Слайд 1БЕЛАРУСЬ У СКЛАДЗЕ РАСІЙСКАЙ ІМПЕРЫІ
к. ХVІІІ – пач. ХХ ст.ст.
Слайд 2Час існавання беларускіх земляў у складзе Расійскай Імперыі можна ўмоўна
раздзяліць на 3 перыяды, якія адрозніваюцца асаблівасцямі грамадска-палітычных і сацыяльна-эканамічных
працэсаў.
Слайд 31. кан. XVIII – пер. пал. XIX ст.ст.
Памяркоўная палітыка расійскага
ўрада (Аляксандр І (1801-1825) і паступовае ўзмацненне рэакцыі (Мікалай І
(1825-1855), “тэорыя афіцыйнай народнасці”)
Шляхецкі характар грам.-пал. руху (тайныя таварыствы, паўстанне 1830-1831 гг.)
Паланізацыя шляхты
Крызіс феадальна-прыгонніцкай сістэмы
Пачатак прамысловага перавароту
Слайд 42. 1860-я – 1890-я гг.
Узмацненне рэакцыі і палітыка русіфікацыі (Аляксандр
ІІ (1855-1881), Аляксандр ІІІ (1881-1894)
Далучэнне да грам.-пал. руху разначыннай інтэлігенцыі
(паўстанне 1863-64 гг., “народніцтва”)
Адмена прыгоннага права і правядзенне буржуазных рэформ
Развіццё капіталістычных адносін у с/г, прамысловасці і гандлі.
Сусветны эканамічны крызіс 1880-1890-х гг.
Слайд 53. кан. ХІХ – пач. ХХ ст.ст.
Завяршэнне фарміраванне беларускай нацыі
Далучэнне
да грам-пал. руху рабочых і салдат, распаўсюджванне сацыял-дэмакратычных і марксісцкіх
ідэй, з’яўленне палітычных партый
Буржуазныя рэвалюцыі (1905-1907, 1917), стварэнне парламенту (Дзяржаўная дума)
Нявырашанасць аграрнага пытання
Пад’ём эканомікі
Слайд 61. Асноўныя напрамкі ўрадавай палітыкі на беларускіх землях
Слайд 7Мэта палітыкі:
цэнтралізацыя
уніфікацыя, зліццё новых тэрыторый з расійскім рэгіёнамі
Слайд 8Адміністрацыйная рэформа
У 1801 г. былі ўтвораны:
Літоўскае (Віленскае) генерал-губернатарства: Віленская, Мінская
і Гродзенская губерні
Беларускае генерал-губернатарства: Віцебская, Магілёўская і Смаленская губерні.
Губерні
дзяліліся на паветы. Вышэйшыя кіруючыя пасады займалі расійскія чыноўнікі.
Слайд 11Саслоўная палітыка
да шляхты
Магнатам забаранялася мець прыватныя арміі і крэпасці.
Забаранялася ствараць
канфедэрацыі, лікві- даваліся шляхецкія соймікі.
Шляхта была абавязана або прысягнуць
на вернасць Кацярыне ІІ і атрымаць усе правы расійскага дваранства, або выехаць за мяжу, прадаўшы сваю маёмасць, інакш маёмасць канфіскоўвалася.
Кацярына ІІ
Слайд 12Захоўвалася дзейнасць Статута ВКЛ 1588г.
Большасць дзяржаўных пасад займалі мясцовыя
ўраджэнцы.
Мэта палітыкі: “прыручэнне” шляхты і зніжэнне сепаратысцкіх настрояў.
Пачынаецца “разбор
шляхты” – працэс дакументальнага падцверджання шляхецкага стану з мэтай скарачэння шляхецкага саслоўя.
Слайд 13да сялян і мяшчан
Уніфікацыя сялян – усе дзяліліся на казённых
і прыватнаўласніцкіх.
Пагаршэнне становішча сялян, дыктат памешчыкаў над сялянамі.
Дадатковыя падаткі –
падушны і земскі збор, павялічэнне паншчыны.
