«Физиология-2», 3 курс ЖМФ
Қан жасушалары. Эритроциттер.
Физиологиялық пәндер кафедрасы доценті Сайдахметова
Айгүл Сайдахметовна
Слайд 2
Сабақтың мақсаты:
жас кезеңдеріне қатысты эритроциттердің сандық және
функциялық сипатын зерттеу бойынша білім алу және оны бекіту мен
зерттелетін қан құрамындағы эритроциттер, гемоглобин көлемін, ЭТЖ анықтау дағдысын игеру.
Слайд 3 Бастапқы білім деңгейіне арналған бақылау сұрақтары:
Пісіп жетілген эритроциттің
пішіні қандай?
Эритропоэтиндер деген не?
Гемоглобин молекуласын құрайтын құрылым компоненттерді атаңыз.
Ұрық пен
ересектер эритроциттерінің көлемдерін салыстырыңыздар.
Ұрық эритроциттерінің құрамында ядро бар ма?
Слайд 4Тақырыптың негізгі сұрақтары:
Эритроциттер: құрылысы, саны, атқаратын қызметтері.
Гемоглобин: саны, молекулалық
құрылысы, түрлері және гемоглобин қосылыстары.
Түсті көрсеткіш, оның клиникадағы маңызы.
Эритроциттердің тұну
жылдамдығы (ЭТЖ) : механизмі, клиникадағы маңызы, анықтау әдісі.
Гемолиз түрлері, их механизмы.
Қанның қызыл бөлігінің адам жасына байланысты ерекшеліктері.
Эритропоэз, эритрон туралы түсінік.
Слайд 5Қан компаненттері
Қанның ақ жасушалары
Қанның қызыл түйіршіктері
Слайд 6Қан пластинкасы
Көмірқышқыл газ
Оттек
Слайд 7Қан анализі : эритроциттер : ер адамда
4,0 - 5,1 10 млрд/л, әйел адамда
4,7 10млрд/л
Қалыпты жағдайда гемоглобин ер адамда 130-160 г/л, әйел адамда 120-140 г/л
Түсті көрсеткіш қалыпты жағдайда 0,86-1,05
Қалыпты жағдайда лейкоциттер саны 4 - 8,8 10млн/л
Слайд 8Эритроциттің
алдыңғы көрінісі
Эритроциттің бүйір
көрінісі
тромбоциттер
лейкоциттер
Слайд 11Гемоглобин молекуласы
тізбегі
тізбегі
тізбегі
тізбегі
Слайд 12Балалардағы қалыпты жағдайдағы гемоглобин, олардың жасына байланысты
Слайд 13Қанда қалыпты жағдайдағы гемоглобин
Слайд 16Эритроциттердің гемолизі және олардың көлеңкелері - Электронды микрофотосы
1 –
дискоцит, 2 – эхиноцит, 3 – эритроциттердің «көлеңкелері» (қабықшасы).
Слайд 18Түсті көрсеткіш: ҚТК= қандағы Нв мөлшері х 3/ эритроцит саны
(бастапқы үш сан)
Слайд 20 Тәжірибелік жұмыстар:
1.Горяев камерасы
көмегімен қан жасушаларын санау (эритроциттерді санау).
2.Қан құрамындағы гемоглобинді Сали әдісі
бойынша анықтау.
3.Эритроциттердің тұну жылдамдығы (ЭТЖ).
4.Қанның түсті көрсеткішін есептеу.
Слайд 21Қорытынды білім деңгейін бағалауға арналған бақылау сұрақтары:
Гемоглобинның қай қосылысында темір
валенттілігін өзгертеді?
Миоглобин адам организмінде қандай роль атқарады?
Жаңа туған нәрестенің физиологиялық
сары аурумен ауыруына не себеп?
Гемоглобинның патологиялық қосылыстарын атаңыздар және олардың пайда болу себептерін көрсетіңіздер.
Жылан шаққанда гемолиздің кандай түрі дамиды?
Слайд 22Қорытынды білім деңгейін бағалауға арналған есептер.
Адам қаны гемоглобинінің спектрлі анализі
кезінде, зерттелген адамның кең таралған жағымсыз әдетке ұшырағаны байқалған. Бұл
қандай әдет және оны қалай анықтаған?
Кейбір жыландардың уында лецитиназа ферменті бар. Неге мұндай жыландардың шағуы өмірге аса қауіпті болып саналады?
Бір адамның қанының анализі қанында эритроцит саны 4,2х1012/л, ал екінші адам қанында негізінен ядросы бар эритроциттер және саны 4,8х1012/л екені анықталған. Бұл пациенттердің қайсының қанының көрсеткіштеріне дәрігер көңіл аударуы тиіс?
Слайд 23 Қорытынды білім деңгейіне арналған бақылау сұрақтары:
1. Қанның
осмос қысымын қай плазма
бектары қамтамасыз
етеді?
2. Қандай жағдайда гематокрит саны
жоғарлайды?
3. Плазма белоктарының қызметін атаңыз?
4. Эритроциттердің осмостық
резистентілігінің шекараларын
анықтаудың клиникалық мәні қандай?
Слайд 24Форменные элементы крови человека в мазке.
1 – эритроцит, 2 –
сегментоядерный нейтрофильный гранулоцит, 3 – палочкоядерный нейтрофильный гранулоцит, 4 –
юный нейтрофильный гранулоцит, 5 – эозинофильный гранулоцит, 6 – базофильный гранулоцит, 7 – большой лимфоцит, 8 – средний лимфоцит, 9 – малый лимфоцит, 10 – моноцит, 11 – тромбоциты (кровяные пластинки).
Слайд 25Тромбоциты, прилипшие к стенке аорты в зоне повреждения эндотелиального слоя.
Слайд 26Активность тромбоцитопоэтинов регулируется интерлейкинами (ИЛ-6 и ИЛ-11). Количество тромбоцитопоэтинов повышается
при воспалении, необратимой агрегации тромбоцитов.
Слайд 27Электронная микрофотография гемолиза эритроцитов и образование их “теней”
1 – дискоцит,
2 – эхиноцит, 3 – “тени” (оболочки) эритроцитов.