Слайд 1FİZİKSEL ETKENLERE
BAĞLI HASTALIKLAR
Doç.Dr.Uğur BİLGE
ESOGÜ Tıp Fakültesi
Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
Слайд 2GÜRÜLTÜYE BAĞLI İŞİTME KAYBI
Слайд 3Akut etkiler
Nörosensoriyal etkiler başdönmesi, kulak çınlaması, işitmenin azalmasıdır, total işitme
kaybına kadar ilerleyebilir.
Akut akustik travmadaki işitme kaybı çeşitli
Maruziyet
süresi ve gürültü düzeyine bağlı olmak üzere, genellikle kısmen reversibldir.
Fiziksel hasar; timpan zarında laserasyon, kanama olabilir.
Lezyon membranda, orta kulakta ve kokleadadır.
Слайд 4Kronik etki: Mesleki işitme kaybı
Sinsi ve yavaş gelişir, gürültüden uzaklaşmakla
ilerlemesi durur.
Çeşitli aşamalarında ciddiyetini ayırt etmek mümkündür.
Tinnitus olguların
yarısında bulunur ve her aşamada duyulabilir. İşitme azlığı duysal duyarlılığın nicelik olarak azalmasıdır.
Sesleri ayırt etme yeteneği azalır, akustik sinyalleri ayırt etme yeteneğinde niteliksel bir bozulma vardır.
Lezyonun yeri kokleadır. Kayıp nörosensoriyal tiptedir ve daha çok 3 - 6 kHz frekanslarındadır.
Genellikle bilateral, simetrik, irreversibldir.
Bazen iki kulak arasında belirgin fark olur.
Atıcılık bunun örneğidir. Atıcılarda, sağ omuz kullanılıyorsa, kafanın sağ kulağı gölgeleyip koruması nedeniyle sol kulakta daha fazla işitme kaybı olur.
Слайд 5Duyarlılık
Sigara içenler ile KVS hastalıkları, hiperlipidemisi, diyabeti olanlar, 55 yaş
üzerindekiler daha duyarlıdır.
Слайд 8HAVA BASINCINDAKİ DEĞİŞİKLİKLERE
BAĞLI HASTALIKLAR
Слайд 9Dekompresyon barotravması:
En çok akciğerleri etkiler. Nedeni, su altından yüzeye hızlı
yükselme sırasındaki hava hapsine bağlı akciğer patolojisi veya nefes tutma
olabilir.
Akciğerde gazın genleşmesi alveoler yırtılmalara ve gaz embolisine neden olur.
Göğüs ağrısı, nefes darlığı, öksürük, hafif hemoptizi, ses tonunda değişiklik ve cilt altı amfizemi görülebilir.
Bazı olgularda ciddi pnömotoraks oluşur.
Bu durumda göğüs ağrısı keskin, dispne daha belirgindir, siyanoz görülebilir.
İlerlerse tansiyon pnömotoraks gelişir.
Daha ciddi olgularda beyin, omurilik veya kardiyopulmoner sistemi tutabilir.
Beyinde serebrovasküler olay, kalpte enfarktüs, akciğerde masif pulmoner emboli bulguları verir.
Nörolojik bulgular duysal defisit, hemipleji, parapleji, parestezi, periferik nöropatidir.
Слайд 10DEKOMPRESYON HASTALIĞI
Vücut dokularında gaz baloncuklarının bulunmasının sonucudur.
Derinde gaz vücut
dokularında erir, fakat basınç kalkınca solubilitesi azalır.
Basınç azalması hızlı
olursa, akciğerin gazı atacak kadar zamanı olmaz ve dokuda gaz kabarcıkları oluşur.
Klinik görünüm, bu kabarcıkların miktarına ve lokalizasyonuna bağlıdır
Слайд 11İYONLAŞTIRICI
RADYASYONA BAĞLI
HASTALIKLAR
Слайд 13Klinik
İyonlaştırıcı radyasyon etkileri somatik ya da genetik olabilir.