Рэкруцкая павіннасць – на 25 гадоў у салдаты
У гарадах адменена магдэбургскае права, гараджане дзяліліся на 6 разрадаў па багаццю, ствараўся орган самакіравання - Гарадская дума, але фактычная ўлада ў горадзе належала прызначанаму губернатарам гараднічаму.
Слайд 14Канфесійная і этнічная палітыка
Каталіцкая царква захавала ўсе землі і свабоду
выканання абрадаў. Пасля паўстанняў 1830-31 і 1863-64 гг. закры-ццё касцёлаў,
скарачэнне земляў.
Уніяты (сяляне) прымусова пераводзіліся ў праваслаўе. 1839 г. – аб’яднанне уніяцкай царквы з праваслаўнай.
Праваслаўнай царкве была забяспечана поўная дзяржаўная падтрымка.
Слайд 15“Польскае пытанне” - напачатку палякі мелі шырокую нацыянальна-культурную аўтаномію, у
1815 г. атрымалі і аўтаномію палітычную. Менавіта ў гэты час
беларуская шляхта падвяргалася наймацнейшаму апалячванню. З 1820-1830-х г. – палітыка змяншэння польскага ўплыву.
Яўрэі падвяргаліся дыскрымінацыі. У 1794 г. быў прыняты закон аб мяжы яўрэйскай аселасці: яўрэі маглі сяліцца толькі ў межах былой РП і толькі ў гарадах і мястэчках і маглі займацца толькі рамяством і гандлем. Норма падаткаў была ў два разы вышэйшая, чым для хрысціян.
Этнічная самастойнасць беларусаў і украінцаў расійскай уладай не прызнавалася.
Слайд 16Адукацыйная палітыка
1802 г. – Міністэрства народнай асветы: прынцыпы бессаслоўнасці, бесплатнасці
ніжэйшых ступеняў і пераемнасці навучальных праграм.
Пачатковая школа – аднакласныя прыхадскія
вучылішчы, сярэдняя – павятовыя вучылішчы, гімназіі, вышэйшая – Віленскі ўніверсітэт (1803-32).
Каталіцкая адукацыя – Полацкая езуіцкая акадэмія. Праваслаўная – Магілёўская семінарыя.
1828 г. – саслоўнасць адукацыі, ліквідацыя пераемнасці ступеняў.
1834 г. – Настаўніцкая семінарыя ў Віцебску, 1848 г. – Горы-Горацкі земляробчы інстытут.
Пашырэнне ваенна-вучэбных устаноў.
Слайд 18У працэсе станаўлення буржуазнага грамадства ўсе слаі насельніцтва паступова ўключаліся
ў грамадска-палітычнае жыццё дзяржавы.
3 перыяды грамадска-палітычнага руху, адрозніваюцца сацыяльным
складам, формамі, ідэалогіяй і мэтамі.
кан. XVIII - 1 пал. ХІХ ст. – шляхта
2 пал. ХІХ ст. – шляхта і разначынная інтэлігенцыя
пач. ХХ ст. – рабочыя і салдаты
Слайд 191) 1 палова ХІХ ст.
Значны уплыў на грамадска-палітычны рух гэтага
часу аказалі ідэі Вялікай французскай рэвалюцыі, масонскія арганізацыі і дзекабрысты.
Галоўнай арганізацыйнай формай грамадска-палітычнага руху гэтага часу былі тайныя і паўлегальныя таварыствы вайскоўцаў і студэнцкай моладзі.
Слайд 20Таварыства філаматаў (аматары навук) – 1817 г., Віленскі ўніверсітэт, Т.
Зан, А. Міцкевіч, Я. Чачот – напачатку мэтамі былі самаўдасканаленне
і асвета, пазней з’яўляецца палітычная накіраванасць. Дэвіз: “Айчына. Навука. Сумленне.”
T. Зан, І. Дамейка, А. Міцкевіч, А. Э. Адынец, Я. Чачот
Таварыства прамяністых – 1820 г., Віленскі ўніверсітэт, А. Міцкевіч, Я. Чачот – павышэнне маральнага і інтэлектуальнага ўзроўню.
Слайд 21Таварыства філарэтаў (аматары дабрачыннасці) – 1820 г., Віленскі ўніверсітэт, Т.
Зан – пераважалі палітычныя мэты – адраджэнне РП.
