Слайд 2Балқаш ауданы Алматы облысының солтүстік – батыс бөлігінде орналасқан. Климат
жағдайы өте континетті, топырағы сортаңдау, құмдауыт.
Аудан орталығы – Бақанас
ауылы.
Аумағы – 37,4 мың шаршы км.
Халқы – 30,9 мың адам.
Елді мекендер саны – 33.
Халық тығыздығы - әр шаршы км-ге 0,8 адамнан.
Аудан орталығынан, Талдықорған қаласына дейінгі ара қашықтығы – 320 км.
Негізгі жол торабы – 544 км.
Селолық округтер саны – 15.
Маңызды салалары – мал шаруашылығы, егін шаруашылығы, балық шаруашылығы.
Аудан Қазақстанда күріш өсіретін ең шеткі солтүстік аймақ.
Слайд 31928 жылдың 17 қаңтарында құрамында 21 ауданы бар Алматы округі
құрылды. Жаңа аудандардың бірі Балқаш ауданы болды да, оның орталығы
қазіргі Жиделі әкімшілігіне қарасты Байменей өзенінің жағасындағы атақты Ойшы байдың ауылында орналасты.
Слайд 4Аудан кеңсесі 1929 жылы наурызда қазіргі Көктал ауылының аумағында Дәркембайдың
мектеп үйіне ауысты, 1930 жылы Ақкөлге көшіп келген. Бұл уақытта
өңір тұрғындарын ашаршылық жайлай бастап, халықтың өкіметке наразылығы күшейіп тұрған кезең еді.
Слайд 61928 жылы қыркүйек айында Алматы Губкомына қарасты Балқаш ауданы құрылды.
Ауданның құрылуы өкінішке орай күштеп ортақшаландыру мен отырықшыландыру, ауылдағы қарама-
қайшылықтарды қолдан ушықтыру, қоғамның бір бөлігін бір бөлігіне айдап салу саясатына тұспа-тұс келді. Осы жылдың қазан, қараша айларында өңірде байларды тәркілеу басталып ол асыра сілтеушілік пен озбырлыққа ұласып отырған. Жергілікті белсенділердің өздері заңды, тәртіпті толық түсінбей, шала сауатты адамдардың жіберген өріскел кемшіліктері салдарынан жазықсыз ондаған адамдар зардап шеккен. Ірі байлармен бірге орта шаруалардың да мал-мүліктері тартып алынып, жер аударылып, көбісі сотталған
Слайд 7Байларды тәркілеу, қуғын-сүргін, ашаршылық, мемлекеттің тезге салған зорлықшыл саясатына халықтың
ашу-ызаға толы қарсылығының көрінісі, біріншісі 1930 жылғы сәуірде, екіншісі 1931
жылғы қатарынан 2 рет болған «Ақкөл көтерілісі» болды. Біріншісінде 63 адам түрмеге қамалып сотталып жазаланса, екіншісінде 11 адам Ақкөл ауылында атылған.
Слайд 81930 – жылы Кеңес Үкіметінің асыра сілтеу саясатынан сот, үкімсіз
атылған
Ақкөл көтерілісінің құрбандары
Слайд 91. Сейсенбай Көшербайұлы
2. Бұқа Әрсекұлы
3. Сыдық Оспанұлы
4. Қыбырай Жұмықұлы
5.