Genetik etkiler
etkilenen kişinin gelecek neslini de etkileyebilir.
Genetik ve kanserojen etkileri,
olası ve gene de dozla ilişkili etkilerdir.
Maruz kalan kişilerin hepsinde görülmeyebilir, ancak risk artar.
Somatik etkiler ise dozla ilişkili etkilerdir.
Katarakt, malign olmayan cilt bulguları, kemik iliği baskılanması ve yumurtalıkları etkileyerek infertiliteye neden olması buna örnek olarak verilebilir.
Слайд 14Kemik iliği sendromu(hemotopoetik sendrom): 0.3 Gy gibi düşük dozlarda hafif,
0.7 – 10 Gy dozlarında ise tüm semptomları görülür. Doz
arttıkça prognoz ağırlaşır. Ölüm nedeni kemik iliğinin enfeksiyon ve kanama nedeniyle yıkımıdır.
Слайд 15Gastrointestinal sendrom: 6 Gy gibi düşük dozlarda hafif, 10 Gy
dozlarında ise tüm semptomları görülür.
GİS ve Kİ’de harabiyet ve
irreversibl değişikliklere bağlı enfeksiyon, dehidratasyon, elektrolit bozukluğu vardır.
Genellikle 2 hafta içinde ölümle sonlanır
Слайд 18SICAK KATARAKTI
Gözü etkileyen bazı elektromanyetik dalga boyları lens tarafından absorbe
edilirler.
Bunlar; kızılötesi başta olmak üzere UV B, UV A
ve mikrodalga radyasyonlarıdır. Bunlara yıllarca maruz kalan cam üfleyiciler ve yüksek fırın işçilerinde katarakt görülmesi yüksektir.
Görme yeteneğinde yavaş ilerleyen ağrısız bir azalma ve bulanık görme vardır.
Tedavi:
Kataraktın çıkarılıp, intraoküler lens konulmasıdır. Fakat cerrahi uygulanana kadar görme netliğinde belirgin azalma gelişir. Bir ölçüde kalıcı maluliyet bırakabilir
Слайд 21Özellikleri, görülmesi, maruziyet kaynakları
İş hayatı sırasında ortaya çıkan enfeksiyon hastalıklarıdır.
Birçok meslekte mikroorganizmalar ve parazitlerle bunların toksik ürünlerine maruziyet söz
konusudur.
En önemli etkenler şunlardır;
Virüsler: Viral hepatitler, kuduz
Klamidya ve riketsiyalar: Ornitozis, Q humması, kene ısırığı hastalıkları
Bakteriler: Şarbon, brusella, erisipeloid, leptospira, tetanoz, tüberküloz, tularemi, yara sepsisi
Mantarlar: Kandida, aspergillus, cild ve mukoza dermatozları, koksidiomikozis,
Histoplazmozis
Parazitler: Kancalı kurtlar, şistozoma
Слайд 24Mesleki risk faktörleri ise;
kapalı alanda çalışma,
havalandırma yetersizliği, havalandırma sistemlerinin
kontaminasyonu,
ıslak zeminde çalışma, toprak, su ve havanın bakteriyel, fungal
ve diğer enfeksiyöz etkenlerle kontaminasyonu, kemirgenler keneler gibi taşıyıcı ve bulaştırıcı hayvanların varlığı gibi etkenlerdir.
Слайд 25Tüberküloz (Tbc)
Mikobakterium tüberkülozisdir.
Havadan damlacık çekirdekleriyle alınır.
Sağlık çalışanları en
önemli risk grubudur.
Mesleki tbc’un önlenmesi ve kontrolü için risk
yönetim programı, etkili gözetim, çevresel kontrol, kişisel koruyucu kullanımı ve BCG aşılamalarının yapılması gibi önlemlerin bütünüyle alınması gerekir.
