Finanse publiczne definicje i podstawowe pojęcia

o finansach publicznych są zjawiska oraz procesy związane z powstawaniem

i rozdysponowywaniem pieniężnych środków publicznych, zapewniających funkcjonowanie sektora publicznego

Sektor publiczny realizuje zadania państwa na które ponoszone są wydatki :
materialne na zakup dóbr i usług dla realizacji funkcji statutowych
majątek publicznych instytucji usługowych
majątek w użytkowaniu publicznym
majątek zaangażowany w działalność gospodarczą
majątek służący organom władzy i administracji państwowej
transferowe nie związane z ruchem towarów i usług – emerytury, zasiłki, subwencje, czyli redystrybucja dochodów przez państwo

Podstawy Finansów - Finanse publiczne

własność należąca do jednostki / człowieka /,jest to zbiór uprawnień

własnościowych, które są ekskluzywne[wyłączne],oraz dobrowolnie transferowalne[ przekazywalne]

Własność publiczna – to zbiór, w którym prawo własności przysługuje Skarbowi Państwa i jednostkom samorządu terytorialnego .
Gromadzona jest przez państwo i służy zaspokajaniu potrzeb zbiorowych / lokalnych i w skali całego państwa / grup obywateli i całego społeczeństwa

Działalność gospodarcza człowieka – służy zaspakajaniu jego indywidualnych potrzeb i uzyskaniu zysku
Potrzeby zbiorowe - to potrzeby ludzkie, zarówno pojedyńczych osób jak i grup społecznych, które nie mogą być zaspokojone w trybie indywidualnym, więc zapewniane są w sposób zbiorowy / dla określonej grupy osób /

Podstawy Finansów - Finanse publiczne

Sektor prywatny a

sektor publiczny

Kryterium własności – każdą działalność gospodarczą a także społeczną można podzielić na :
prywatną
społeczną
jako zorganizowaną działalność możemy więc wyodrębnić dwa sektory:
Sektor prywatny
Sektor publiczny
Sektor publiczny obejmuje działalność państwa w trzech dziedzinach:
Bezpieczeństwo zewnętrzne i wewnętrzne, administracja, reprezentacja państwa wobec podmiotów zewnętrznych
Problematyka społeczna i socjalna : edukacja, nauka, ochrona zdrowia, kultura, rekreacja i sport,
Gospodarka – stymulowanie i częściowo finansowanie rozwoju :
- infrastruktura transportu – drogi, Sieć kolejowa, porty, lotniska, drogi wodne
- energetyka – zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego
- komunikacja – kontrola i stymulowanie rozwoju sieci czy systemów łączności

Podstawy Finansów - Finanse publiczne

Funkcja

alokacyjna – finanse publiczne są narzędziem alokacji części zasobów w gospodarce rynkowej, czyli jej celem jest dostarczenie obywatelom i całemu społeczeństwu towarów i usług – dóbr publicznych /tam gdzie nie mogą być wykonane za pomocą mechanizmu rynkowego /
Funkcja redystrybucyjna – czyli redystrybycja dochodów realizowana w formie pieniężnej, dokonywana w postaci jednokierunkowych transferów, pomiędzy różnymi podmiotami / które wytwarzają dochody / a państwem
Funkcja stabilizacyjna – celem władz publicznych powinno być takie posługiwanie się instrumentami alokacji zasobów i redystrybycji dochodów aby łagodzić wahania koniunktury i stymulować rozwój gospodarki rynkowej

Podstawy Finansów - Finanse publiczne

ustawy budżetowe
System podatkowy / kilkanaście ustaw /
Rozporządzenia
Obwieszczenia
Podstawy Finansów - Finanse

publiczne

zaspokojenia jest ograniczona [ ograniczone są zasoby ziemii, kapitału, powietrza,

wody ]

Potrzeby indywidualne – zaspakajane są indywidualnie z własnych środków, lub w pewnych przypadkach zbiorowo z funduszy publicznych [ podstawowa ochrona zdrowia, oświata, kultura - zakres tych potrzeb jest zależny od wielu czynników ]

Potrzeby zbiorowe - ze względu na ich charakter muszą być zaspakajane w sposób zbiorowy [ bezpieczeństwo – wojsko, policja, straż pożarna ; komunikacja, administracja ] i finansowane z funduszy publicznych w całości lub części.

Podstawy Finansów - Finanse publiczne

państwa w dochody podmiotów jest możliwy do zaakceptowania przez społeczeństwo

?
Czy możliwe jest takie zaspokojenie popytu państwa na pieniądz, które nie ograniczy nadmiernie przedsiębiorczości, zdolności do inwestowania i oszczędzania ?
W jaki sposób połączyć cele czysto fiskalne / dochody / z celami pozafiskalnymi / rozwój gospodarczy, bezrobocie / ?
Jaki stopień nierównowagi w finansach państwa jest do zaakceptowania ?
Jakie powinny być żródła pożyczek publicznych ?

Podstawy Finansów - Finanse publiczne

jest to plan finansowy, obejmujący wszystkie dochody i wydatki państwa

w danym roku kalendarzowym
Deficyt budżetu państwa
to nadwyżka wydatków budżetu państwa nad jego dochodami, kolejne deficyty powodują wzrost długu publicznego
Deficyt obrotów bieżących
to nadwyżka importu nad eksportem

Dług publiczny
są to zobowiązania sektora publicznego względem podmiotów gospodarczych i osób prywatnych oraz zagranicy
Deficyt ekonomiczny sektora finansów publicznych
jest to suma deficytów – budżetu państwa, samorządów jednostek ochrony zdrowia, funduszy celowych

Podstawy Finansów - Finanse publiczne

budżetu – projekt na rok następny
Powstawanie deficytu – w momencie

układania budżetu na następny rok
Powstawanie długu publicznego – suma kolejnych deficytów budżetowych
Ograniczenie wysokości długu publicznego – zapisy ustawowe, działania sanacyjne

Podstawy Finansów - Finanse publiczne

budżetu państwa na finansowanie jednostek samorządu terytorialnego bez wskazania celu

na jaki mają być przeznaczone
Dotacja – dofinansowanie z kasy państwa wydatków podmiotów innych niż państwowe jednostki budżetowe
Inflacja grudzień do grudnia procentowy wzrost poziomu cen dóbr i usług w grudniu w stosunku do poziomu cen w grudniu roku poprzedniego

Inflacja średnioroczna – procentowy wzrost średniego poziomu cen i usług w stosunku do średniego poziomu cen w roku poprzednim

Rezerwa ogólna – Środki przewidziane w budżecie, które mogą zostać wykorzystane na pokrycie nieprzewidzianych wydatków

Podstawy Finansów - Finanse publiczne

„ pod kreską ”
Środki, które wpływają

do budżetu z tytułu prywatyzacji i sprzedaży skarbowych papierów wartościowych, przeznaczone na finansowanie deficytu, wykup papierów wartościowych, spłatę kredytów i finansowanie innych zobowiązań skarbu państwa

Dochody i wydatki
„ nad kreską ”
Dochody i wydatki związane z funkcjonowaniem budżetu państwa jako kasy państwa

Podstawy Finansów - Finanse publiczne

Wydatki, których wysokość może być regulowana przez rząd

Wynoszą około 30% budzetu

Wydatki zdeterminowane /sztywne /
Wydatki, które budżet państwa musi ponieść ze względu na obowiązujące prawo, rząd natomiast nie może dowolnie regulować ich wysokości
Wynoszą około 70% budzetu
Relacja bardzo niekorzystna

Podstawy Finansów - Finanse publiczne