Байназар Ысмайылұлы
6. Қалжан Бөкешбайұлы
7. Жолтабай Андасбайұлы
8. Жолдыбай Бәсібекұлы
9. Нарбай Теңізбайұлы
10. Молдажан Төстенбекұлы
11. Малтабар Жақыпұлы
Слайд 11Шынәсілов Қошахан (1905-1937)
Ағыбаев Тасы (1900-1938)
Нүсіпбаев Ыбыжан (1900-1938)
Төлебаев Мырзахан
(1898-1938)
Бабылов Шетбикебай (1867-1930)
Бәкеев Айбек (1905-1930)
Болатов Ысқақ (1878-1930)
Бөлеков Жексен (1901-1930)
Бөлеков Кіштай
(1900-1930)
Бұлынбаев Базарбай (1877-1930)
Диханбаев Қайып (1882-1930)
Итемгенов Сатыбай (1873-1930)
Камысов Көмірбай (1877-1930)
Кенжеғалиев Бөлен (1864-1930)
Құрықбеков Саймасай (1905-1930)
Әрсенов Бұқа (1885-1931)
Байтұрсынов Ербосын (1886-1931)
Бөленбаев Бексейіт (1905-1931)
Жақыпов Малтабай (1890-1931)
Жалдыбеков Сейітбек (1893-1931)
Жақыпов Қытырбай (1886-1931)
Күреңбаев Әсер (1898-1931)
Жандыбеков Жалдыбек (1890-1931)
Малбаев Дауылбай (1881-1931)
Ношанбеков Жақсыбек (1890-1931)
Оспанов Садық (1885-1931)
Оспанов Садықбай (1896-1931)
Сәрсембаев Нәдірбек (1886-1931)
Сәрсембаев Бажыш (1893-1931)
Тайшыбеков Жолтабай (1873-1931)
Тастанбеков Молдахан (1884-1931)
Кеңесбаев Нарбай (1903-1931)
Наурызбаев Байжұман (1881-1931)
Әйнеков Бегім (1904-1931)
Әйнеков Қуат (1911-1931)
Байжұманов Әкебас (1905-1931)
Дәрменбаев Садық (1901-1931)
Жайшыбеков Тәттібек (1896-1931)
Досанов Нұрлыбай (1893-1931)
Дүмүков Қыбырай (1861-1931)
Есенқұлов Сәмен (1902-1931)
Кененбаев Қасымбек (1891-1931)
Килыбеков Ахметқұл (1890-1931)
Көлбаев Жақсыбай (1871-1931)
Көлбаев Майлыбай (1879-1931)
Көшербаев Сексенбай (1893-1931)
Байбеков Ақсұнбай (1893-1933)
Өмірзақов Қыдырдос (1893-1933)
Слайд 121938 жылы ауданға, Приморье өлкесінен депортацияға ұшыраған корейлер келіп қоныс
аударды. Олар негізінен Іле өзенінің Балқаш көліне құятын сағасындағы Құйған
деген жерге (бұрынғы Сарыкүмей ауылдық кеңесінің аймағына) келіп орналасып, «Посет», «Достижение», «Новый путь» деген балық колхоздары ұйымдастырылды, соғыс жылдары бұл шаруашылықтар үкіметке балық тапсырумен шұғылданады.
Слайд 141941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысына ауданнан барлығы 3 185 адам әскер
қатарына шақырылса, олардан 1 287 адам елге аман-есен оралып, 1 898 адам
қаза болған, хабарсыз кеткені қаншама.
Слайд 15 Соғыс жылдарында ауданның бірсыпыра ауқатты азаматтары жеңіс үшін, өздерінің
жеке қаражаттарының есебінен көмек көрсетіп, патриоттықтың үлгісіне айналды.
Слайд 16Атап айтқанда:
Қасымбеков Дүкенбек 50 мың сом,
Әуелбаев Бақыбай 60 мың
сом,
Жақтыбаева Қания 25 мың сом, Алпысбаева Бәтима 20 мың
сом ақшаларын аударған.
Слайд 17
Ұрпағы үшін өткелді кешкен ызғарлы,
Қиын да қыстау жолдардан өткен
құз-жарлы.
Ерлігі үлгі, ғұмыры ғибрат ағаның,
Артында жарқын, өшпейтін мәңгі із
қалды.
Бейсекбаев
Бақтыораз Шәмпекұлы –1920 жылы туған.
II дүние жүзілік соғыста ерекше ерлік көрсеткен жауынгер, Қазақстанның Халық қаһарманы (1998), РФ батыры (1996).
Слайд 18Әрқашанда есімі ұмытылмас асылдар...
Слайд 19Балқаш ауданының Құрметті азаматтар
тізімі
Балқаш ауданының
Құрметті азаматтар
тізімі
Слайд 201. Әбдірәсілов С.
2 . Бейсембаев Б.
3. Жұмаділов Е.
4. Исабаев Ө.
5. Исақов А.
6. Дәуренбеков
Б.
7. Нұрланов Д.
8. Балтағұлов І.
9. Аманжолов Н.
10. Айнабеков Қ.
11. Асанов З.
12. Аяшев
Қ.
13. Қожамқұлов М.
14. Құрымбаев І.
15. Несіпбаев Н.
16. Өмірзақов Б.
17. Өксікбаев Н.
18. Рахымов Ә.
19. Тәшкенбаев К.
20. Ұйқасбаев К.
21. Оралбаев С.
22. Нұртаев Л.
23. Сәбитов М.
24. Мұхтар Құл-Мұхамед
25. Мейрамбек Төлепберген
26. Жолтаев Г.
27. Көжеков М.
28. Ибраимов С.
29. Күлмаханов Ә.
30. Құндақбаев Д.
Слайд 2131. Қыстаубаев Ә.