Silika maruziyeti olanlar da tbc açısından yüksek riskli gruptur (Siliko-tüberküloz).
Tbc ilaçları bulunmadan önceki dönemde silikozislilerin en önemli ölüm nedeni Tbc idi.
Слайд 27Hepatit A
Tıbbi teknisyenler, laboratuar personeli, doktorlar, diş hekimleri, fizyoterapistler, kreş
ve ana okulu çalışanları, gıda sektörü çalışanları riskli gruptur.
Aşılamayla
önlenebilir.
Слайд 28Hepatit B
Tek kaynağı enfekte insanlardır.
Primer hastalık genellikle kendini sınırlar.
Bazı olgular direnç kazanır ve yaşam boyu sürer.
Taze enfeksiyon sıklıkla
asemptomatiktir.
Bazen değişik şiddetlerde hepatit görülebilir. Kronik enfeksiyonlar siroz ve hepatosellüler kansere neden olabilir.
Sağlık çalışanları için mesleki bir risktir.
Maruziyetten sonra enfeksiyon riski % 6-30 arasında değişir.
Aşılama ile risk çok azalır.
Tüm sağlık çalışanları aşılanmalıdır. İğne ve diğer sivri uçlu cisim batmalarına karşı etkili koruyucu önlemler alınmalıdır.
Слайд 30Tetanoz
Etkeni Clostridium tetani’dir. Sporları nedeniyle toprakta uzun süre canlı kalır.
Bakteri ve sporlarının bütünlüğü bozulmuş deri ve mukozalara teması ile
enfeksiyon alınır.
Kirli ve sivri cisim batmaları en çok neden olmakla birlikte, bazen temas yeri tesbit edilemeyebilir.
Hafif yaralanmalardan sonra da gelişebilir.
Etkene maruziyetle hastalık semptom ve bulgularının ortaya çıkması arasında birkaç günle birkaç ay arasında değişen bir süre bulunabilir.
Слайд 31Erken bulgular başağrısı, huzursuzluk, aşırı duyarlılıktır.
Bunu ateş, taşikardi, sırasıyla
çene kaslarında kasılmalar (trismus), yutma güçlüğü, ense ve sırt kaslarında
kasılmalar (opistotonus) izler.
Yüz kaslarının kasılmasına bağlı olarak “risus sardonicus” denilen sırıtma ifadesi gözlenebilir.
Tablo ilerledikçe bilinç bulanıklığı ve kaybı gelişir.
Ölüm genellikle serebral kanama ve akciğer komplikasyonlarına bağlıdır.
Tanıda en önemlisi klinik bulgulardır.
Tedavide antibiyotikler (penisilin), antiserum ve antikonvülzanlar kullanılır.
Bildirimi zorunlu ve aşıyla korunulabilen bir hastalıktır
Слайд 32ORGANİK SOLVENTLERE BAĞLI KRONİK
NÖROTOKSİSİTE; TOKSİK ENSEFALOPATİLER
Слайд 33Etki mekanizması
Son derece uçucu oldukları için başlıca solunumla alınırlar.
Karbon
disülfit cildden de önemli miktarda emilebilir.
Akciğerden %50 oranında emilip,
dokulara dağılır ve yağdan zengin organ ve dokularda tutulurlar.
Kanlanması ve yağ içeriği yüksek olan SSS hedef organdır.
Karaciğerde metabolize olur, metabolitleri idrarla atılırlar.
Çoğu zaman metabolitler ana maddeden daha toksiktir.
Sigara, alkol, ilaçlar, başka solvent ve kimyasal maruziyetleri, etkilerini artırabilir.
Слайд 34Akut etkiler(kısa süreli maruziyet)
Belirtiler çözücüye bağlı olarak değişir.
Ancak ortak
semptomlar vardır; oryantasyon bozukluğu, sersemlik, baş dönmesi, öfori, konfüzyon ve
bilinç kaybı, felç, konvülziyon ve solunum veya kalp durması sonucu ölüme kadar ilerleyebilir.
