аускультациясы – кеуде қуысында (аорта коарктациясы, аорта аурулары);
Сан артериясында әлсіреген не баяу пульс, АҚ төмендеуі (аорта коарктациясы, арнайы емес аортоартериит)

таңертең ұйқыдан оянғанда
ü     эмоционалдық қиналған кезде

ü     кешке қарай күшеюі
Бас айналуы
Көз алды қарауытуы
Ұйқысы бұзылуы
Мазасыздану
Көру нашарлауы
Жүрек тұсында ауырсыну

Өзін жақсы сезінген кезде де АҚ өлшеу керек!
АҚ өлшемей ауруды анықтау мүмкін емес!

салтын бағалау «Ас тұзын және майларды қолдану, зиянды әдеттер, физикалық

белсенділік»
Дәрілік гипертонияны жоққа (контрацептивтер, ҚҚСЕП, глюкокортикостероидтар, эритропоэтин, амфетамин, циклоспорины)

2 тон акценті, АҚ жоғарлауы
Симптомды гипертонияны жоққа шығару
АГ III кезеңінде

дамитын асқынуларды табу және жүрек, бас миы, бүйрек зақымдануын анықтау

ТГ, креатинин, несеп қышқылы, калийді зертеу;
ЭКГ
ЭхоКГ
Кеуде қуысы рентгенографиясы;
Окулист консультациясы
Қосымша зерттеу:
Бүйрек

және бүйрекүсті безі УДЗ;
УДЗ брахиоцефалды және бүйрек артериялары;
СРБ;
бактериурия, протеинурияны анықтау;
Терең зерттеу:
АГ асқынулары – ми қанайналымы, миокард және бүйректі зерттеу

жақсарту
Нысана ағзаларда өзгерістерді азайту

Соңғы мақсат асқыну даму қаупін азайту
АҚ деңгейін

көздеген деңгейге дейін түсіру
біртіндеп және науқас жақсы көтере алатындай болуы қажет!

г артық қолданбау
Алкогольді қолдануды шектеу
Шылым шегуден бас тарту
Физикалық белсенділікті арттыру
Артық

дене салмағынан құтылу
Стреспен күресу
АҚ бақылау, өз өзін бақылау күнделігін жүргізу

КАРТОП

препараттар
Көбінесе 24сағ дейін ұзақ әсер ететін препараттар таңдалады

Ем бір препараттан

басталады, әсері болмаса аз дозада бірнеше препарат тағайындалады

Препараттардың негізгі топтары:
бета - адреноблокаторлар
диуретиктер
Кальций каналдары антагонистері
ААФ ингибиторлары
АТ II рецепторлары блокаторлары
Орталық әсер ететін препараттар

көбейту не басқа дәріге ауыстыру 4 апта бойы сатылы түрде

жүргізіледі



Дұрыс бақылау жасағанда 1 жыл ішінде дәрі дозасын және санын азайту мүмкін болады

Медикаментозды емес еммен қауіп факторларын азйту арқылы ем мақсатына жылдам қол жеткізуге болады