32. Сағынбеков О.
33. Үсенов Б.
34. Уәлиева Ж.Б.
35. Шынәсілов
М.
36. Есімқұлов Т.Ә.
37. Әубәкіров Т.К.
38. Ахметов С.
39. Балтабеков Ж.
40. Мәңкібаев
Ш.
41. Мырзағұлов Н.
42.Тәжібаев Қ.
43. Аманбеков К.
44. Досқараев Ж.
45. Иманбеков К.Ж.
46. Искаков Ж.
47. Тлеубаев Ю.
48. Салқынов С.
49. Қожабеков К.
50. Тілешов Қ.
51. Есімов А.
52. Қоңырбаева М.
53. Түймебаев М.
54. Қонақбаев С.С.
55. Әлиасқаров К.
56. Назтаев Ә.
57. Қалдыбеков А.
58. Сәтиев Ә.
59. Көпбаев Көбенбек
60. Бейсембаева А.Т.
Слайд 24Социалистік еңбек ері атағын алғандар
1. Крылова Нина
2. Хван Сергей
Григорьевич
Ленин орденімен марапатталғандар
Әлімов Иса- Бұрынғы «Бақанас»
совхозының аға шопаны
Таубаев Күрішбай-«Ақкөл» совхозының аға жылқышысы
Тұйғымбаев Жиренбай -Ақкөл совхозының аға шопаны
Сәрсеев Тәшен -соғыс ардагері
Бүркітбаев Смағұл -аудандық аурухананың бұрынғы бас дәрігері
Өмірзақов Бап -Бұрынғы «Қарой» совхозының ферма меңгерушісі
Ли Михаил Фомич -дербес зейнеткер
Бейсембаев Тарыбай -Бұрынғы «Желтораңғы» кеңшарының
бақташысы
Қартаңбаев Мәдібай - Бұрынғы «Бақбақты» совхозының күрішшісі
Слайд 261928-1990 жылдар аралығындағы аудандық партия
комитетінің бірінші хатшылары
1.Жексенбиев Солтыбай
2.Әбдірахманов
Төке
3.Жаңбыршынов Тәңірберген
4.Тойбаев Тоққожа
5.Қарманов Досмағанбет
6.Борашев Сұртай
7.Қашқынбаев
Темірхан
8.Оразбаев Кәкім
9.Балқыбаев Жұмаш
10.Толыбеков Тіналы
11.Батталов Қауан
12.Бейсембаев Смағұл
13.Есмағанбетов Әмір
14.Белдеубаев Хамза
15.Қолдасов Сұлтан
16.Ұлтарақов Қазтай
17.Бижанов Құсайын
18.Ахметов Әнияттола
19.Сарин Аманғали
20.Құрманәлиев Сауытбек
21.Ардабаев Тілеулес
22.Досымбеков Тыныштық
23.Күлмаханов Әмір 24.Қошанбеков Ерғазы
Слайд 27Балқаш ауданын 40 жыл басқарған басшы Ә.Ахметов жиналыс жүргізу үстінде
Слайд 281928-1990 жылдар аралығындағы аудандық
совет атқару комитетінің төрағалары
Әміртаев Сағындық, Бейсеков
Әміртай, Мерекеев Кәрібай, Тайғыров Кәрім, Нұрмағанбетова Мәрия, Сапаров Смағұл, Жанұзақов
Өтеген, Қуатов Тұрғали, Хусинов Мақсұтхан, Мәмбеталиев Қалтай, Бидайбеков Именбек, Әлібеков Нұрқайыр, Әлиайдаров Өскенбай, Баймышев Шажабек, Қозыбаев Молдажан, Ахметов Әниятолла, Балтағұлов Ізбасар, Әбдірахманов Құдайберген, Нұрманбетов Нүсіпжан, Аймақов Жанат, Иманбеков Карлис.
Слайд 291928-1990 жылдар аралығындағы аудандық
комсомол комитетінің бірінші хатшылары
Мерекеев Кәрібай, Жексенбиев
Разақ, Өрісбаев Кәріғұл, Орманбекова Әліп, Сәрсенбаев Бұқпантай, Әлімбетов Сүлеймен, Ахаева
Жексенбике, Байқуатов Бүркітбай, Нұрғожаев Мәлік, Есімбеков Есен, Ұйқасбаев Кездікбай, Нәдірбеков Кәлпебай, Балтағұлов Ізбасар, Оралбаев Совет, Әбдіғалиев Асылхан, Нәдірбаев Нағашыбай, Садықбаев Сұлтан, Балтабеков Жолтай, Данышпанов Қуандық, Түймебаев Қасымхан, Исабекова Бақыт, Исабаев Серік, Қонақбаев Айбек, Нілдібаев Сержан,
Жұмәділов Ғалымжан.