Камень філарэтаў
каля в. Туганавічы
У 1824 г. вучнёўскія таварыствы былі выкрытыя і забароненыя.
Філарэты вывучалі традыцыі, фальклор беларускага народа.
Слайд 22Патрыятычнае таварыства – 1820-е гг. К.Радзівіл, М. Ромер – аднаўленне
РП, падрыхтоўка паўстання.
Таварыства ваенных сяброў (“Згода”, ”Заране”) – 1823-1825 гг.,
Літоўскі ваенны корпус, М.Рукевіч, К. Ігельстром, А.Вягелін – адраджэнне РП, звяржэнне самадзяржаўя.
К. Радзівіл
К. Ігельстром
Слайд 23Паўстанне 1830-31 гг.
Пачатак – 28 лістапада 1830 г.
Прычыны – жаданне
аднавіць РП і парушэнне царызмам польскай Канстытуцыі 1815 г.
Дзве плыні:
–
кансерватыўна-арыстакратычная (А. Чартарыйскі) – адмаўленне сацыяльных рэформ, усталяванне канстытуцыйнай манархіі
– радыкальна-шляхецкая (Я.Лялявель) – адмена прыгону, сумесная з расійскім народам барацьба з царызмам. Лозунг: “За нашу і вашу свабоду”
Адам Чартарыйскі
Яўхім Лялявель
Слайд 24Вясна 1831 г. – распаўсюджванне паўстання на Літву і Беларусь.
Сялянства
амаль не падтрымала паўстанне. Царскі ўрад абяцаў сялянам амністыю.
Восень 1831
– падаўленне паўстання.
Слайд 25Вынікі паўстання
Канчатковае далучэнне Польшчы да Расійскай імперыі.
Канфіскацыя (секвестр) маёнткаў і
высылка ўдзельнікаў паўстання.
Актывізацыя “разбору шляхты” (з 12-13% скарацілася да 3%).
Мерапрыемствы
па русіфікацыі краю:
1832 г. – закрыты Віленскі ўніверсітэт,
Перавод адукацыі і справаводства на рускую мову, і забарона польскай.
Закрыццё каталіцкіх касцёлаў і кляштароў
1840 г. – адмена Статута ВКЛ
У афіцыйным справаводстве ўводзілася назва Паўночна-Заходні край.
Слайд 26Спробы аднавіць паўстанне
Дэмакратычнае таварыства – 1836-1838 гг., Віленская медыка-хірургічная акадэмія,
Ф. Савіч – раўнапраўе ўсіх саслоўяў.
Саюз свабодных братоў – 1846-1849
гг., браты Данілеўскія, – звяржэнне самадзяржаўя, стварэнне Польскай рэспублікі.
Слайд 272) 2 палова ХІХ ст.
Паўстанне 1863-1864 гг.
Народніцкі рух
Рабочы рух
Слайд 29Прычыны паўстання
Сялянскія выступленні ў сувязі з незадаволенасцю рэформай 1861 г.
Пад’ём
польскага нацыянальна-вызваленчага руху
Мэты
Аднаўленне Рэчы Паспалітай у межах
1772г.
Дэмакратызацыя грамадска-палітычнага ладу
Слайд 30Кіруючы орган паўстання ў Варшаве Цэнтральны нацыянальны камітэт (ЦНК)
белыя
Буйныя памешчыкі,
фінансава-гандлёвая буржуазія
Выключалі рэвалюцыйныя метады барацьбы, схіляліся да дыпламатычнага вырашэння пытанняў
Спадзяваліся
на дапамогу замежных краін.
Не прадугледжвалі права на самавызначэнне беларусаў, украінцаў, літоўцаў
чырвоныя
Дробная шляхта, буржуазія, інтэлігенцыя, рамеснікі, рабочыя, сяляне
Правыя, памяркоўныя:
За надзяленне сялян зямлёй з грашовай кампенсацыяй памешчыкам
Левыя, рэвалюцыйныя:
За дэмакратычныя пераўтварэнні і надзяленне сялян зямлёй без выкупу
Слайд 31У Літве і Беларусі быў створаны Літоўскі правінцыйны камітэт (ЛПК),
які ўзначальваў Вінцэнт Канстанцін (Кастусь) Каліноўскі (1838-1864)
Нарадзіўся ў в. Мастаўляны
Гродзенскага павета ў сям’і беззямельнага шляхціца. Скончыў Пецярбургскі ўніверсітэт. Пасля вяртання на радзіму разам з паплечнікамі выдаваў газету “Мужыцкая праўда” – першая газета на беларускай мове і для сялян (7 нумароў).
