Артериялық гипертензия

äå»ãåéiíi» 140 ìì ñ.á. íåìåñå îäàí äà ê¼ï, æ¸íå äèàñòîëàëûº

À² äå»ãåéiíi» 90 ìì.ñ.á. íåìåñå îäàí äà ê¼ï áîëóû.
Дèàãíîçäû À² ê¼ï ðåòòi ¼ëøåóëåð í¸òèæåëåðiíå ñ¾éåíå îòûðûï ºîþ êåðåê.

зақымданулары.
Қауіптер үш топқа жіктелген. 1)қауіп факторлары;
2) нысана ағзалардың зақымдануы;

3) артериялық гипертониямен бірлескен жағдайлар немесе аурулар.

æî¹àðû
Åðëåðде 55 æàñòàí æî¹., әéåëäåðде 65 æàñòàí ЖТА
Дислипидемия:

жалпы ÕÑ 4,9 ììîëü/ë көп
ТТ ЛП – 3,0 көп, ТЖ ЛП – Е 1,0 аз, Ә. – 1,2 ммоль/л аз, үшглицеридтер -1,7 ммоль/л көп.
Қандағы глюкоза деңгейі 5,6-6,9 ммоль/л;
Глюкозаға төзімділіктің бұзылуы
Семіздік, дене салмағы индексі 30 кг/м2 тең және жоғары
Абдоминальді семіру: ерк. -102мм көп, әйел. - 88 мм көп

дәрежелі артериялық гипертониясы бар, бірақ қауіп факторлары жоқ, нысана ағзалары

зақымданбаған және бірлескен аурулары дамымаған, жасы 55-тен төмен еркектер мен әйелдер жатқызылған. Бұл топтағыларда жақын арадағы 10 жылда жүрек-тамыр жүйесінен дамитын асқынулардын саны 15%-дан кем. Атап өткен қауіп факторларын және артериялық гилертонияның дәрежесін ескере отырып, әр науқастың қауіптілік категориясын жеке анықтап, диагнозға шығарады.

денгейде. Осы топқа жіктеудің басты принципі - қауіпті фактордын болуы,

бірақ нысана-ағзалардың зақымданбауы және бірлескен аурулардың жоқтығы. Жақын арадағы 10 жылдың бойында жүрек-тамыр жағынан туындайтын асқынулар 15-20% құрайды.

деңгейіне тәуелсіз, қауіпті факгорлардың бар-жоғына қарамастан нысана ағзалары зақымданған науқастар

топтастырылған. Бұларда жақын арадағы 10 жылда жүрек-тамыр жүйесінен асқынулардың дамуы 20% артық.

бірлескен клиникалық жағдайлары немесе кеселдері бар науқастар, мәселен: стенокардия, болып

өткен миокард инфаркты, коронарлық реваскуляризация, жүрек шамасыздығы, бо-лып өткен ми инсульті немесе бас миының өтпелі ишемиялық шабуылы, нефропатия, бүйректің созылмалы шамасыздығы, шеттік тамырлардың зақымдануы. Сонымен қатар, бұл топқа АҚ жоғары қалыпты деңгейдегі қантты диабетке шалдыққан науқастар да жатады. Бұл топта жақын арадағы 10 жылда жүрек-тамыр асқынуларының даму қаупі жоғары, 30%-дан артық болады.

äåíå ìàññàñûí ¼ëøåó, äåíå ñàëìà¹ûíû» èíäåêñòû åñåïòåó, æàìáàñ í/å ñàí

àéíàëûìûí ¼ëøåó, æàìáàñ ñàí ºàòûñóûí åñåïòåó;
Ãèïåðòîíèÿëûº ðåòèíîïàòèÿíû» ä¸ðåæåñií àíûºòàó ¾øií ê¼ç ò¾áií òåêñåðó;
ƾðåê-òàìûð æ¾éåñií òåêñåðó: æ¾ðåê ¼ëøåìäåði,òîíäàðäû» ¼çãåðiñi, øóëàðäû» áîëóû, æ¾ðåê æåòiñïåóøiëiêòi» áåëãiëåði; µéºû, á¾éðåê í/å øåòêåði àðòåðèÿíû» ïàòîëîãèÿñû, àîðòàíû» êîàðêòàöèÿñû;
¼êïåíi òåêñåðó (ñûðûëäàó, áðîíõîñïàçì áåëãiëåði);
º½ðñຠºóûñûí òåêñåðó (òàìûð øóëàðû, á¾éðåêòi» ¾ëêåþi, àîðòàíû» ïàòîëîãèÿëûº ïóëüñàöèÿñû);
øåòêåði àðòåðèÿíû» ïóëüñàöèÿñûí òåêñåðó íåìåñå àÿº-ºîëäàðäà iñiêòi» áîëóû;
öåðåáðîâàñêóëÿðëû ïàòîëîãèÿíû» áàð åêåíií ä¸ëåëäåó ¾øií æ¾éêå æ¾éåñií òåêñåðó.