Semptomların geç ortaya çıkması metabolitlere bağlı olduğunun göstergesidir.
Hastaların çoğunda maruziyet sonlanınca semptomlar düzelir.
Слайд 35KARBON MONOKSİT
Karbonmonoksit; renksiz, kokusuz, tatsız, yanıcı, patlayıcı, havadan hafif, irritan
olmayan bir gazdır.
Organik maddelerin (kömür, odun, dizel, benzin, gaz) yetersiz
yanma ürünüdür.
Hemoglobine oksijenden 200 kat hızlı bağlanır.
En yaygın maruziyet kaynağı motor egzoz gazları, yakma tesisleri ve endüstriyel işlemlerdir.
Riskli meslekler, garaj personeli, itfaiyeciler, tünel işçileri, petrol, metalurji, gaz ve kimya endüstrisi işçileridir.
Sigara dumanı bir başka maruziyet kaynağıdır.
Слайд 41SSS: Manganizm
Erken dönemde reversibl, geç dönemde irreversibldir.
Manganizm Parkinson hastalığı
ve diğer Parkinsonizm formlarından ayırt edilmelidir.
Üreme sistemi:
Libido azalması, erken
doğum ve düşük riski bildirilmiştir.
Слайд 44Önleme
İşyeri ortamını değerlendirme: İşyeri ortam havasında İnorganik asitlerin düzeyi izlenmelidir.
Yer
değiştirme
Depolama, kullanma, temizleme işlemlerine özen
Kişisel koruyucular
Eğitim
Hijyen
İlkyardım
Слайд 45Kurşunun Sağlık Üzerine Etkileri:
Kurşun esas olarak toz ya da duman
biçiminde solunum yolu ve gastrointestinal yolla alınır.
Kurşunun özellikle kanda hemoglobin
sentezi ve kan yapımı, düz kas sistemi, periferik ve santral sinir sistemi ve vasküler sistem üzerinde etkileri bulunmaktadır.
Слайд 46Subakut / Kronik Etkileri:
Kurşun tarafından neden olunan bozukluklar genelde subakut
ve kronik olmakla beraber bu bozukluklar genellikle ayırt edilemez ve
Aşağıdaki evrelerde görülür:
Klinik olarak latent prekürsör evrede; kandaki kurşun düzeyinin artması, artan vejetatif kararsızlık, hafif anemi, solgun deri ve mukozalar, genel bitkinlik, anoreksia, başağrıları, zayıflık, bazen uzuvlarda ve eklemlerde ağrılar, gastrointestinal bozukluklar, konstipasyon gibi semptomlar gelişir.
Kurşun zehirlenmesi işaretleri ise, bu semptomlardan daha şiddetlidir; kurşun koliği (şiddetli, çoğunlukla kolon kasılmaları ile persistan, bazen kusma ve gaitanın koyun dışkısı şeklini alması) ve solgun deri rengi şeklindedir.
Слайд 47Çalışana Öneriler:
Çalışanlar, genel hijyen önlemleri ve kişisel koruyucu donanımlarla ilgili
ve özellikle de işyerinde yeme, içme ve sigara kullanma anında
kurşun alım riskleri hakkında bilgilendirilmelidir.
İşverene Öneriler:
Her işvereninin mevzuatın kendilerine getirdiği yükümlülükleri bilmesi ve sorumluluklarını yerine getirmesi gerekmektedir.
Слайд 48
Anormal hücrelerin kontrolsüz olarak çoğalmaları ve yayılması sonucu meydana
gelen bir hastalıktır.Başka bir değişle vücutta meydana gelen kötü huylu
tümörlerdir.
KANSER NEDİR?