Слайд 32У красавіку ЦНК, баючыся шырокага сялянскага руху, распусціў ЛПК і
адхіліў Каліноўскага ад кіраўніцтва паўстаннем.
Паўстанцы правялі 237 баёў у Беларусі
і Літве, буйнейшая каля в. Мілавіды Слонімскага павету.
Сілы паўстанцаў – 68-77 тыс., расійская армія – 200 тыс.
У маі асноўныя сілы паўстанцаў былі разбітыя, “белыя ” адыйшлі ад паўстання.
Паўстанне пачалося ў Варшаве 22 студзеня 1863 г.
1 лютага ЛПК абвясціў паўстанне ў Літве і Беларусі
Слайд 33Каліноўскі другі раз узначальвае паўстанне і спрабуе ажывіць яго на
Гродзеншчыне.
Да верасня паўстанне канчаткова было задушана.
К. Каліноўскі быў
арыштаваны і 22 сакавіка 1864 г. павешаны ў Вільні.
М. Мураўёў-вешальнік
К. Каліноўскі
Слайд 35Вынікі паўстання
Жорсткія рэпрэсіі (128 – павешана, больш 850 – на
катаргу, 12,5 тыс. – выселена), канфіскацыя маёнткаў удзельнікаў паўстання.
Закрыццё каталіцкіх
касцёлаў і кляштароў
Закрыццё Горы-Горацкага земляробчага інстытуту, скарачэнне сярэдніх навучальных устаноў
Мясцовая шляхта не магла займаць дзяржаўныя пасады
Узмацненне русіфікацыі
Лепшыя умовы зямельнай рэформы для сялянства
Абуджэнне нацыянальнай самасвядомасці беларусаў.
Слайд 39Народніцкі рух
Задача: стварыць з сялянства свядомую і арганізаваную палітычную сілу
метадам “хаджэння ў народ”.
Тэарэтыкі: М.Чарнышэўскі і А.Герцэн
“Зямля і воля”
у
1879 г. раздзялілася:
“Чорны перадзел” 1879-1881 (М. Пляханаў, В. Засуліч)
“Народная воля” 1879-1883 (А. Жэлябаў, С. Пяроўская)
Слайд 40Забойства Аляксандра ІІ у 1881 г. нарадавольцам
Ігнатам Грынявіцкі
Слайд 41Група “Гоман”
Беларуская народніцкая група ў Санкт-Пецярбурзе (А. Марчанка, Х. Ратнер,
М. Стацкевіч)
Слайд 42Рабочы рух
Рост рабочага руху – пратэсты, стачкі з эканамічнымі патрабаваннямі.
Распаўсюджванне
ідэй марксізму і з’яўленне марксісцкіх гурткоў, уключэнне рабочых у палітычную
барацьбу.
Слайд 433) канец ХІХ – пач. ХХ ст.
Сацыял-дэмакратычны рух
Стварэнне палітычных партый
(БСГ, РСДРП, БУНД)
Рэвалюцыя 1905-1907 гг.
Падрыхтоўка сацыялістычнай пралетарскай рэвалюцыі.
Слайд 443. Сацыяльна-эканамічнае развіццё
Слайд 45К. ХVІІІ – 1 п. ХІХ ст.ст. – перыяд разлажэння
феадальна-прыгонніцкай сістэмы і фарміраванне капіталістычнага укладу.
Перавага буйнога памешчыцкага землеўладання (каля
70% зямель).
Рэгіянальная спецыялізацыя сельскай гаспадаркі: поўнач – лён і бульба, поўдзень – цукровыя буракі, захад – авечкагадоўля.
Захад – падворнае землекарыстанне, усход – абшчыннае.