íûñàíà-ì¾øåëåð íåìåñå ºàóiïòi ôàêòîðëàðäû àíûºòàó ¾øií:
ç¸ð àíàëèçi;
êå» ò¾ðäåãi ºàííû» æàëïû

àíàëèçi;
ºàí àíàëèçi (êàëèé, íàòðèé, êðåàòèíèí, æàëïû õîëåñòåðèí, íåìåñå æî¹àðû òû¹ûçäûºòà¹û ëèïîïðîòåèä);
ÝÊÃ

õîëåñòåðèí ëèïîïðîòåèäòi, òðèãëèöåðèäòi, ç¸ð ºûøºûëûí, êàëüöèäi, ãëèêîçèðëåíãåí ãåìîãëàáèíäi àíûºòàó
êðåàòèíèí êëèðåïñií

àíûºòàó;
ïëàçìàíû» ðåíèòiíi» àêòèâòiëiãi, àëüäåñòåðîí äå»ãåéi, ÒÃÃ, Ã4;
ò¸óëiêòiê ç¸ðäi àíûқòàó (ìèêðîàëüãóìèíóðèÿ, ò¸óëiêòiê ïðîòåèíóðèÿ, ç¸ðìåí áiðãå êàòåõîëàìèí ýêñêðåöèÿñû);
ñîë ºàðûíøàíû» ãèïåðòðîôèÿñûí í/å ñèñòîëàëûº í/å äèàñòîëàëûº ôóíêöèÿñûí áà¹àëàó ¾øií ýõîкàðäèîãðàôèÿ;
àðòåðèÿíû» óëüòðàñîíîãðàäèÿñû;
á¾éðåê ÓÇÈ-i;
ÀÄ-» ò¸óëiêòi ìîíèòîðû;

êåëåñi æà¹äàéëàðäà ºîëäàíóû;
Æàñû, àíàìíåç, ôèçèêàëûº òåêñåðóäi» àíûºòàìàñû æ¸íå ºàðàïàéûì ëàáîðàòîðëûº

òåñòòåð, ãèïåðòîíèÿ àóûðëû¹ûíû» åêiíøiëiê ê¼ðñåòêiøi áîëóûí æà øû¹àðìàéäû;
Á½ðûí ºàòåðñiç ¼òiï êåëå æàòқàí ÀÃ-» ¼ðøiï êåòói æåòåäi;
Àíûº âåãåòàòèâòi êðèçäi» áîëóû;
ÀÃ-» 3-ä¸ðåæåñi í/å ìåäèêàìåíòòi òåðàïèÿ¹à ðåôðàêòåðëi ÀÃ.
ÀÃ-» êåçäåéñîº äàìóû.

жедел бұзылысы;
Артериолосклералық нефросклероз созылмалы бүйрек шамасыздығымен немесе онсыз;
Аортаның ажырамалы аневризмасы;
Тор

қабықтың сылынуы.

тәулік бойы сол деңгейде ұстау,антигипертензивті құралдардың әсерінен АҚ қатты түсірмеу.

Аралық мақсат – нысана ағзалардағы құрылымдық-функциялық өзгерістерге жол бермей, ал болғанда – бұларды кері қайтару.
Түпкі мақсат – нысана ағзалар жағынан асқынулардың дамуына, осының салдарынан болатын өлімге жол бермеу, осылайша науқастың болашақ болжамын жақсарту және емді жүргізе отырып, мүмкіндігінше өмір сапасын кемітпеу.

диабеті протеинуриясыз < 130/85
АГ + қант диабеті протеинуриямен < 125/75
АГ

+ СБЖ. < 125/75

бастап байқау.

2. Қолданған дәрмектің нәтижесі шамалы болса – басқа топтағы

дәрмекке ауыстыру.

3. Әсері ұзартылған дәрмектерді қолдану ( тәулігіне бір рет қабылдағанда әсері 24 сағатқа созылатын). Аталмыш дәрмектер қолдануға аса ыңғайлы, АҚ-ды жұмсақ төмендетеді және нысана ағзаларды жақсы қорғай алады.

4. Әртүрлі дәрмектерді қосарлап қолданғанда олардың бір-бірімен үйлесімділігін, әсерінің тиімділігін мұқият ескеру.

5. Бір бастаған емді үзбей, өмір бойы жүргізу.