Слайд 49KANSERİN NEDENLERİ
DEĞİŞTİRİLEBİLİR VE DEĞİŞTİRİLEMEZ
OLARAK İKİYE AYRILIR:
Слайд 50DEĞİŞTİRİLEMEYEN NEDENLER
YAŞ
CİNSİYET
IRK
GENETİK YATKINLIK
Слайд 51DEĞİŞTİRİLEBİLİR NEDENLER
ÇEVRESEL ETKENLER
ZARARLI ALIŞKANLIKLAR
BESLENME ALIŞKANLIKLARI
ENFEKSİYÖZ AJANLAR
KİMYASAL KARSİNOJENLER
Слайд 53Yüksek kanser riski taşıyan meslekler
1. Alüminyum üretimi
2. Demir çelik sanayii
3.
Kok üretimi
4. Koktan hava gazı elde edilmesi
5. Boyacılık
6. Lastik sanayii
7.
Mobilyacılık
8. Güçlü inorganik asit işlemleri
9. Yer altı hematit madenciliği (Radon maruziyeti)
Слайд 54Mesleki kanserojenler
Asbest
Krom ve bileşikleri
Kömür katranı, katran zifti, kurumu
Vinil klorid
İyonizan radyasyon
Katran,
zift, bitüm, mineral yağ, antrasen
Kok fırını gazları
Nikel bileşikleri
Odun tozları
Слайд 57Meslek hastalığı tanısının konması, işyerindeki iş
risklerinin işveren tarafından yönetilemediğini ve işçinin bu nedenle fonksiyon kaybına
ya da hastalık durumuna uğradığını kanıtlar.
Слайд 58Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan
bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir.
(5510 sayılı SSGSS Kanunu Mad.14)
Слайд 59Ciltte kaşıntılar ve egzama
Gözlerde kaşıntı ve kızarıklık
Burun ve koku alma
bozuklukları
Solunum yolları tahrişleri
Öksürük
Hırıltılı solunum
Nefes darlığı
Bronşit
Akciğer ödemi, pnömoni
Mide bulantısı
İştahsızlık
Kusma
Kramp
Belirtiler nelerdir?
Слайд 60 Etkenlerin vücuda giriş yolları;
1.
Akciğerler (solunum)
2. Deri (emilim)
3. Ağız (sindirim)
Meslek hastalıklarından
etkilenme lokal ya da sistemik olabilir.
Слайд 61Meslek Hastalıklarının
Genel Özellikleri
Kendine özgü bir klinik tablosu vardır.
Hastalık etkeni
bellidir.
Hastalık etkeni veya metaboliti biyolojik ortamda tespit edilebilir.
Hastalık deneysel ortamda
oluşturulabilir.
Hastalık, o meslekte çalışanlarında yüksek oranda görülmektedir.
Hastalığın nedeni işyerinde olup, iş ile hastalık arasında nedensel bir bağ vardır.
İşyerinde alınacak teknik ve tıbbi önlemlerle meslek hastalıklarından korunulabilir.
Слайд 62
Söz konusu hastalığa Meslek Hastalığı diyebilmek için klinik tanının yanında
meslekle ilişkisinin de ortaya konması gerekir.
Слайд 63 Mesleksel deri hastalıkları, en sık görülen meslek hastalıklarıdır.
Bildirimi en çok
yapılan ise mesleki akciğer hastalıklarıdır.
Слайд 64Fiziksel Etkenlerle Olan Meslek Hastalıkları
*Gürültü
*Titreşim
*Sıcak-Soğuk
*Basınç
*Ergonomi
İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
Çalışan
Sağlığı Hizmetleri Şubesi
Слайд 65
8 saatlik çalışma süresi için kabul edilebilir gürültü
düzeyi 85 dB dir.
Gürültü seviyesi 70 db üzeri
ise; fiziksel, ruhsal, zihinsel tepki başlar. Yavaş yavaş işitme kaybı gelişir.