Паншчына – 97%, аброк – 3% сялян.
Незадаволенасць сялян прыгонам, лакальныя сялянскія хваляванні.
Слайд 46Рэформы П. Кісялёва 1840-50 гг.
Рэфармаванне сістэмы кіравання дзяржаўнымі сялянамі: губерня
– павет – акруга – сельская ўправа.
Люстрацыя (інвентарызацыя) дзяржаўных маёнткаў
і перавод сялян на чынш.
Палітыка “апякунства” – заснаванне ў вёсках бальніц, школ, хлебных запасаў, надяленне сялян правам спадчыны.
Рэформы палепшылі становішча дзяржаўных сялян.
У памешчыцкай вёсцы рэформы амаль не прайшлі.
П. Кісялёў
Слайд 47Распад цэхавай арганізацыі рамяства.
40-50-я гг. – перарастанне дробных вытворчасцяў ў
мануфактуры. Больш вотчынных (прыгонная праца), чым капіталістычных (наёмная праца) мануфактур.
З’яўленне
першых фабрык (машынная вытворчасць). Пачатак прамысловага перавароту.
Размяшчэнне прамысловых прадпрыемстваў пераважна ў сельскай мясцовасці.
Спецыялізацыя прамысловасці: тэкстыльная, пераапрацоўка лесу і сельскагаспадарчай сыравіны.
Развіццё камунікацый, унутранага і знешняга гандлю.
Слайд 50Выгляд прамысловага комплексу ў былым фальварку Парэчча з боку р.
Ясельда, які быў заснаваны А.С. Скірмунтам у 1836 г. Фабрычны
комплекс уключае трохпавярховыя будынкі суконнай фабрыкі (1837), цукровага (I860) i крухмальнага заводаў з трубой (1866), бровар (1905), вакол парк рэгулярнай планіроўкі. Захаваўся будынак крухмальнага завода i парк.
Слайд 51Прычыны:
Крызіс феадальна-прыгонніцкай сістэмы гаспадаркі
-Скарачэнне экспарту хлеба
-Вялікія сялянскія павіннасці
-Зніжэнне ўзроўню с/г
вытворчасці
2. Адсутнасць свабодных працоўных рук стрымлівала развіццё прамысловасці
3. Ваенна-тэхнічная адсталасць
Расіі (параза ў Крымскай вайне 1853-56 гг.)
4. Падрыў аўтарытэта Расіі ў Еўропе ў сувязі з існаваннем прыгоннага права
5. Узмацненне сялянскага руху
2 пал. ХІХ – пач. ХХ стст.
Адмена прыгоннага права
Слайд 52Падрыхтоўка рэформы
19 лютага 1861 г.
Маніфест Аляксандра II
аб вызваленні сялян
(Агульныя
і мясцовыя палажэнні)
1857 г. Сакрэтны камітэт па сялянскай справе
Слайд 53“Лепш адмяніць прыгоннае права зверху, чым дачакацца таго часу, калі
яно само сабою пачне адмяняцца знізу” Аляксандр II
Слайд 54Агульнае палажэнне
Парадак надзялення зямлёй
Грамадзянскія правы
Парадак выкупной зделкі
Мясцовыя палажэнні
Слайд 55Агульнае палажэнне
Асабістая свабода
Права валодаць маёмасцю і распараджацца ёю
Права займацца гандлёва-прамысловай
дзейнасцю
Права пераходзіць у іншыя саслоўі, заключаць пагадненні, выступаць у судзе
Права
паступаць у навучальныя ўстановы і на службу.
Выбарнае сялянскае самакіраванне
Слайд 56Парадак надзялення зямлёй
Сяляне выкупляюць зямлю ў памешчыка на працягу 9
гадоў.
Да заключэння выкупной здзелкі сяляне часоваабавязаныя і выконваюць павіннасці –
паншчыну і аброк.
Памеры надзела (ад 3 да 12 дзесяцін), аброка і паншчыны вызначаліся Устаўнымі граматамі. Тэрмін складання – 2 гады.