болуы);
3 дәрмектердің тиімділігі (құнының төмен болуы, дәріхана аумағында);
4 әсер

ету ұзақтығы (тәулігіне екі рет қабылдаудан жоғары болмау, тәулігіне 1 рет болса тіпті жақсы);
5 липид, мочевой кислоты метаболизміне, глюкозаға толеранттылыққа жағымсыз әсерлердің аз болуы.

қатар нысана ағзалар қанайналымы бұзылысының жіті ауырлауы. Академик АЛ.Мясниковтың айтуы

бойынша "криз дегеніміз артериялық гипертонияның квинтэссенциясы", яғни оның "қойыртпағы", осы аурудың аз уақыттын ішінде күрт ерістеуі.
ГК тек артериялық гипертониямен емес, симптомдық гипертониямен сырқаттанатын науқастарда да дами береді. Гипертониялық криздер АҚ 160/95 мм с.б. көтерілгенде де дамуы мүмкін, бірақ көбіне криз кезінде САҚ 190-270, ал ДАҚ 120-160 мм с.б. дейін биіктейді. Негізінде криздің ауырлығы қысымның биіктеу деңгейіне емес, ми мен жүрек жағынан болатын бұзылыстардың ауырлығына тәуелді.

көптен келе жатқан және практикалық қолдануда әзірше өз кұндылығын жоймаған

Н.А.Ратнердің (1974 ж.) жіктемесі. Н.А.Ратнер криздердің екі түрін айырған: адреналиндік және норадреналиндік.
Бірінші типті гипертониялық криз. Криздің бұл түрі көбіне артериялық гипертонияның алғашқы сатыларына тән. Оның дамуы адреналиннің қанға көптеп белінуінен болады. Көрінісі беттін қызаруы, жүректің қағуы, бастың ауыруы, дененің дірілі және жалпы козумен білінеді. Мұндай жағдайдың ұзақтығы - минуттар, сағаттарға ғана созылады. Әдетте, кризді басқаннан кейін зәр көптеп бөлінеді (urha snastіса). Оның түсі ашық және меншікті салмағы төмен болады.

Көрінісінде тері жамылғыларының қуқылдануы назар аударады. Жүректің айнуына, құстыруға дейін

алып баратын бастың ерекше қатты ауыруы тән. Фотопсияның әртүрлі белгілері пайда болады: көз алдындағы қара дақтар, көздің біршама уақыт көрмеуі, т.б. Осы белгілердің барлығы гипертониялық энцефалопатия синдромының көрінісіне жатады. Криз кезінде ми қанайналымының өтпелі бұзылысы немесе нағыз инсульт дамуы ықтимал. Сонымен қатар мұндай криз стенокардия ұстамасына, миокард инфарктына, өкпенін ісінуіне де алып келуі мүмкін.
Екінші типті криз бірнеше сағаттан бірнеше тәулікке дейін созылады және оңайлықпен басылмайды. Кей жағдайларда екі түрлі криздің белгілері қатар жүруінен оларды ажырату мүмкін емес. Бұл жағдайда аралас типті криз туралы айтуға болады. Бірінші типті криздің көрінісіне екінші типті криз белгілерінің қосылуы артериялық гипертонияның өрістеуіне тән қасиет.

басқаша бөлінген (асқынған және асқынбаған).
. Асқынған гипертониялық криз. Егер криз

кезінде төменде көрсетілген жағдайдын біреуі немесе бірнешеуі болса, онда криз асқынған болып табылады:
• гипертониялық энцефалопатия;
• сол қарыншаның жедел шамасыздығы;
• аорта аневризмасының жіті ажырауы;
•эклампсия;
• мидың ішіне немесе тор қабаты астына қан құйылуы;
• бас миының жедел инфаркты (инсульт);
• миокард инфаркты немесе тұрақсыз стенокардия;
• криз кезінде қан құрамында катехоламиндер деңгейінің күрт жоғарылауы.

бұзылыстарды алдын алу, керек болса адамның өмірін сақтап қалу мақсатымен

АҚ өте тез, 1 сағаттың ішінде, төмендетілуі тиіс.
Мұндай науқастар интенсивті терапия немесе реанимация бөлімшелеріне жедел тұрде жеткізілуі керек, криздің бұл түрінде гипотензиялық дәрмектерді міндетті тұрде вена ішіне салудан бастап, кейін ішуге беретін түріне ауыстырады.

мм с.б. жоғары, асқынуы жоқ, диастолалық гипертензия;
• асқынуы жоқ артериялық

гипертония;
• операциядан кейінгі кезеңдегі асқынуы жоқ гипертензия. Бұл кризде АҚ 12-24 сағаттын көлемінде баяу төмеңдетіледі.