Слайд 67
1-İşe giriş muayeneleri
2-Periyodik
tıbbi kontroller
3- Çalışanların eğitimi
1. Tıbbi Korunma
Önlemleri
Слайд 68a- Kullanılan zararlı maddenin değiştirilmesi
b- Kapalı çalışma yöntemi
c- Ayırma
d- Nemli
(ıslak) çalışma yöntemi
e- Sürekli temizlik ve bakım
f- Hijyen kurallarına uyulması
g-
Havalandırma
h- İşyeri üretim ve planlaması
ı-İşyeri ortamında zaman zaman analizler yapmak
2. İşyerinde Çalışma Çevresine Ait Korunma Önlemleri
Слайд 69Meslek Hastalıklarında Tedavi İlkeleri
1-Kişinin işyeri ortamından uzaklaştırılması
2-Etkenin vücuttan atılımını
artıracak veya etkisini azaltacak yöntem kullanımı
3-Genel destekleyici ve semptomatik
tedavi
Слайд 70
Meslek hastalıklarında her türlü tedavi sigorta tarafından karşılanır.
Hastalık nedeniyle işgöremezlik
de olmuşsa, sigorta kişiye tazminat öder.
Meslek Hastalıklarının
Hukuksal Boyutu
Слайд 71
Meslek hastalığının oluşmasında işverenin ihmali saptandığında, sigorta işçiye ödediği tazminatın
bir bölümünü işverene rücu edebilir.
Слайд 72
Çalışanın sağlığı korunmaz ise;
Ölümler artar
Hastalıklar artar
Sakatlıklar artar
İşgücü kaybı artar
İNSANLAR ve
ÜLKE EKONOMİSİ ZARAR GÖRÜR
Sonuç olarak;
Слайд 75Asbest; asbest madenlerinde ve yapısında asbest de bulunan cevherin madenciliğinde
görülür.
Asbestoz(pnömokonyoz), havayolu hastalığı, akciğer kanseri ve mezotelyoma riskini artırır.
Слайд 76Fiziksel Tehlikeler
Gürültü
Titreşim
İyonizan radyasyon
Sıcak stresi
Ergonomi
Biyolojik tehlikeler
Слайд 78MESLEKİ AKCİĞER
HASTALIKLARI
Yrd.Doç.Dr.Uğur BİLGE
ESOGÜ Tıp Fakültesi
Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
Слайд 79Çalışma ortamında olabilecek her türlü zararlı ajanın ilk etkileyeceği sistemlerin
başında solunum sistemi gelmektedir.
Bu nedenle mesleki akciğer hastalıkları (MAH)
belki de iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları içinde birincil korunma önlemlerinin en önemli olduğu meslek hastalıkları grubudur.
Слайд 80Gazlar ve buharlar:
Aerosoller
Partiküller
Lifler
Gazlar
Organik maddeler
Слайд 81Etki Mekanizması
İrritan yanıt
Fibrotik yanıt
Allerjik yanıt
İnfeksiyöz yanıt
Kanserojenik yanıt
Sistemik yanıt
Слайд 82Klinik
İnhale edilen maddelere solunum sisteminin vereceği klinik yanıt maruziyet yoğunluğuna
ve süresine bağlı olarak değişir.
Akut etkiler:
Yüksek düzeyde, yoğun
maruziyetlerden dakikalar, saatler, nadiren de günler sonra ortaya çıkar. Üst solunum yolu irritasyonu, öksürük, bronkospazm, pulmoner ödem, akut hipersensitivite pnömonileri, solunum ateşi (metal, polimer, organik maddelerin dumanına bağlı), KOAH ve astım alevlenmeleri ve solunumsal infeksiyonlar gibi yanıtlardır.
Kronik etkiler:
Tekrarlayan düşük, orta düzeyde bazen de yüksek düzeydeki maruziyetlerden aylar yıllar sonra, hatta bazen kişi o işten ayrıldıktan sonra ortaya çıkan solunumsal yanıttır.