Слайд 57Выкупная аперацыя
20-25 % выплочвае селянін
75-80% памешчыку выплочвае дзяржава грашыма і
каштоўнымі паперамі
Дзяржава выдае селяніну крэдыт на 49 гадоў пад 6%
гадавых на суму доўгу. Адмовіцца ад выкупной аперацыі нельга.
Калі селянін згаджаўся узяць 1/4 надзелу, то атрымліваў яго бясплатна, што спрыяла сялянскаму малазямеллю.
Выкупныя плацяжы адменены у 1907 г., сяляне выплацілі ў 3,3 разы больш за рынкавы кошт.
Слайд 58Мясцовыя палажэнні
У Магілёўскай і Віцебскай губ. надзел ад 1 да
5 дзес. (за выш. надзел – 40 муж. і 30
жан. дзён паншчыны або 8 руб. у год), кругавая парука
У Мінскай, Віленскай і Гродзенскай губ. – дарэформенны надзел. (не больш 23 дзён паншчыны або 3 руб.), асабістая адказнасць
Калі надзел перавышаў устаноўленую норму або ў памешчыка заставалася менш 1/3 зямлі, зямля адрэзвалася ў сялян.
Слайд 60Сялянскае самакіраванне
Дзяржава вяла разлік за землю з сялянскай абшчынай
Сельскія ўправы
кіравалі
зборам падаткаў, аб'яўлялі сялянам дзяржаўныя законы, сачылі за грамадскім парадкам
Валасныя
ўправы
Міравыя пасярэднікі
(з мясцовых памешчыкаў)
Павятовыя міравыя з’езды
Губернскія ўстановы па сялянскіх справах
Слайд 61Сялянскія хваляванні
Сяляне былі незадаволены ўмовамі вызвалення (1861-62 г. – больш
500 выступленняў).
Пасля паўстання 1863-64 гг. на беларуска-літоўскіх землях рэформа была
праведзена на больш выгадных для сялян умовах:
Сяляне пераводзіліся на выкуп – станавіліся ўласнікамі надзелаў
Змяншаліся выкупныя плацяжы
Устанаўліваліся большыя памеры надзелаў
Слайд 62Развіццё сельскай гаспадаркі
Памешчыцкая гаспадарка
Сялянская гаспадарка
Сусветны аграрны крызіс 1880-90 гг.
Слайд 63Развіццё капіталізму ў прамысловасці, гандлі
Захоўваліся старыя формы
Рамесная вытворчасць
Дробнакапіталістычныя прадпрыемствы (без
паравых рукавікоў, 5-16 чалавек)
Капіталістычная мануфактура (без пар.рух, >16 чал.)
Станаўленне фабрычна-завадской
вытворчасці, прамысловы пераварот (выкарыстанне паравых рухавікоў)
З’яўленне акцыянерных кампаній
Слайд 64Актыўнае чыгуначнае будаўніцтва (з 60-х гг.)
Зніжэнне ролі водных шляхоў
Змяншэнне ролі
кірмашоў, рост крамнага гандлю
Фарміраван-не класаў буржуазіі і пралетарыяту
Слайд 654. Буржуазныя рэформы і контррэформы 2п. ХІХ ст.
Слайд 66Земская рэформа – 1864 г.
Ствараліся органы мясцовага самакіравання – губернскія
і павятовыя земскія сходы і ўправы.
Прынцыпы: аддяленне ад адміністрацыйнай улады,
усесаслоўнасць і фінансавая самастойнасць.
Прадстаўніцтва: дэпутаты на аснове маёмаснага цэнзу ад 3 курый – землеўласнікі, гараджане, сяляне. Перавагу атрымлівалі дваране.
Паўнамоцтвы: пытанні мясцовай гаспадаркі і інфраструктуры, адукацыі, аховы здароўя
Губернатар мог прыпыніць любое рашэнне земстваў.
На Беларусі ўведзены толькі ў 1911 г.
Слайд 67Гарадская рэформа – 1870 г.
Усесаслоўныя органы самакіравання – Гарадскія
думы і ўправы.
Дэпутаты на аснове маёмаснага цэнзу, абмежаванні для
“іншаверцаў”.
Кіраваў управай прызначаны гарадскі галава
Вырашэнне гаспадарчых і сацыяльных пытанняў (гандаль, адукацыя, ахова здароўя, ахова правапарадку і г.д.)