Ауданнан шыққан ғалымдар
Қошаханов Қасен – медицина ғылымының докторы.
Көшербаев Есберлі – филология ғылымының кандидаты.
Аяпбергенов Қоялы – математика ғылымының докторы.
Рау Алексей Григорьевич - биология ғылымының докторы.
Жолтаев Герой – геология-минерология ғылымының докторы.
Голых Леонид - математика ғылымының докторы.
Асқанбаева Гүлзина - медицина ғылымының докторы.
Ахметов Майдан - биология ғылымының кандидаты.
Сағынбеков Ертілеу - биология ғылымының кандидаты.
Әміров Жүсіпбек – техника ғылымының кандидаты.
Әділханов Шабден – тарих ғылымының кандидаты.
Ахметов Ертіс – география ғылымының кандидаты.
Жарқынбаев Сабыр – метематика ғылымының кандидаты.
Мамышов Марат – биология ғылымының кандидаты.
Жақанов Амангелді - биология ғылымының кандидаты.
Балтағұлов Ізбасар - тарих ғылымының кандидаты.
Слайд 31Бұлғақбаев Адалбай – заң ғылымының кандидаты.
Байысбеков Шыныбай - техника ғылымының
докторы
Алшымбаева Есентай - математика ғылымының кандидаты.
Әбдірәсілова Гүләйім - биология ғылымының
кандидаты.
Телібаев Ғазиз – философия ғылымының кандидаты.
Ешмұханбетов Наран – техникалық ғылымның кандидаты.
Әбдрахманова Ботагөз - философия ғылымының кандидаты.
Смағұлов Шалтай - математика ғылымының докторы.
Медеубаев Сейіткерім – мал дәрігерлік ғылымының
кандидаты.
Кенжебаев Сәдуақас - математика ғылымының кандидаты.
Бабаев Сайлау – ауыл шаруашылығы ғылымының докторы.
Шеңгелбаев Бақытжан - заң ғылымының докторы.
Исабаев Бейбіт-саясат ғылымының кандидаты
Слайд 3280
1928-2008ж
Балқашым байтақ мекенім
Слайд 34Желтораңғы ауылындағы «Қызыл кітапқа» енген Тораңғыл ағаштары
Слайд 38Д.А.Қонаев атамыз салдыртып кеткен көпір
Слайд 46Желтораңғы ауылындағы Д.А.Қонаев атындағы музей
Слайд 47Бақанас ауылындағы Д.А.Қонаев атамызға арналған ескерткіш
Слайд 48Аудан экономикасына басты мал шаруашылығы да ертеңге сеніммен қарайтындай дамып
мал басы жылдан-жылға өсе түсуде. Үстіміздегі жылдың есебі бойынша, 60 535
ірі қара, 142 000 бас қой-ешкі, 13 374 бас жылқы малы бар. Мал басын асылдандыру да қанатың кең жайып келеді. «Күнгей» шаруа қожалығы «дегерес» асыл тұқымды 4 600 бас қой өсірсе, «Бекбауыр» ЖШС асыл тұқымды «еділбай» қойын өсіруде, «Өтес» 600 агрофирмасы қазақтың «ақ бас» ірі қарасын, «Жақсылық» шаруа қожалығы 408 бас «сантагертруда» ірі қара мен 290 бас «жабу» асыл тұқымды жылқы малдарын талапқа сай өсіруде.
Слайд 49Балқаш ауданының мал шаруашылығы саласынан көрініс
Слайд 50Балқаш өіңрінде күріш егіп, мол өнім алудың мүмкіндігі іс жүзінде
дәлелденді.
Суретте “Өтес” агрофирмасының күріш зауыты
Слайд 53“Балқаш аудандық тарихи-өлкетану мұражайы” 2003-жылы 9-қыркүйекте ашылған
Слайд 56Аудан жастары спортпен айналысуда
Слайд 57Біз салауатты өмір салтын таңдаймыз
Слайд 58Балқаш ауданының орталық ауруханасы
Слайд 59Бақанас ауылындағы орталық мәдениет үйі.
Слайд 63“Ақкөл көтерілісі” құрбандарына арналған ескерткіш ауданның 80 жылдық мерейтойында ашылды
Слайд 64Балқаш ауданының
80 жылдық мерейтойынан көрініс
Слайд 70Зейін қойып тыңдағандарыңызға рахмет!