Губернатар меў права забараняць рашэнні Думы.
На Беларусі праведзена ў 1876 г.
Слайд 68Судовая рэформа – 1864 г.
Галоснасць, усесаслоўнасць, незалежнасць ад уладаў судоў,
удзел адвакатаў, прысяжных засядацяляў.
На Беларусі міравыя суддзі прызначаліся губернатарам, інстытут
прысяжных засядацеляў быў уведзены толькі ў 1882 г.
Стваралася сістэма судовай улады: сенат – судовыя палаты – акруговыя суды – міравыя суды – сялянскія валасныя суды.
На Беларусі пачалася у 1872 г.
Слайд 69Ваенная рэформа – 1862 г.
Утварэнне ваенных акруг (15)
Стварэнне ваенных навучальных
устаноў
1874 г. - усеагульная воінская павіннасць – 6 г. у
арміі, 7 – на флоце і 9 г. у рэзерве.
Скарачэнне тэрміну службы для людзей з адукацыяй (з вышэйшай - паўгода).
Адмена цялесных пакаранняў у арміі.
Слайд 70Школьная і цэнзурная рэформы – 1864-65 г.
Адмена цэнзуры выданняў больш
10 друкаваных аркушаў, для перакладаў – 20.
Усесаслоўнасць адукацыі
Падзел гімназій на
класічныя (для паступлення ва ўніверсітэт) і рэальныя (для прамысловасці і гандлю)
Аўтаномія ўніверсітэтаў (выбар рэктара і дэканаў)
На Беларусі перавага царкоўна-прыхадскіх школ. Адукацыя толькі па-руску.
Слайд 71Контррэформы 1880-1890-я гг.
Задача: умацавання самадзяржаўя і падаўленне “крамолы”.
У судзе
адменены галоснасць, прысяжныя пры разглядзе палітычных спраў
Узмоцнены нагляд за школамі,
“закон аб кухарчыных дзецях”, ліквідацыя аўтаноміі ўнівер-ў
Узмоцнены кантроль над земствамі
Павялічаны маёмасцы цэнз пры выбарах у гарадскія думы
Уведзена папярэдняя цэнзура ўсіх выданняў
Забарона правядзення стачак на прадпрыемствах
Слайд 725. Культура Беларусі
к. XVIII - пач. XX стст.
Слайд 73
Асветніцтва і класіцызм
(2 п. XVIII – пач. ХІХ стст.)
Слайд 74Палац Тызенгаўза ў Паставах, XVIII ст.
Слайд 75Палац Румянцавых-Паскевічаў
у Гомелі
XVIII-XIX стст.
Слайд 77Палац Храптовічаў у Шчорсах, к. ХVІІІ ст.
Слайд 78Палац Радзівілаў
ў Паланечцы,
к. ХVІІІ-п. ХІХ стст.
Слайд 79Палац Сапегаў у Ружанах, ХVІІІ ст
Слайд 80Петрапаўлаўскі сабор
у Гомелі,
ХІХ ст.
Слайд 83Рамантызм і гістарычныя стылі, рэалізм і эклектыка
(ХІХ – пач.
ХХ ст.)
Слайд 84Неагатычныя
касцёлы ў
Бераставіцы,
Нарачы, Зельве,
ХІХ ст.
Слайд 86Касцёл у Гервятах, к. ХІХ – п. ХХ стст.
Слайд 88Успенская
царква
ў Сар’і,
ХІХ ст.
Слайд 89Палац Пуслоўскіх
у Косаве, ХІХ ст
Слайд 91Цэрквы-мураўёўкі
(псеўда-рускі стыль)
Слайд 93Валенцій Ваньковіч (1800-1842)
Адам Міцкевіч на гары Аю-Даг
1827-1828
Слайд 96Усадзьба Грабоўскіх у Тарнова, к. ХІХ ст.
Слайд 98Сінанога ў Кобрыне, 2 п. ХІХ ст.
Слайд 99Казімір Альхімовіч
1840-1916
На этапе, 1894
Слайд 100Нікадзім Сілівановіч
1834-1919
Салдат з хлопчыкам, 1866