Bu patolojilerin başlıcaları astım, kronik bronşit, amfizem, KOAH, kronik hipersensitivite pnömonileri, pnömokonyozlar, akciğer ve plevra maligniteleri ve solunumsal infeksiyonlardır.
Слайд 84Tanı
MAH’na yaklaşımda başta anamnez, klinik bulgular olmak üzere akciğer grafisi,
SFT ve gerektiğinde her türlü ileri tetkik ile olası tanıya
ulaşmak mümkündür.
Maruziyet özenle sorgulanmaz ise tablonun meslek dışı solunumsal hastalık kategorisinde değerlendirilme olasılığı çok yüksektir.
Meslek öyküsü; İyi bir meslek ve bu mesleğin yürütümü sırasında karşılaşılan ajanlarının öyküsü alınamazsa meslek hastalığı tanısını koymak oldukça zordur.
Слайд 85Semptom ve bulgular
Bazı özel durumlar hariç, semptomlar genellikle nonspesifiktir.
Değişik
maruziyetlere bağlı akut solunumsal yanıtta özellikle öksürük ve nefes darlığı
semptomları ön plandadır.
Kronik solunumsal yanıtlardan biri olan astımda semptomların işle ilgisinin iyi sorgulanması oldukça özel bilgiler sağlar.
Pnömokonyoz dahil diğer patolojilerde genellikle semptomlar ortaya çıktığında patoloji çoktan ciddi progresyon göstermiştir.
Слайд 86Tedavi
Tedavinin esasını patolojinin tipine, evresine, yaygınlığına bağlı olmak üzere maruziyetin
azaltılması veya sonlandırılması oluşturur
Слайд 87Komplikasyonlar
silikozda tüberküloz başta olmak üzere fırsatçı enfeksiyonlar
pnömotoraks
pulmoner hipertansiyon
kor pulmonale
ve solunum yetmezliği
Слайд 88Prognoz
Prognoz tamamen erken tanı, maruziyetin azaltılması veya sonlandırılmasına bağlıdır. İlk
tanı konulduğunda kalıcı fonksiyonel etkilenme derecesi ne kadar az ise
yaşam kalitesi ve süresinin etkilenme derecesi de o kadar az olacaktır.
Duyarlılık
Sigara içenler, atopisi ve altta yatan akciğer hastalığı olanlar, solunumsal maruziyetlerden daha çok zararlanırlar.
Bu nedenle işe giriş muayenelerinin amaca uygun şekilde yapılması oldukça önemlidir.
Hasta Bilgilendirme
MAH düşünülen olgularda tanının yasallaşması sürecinin başlatılması gerekir. Bunun için kişi meslek hastalığı yasal tanı koyma yetkisi olan merkezlere yönlendirilmelidir.
Ön tanının kesinleşmesi halinde ise meslek hastalıkları havuzuna dahil edilmesi sağlanmış olur.
Слайд 89Önleme
Önlenebilir hastalıkların başında MAH gelmektedir.
Daha iş yeri kurulurken gerekli
mühendislik önlemlerin alınması, ortamda gaz ve tozlar gibi zararlıların olmaması
MAH’nın oluşumunu engelleyici birincil korunma yöntemidir
Слайд 91Komplikasyonlar
SFT anormallikleri, yıllık değerlendirme gerekebilir
Kronik bronşit, KOAH, PAH, Kor pulmonale
Enfeksiyonlar;
Akut bronşit, pnömoni, mikobakteriyel, fungal enfeksiyonlar.
Слайд 92Akciğer kanseri: Kristal silikanın kuvars ve kriztobalit formları kansereojendir (IARC
1997).
Ekstrapulmoner silikoz; Karaciğer, dalak, böbrekler, kemik iliği ve toraks dışı
lenf bezlerinde silikotik nodüller gösterilmiştir.
Pulmoner alveoler proteinozis
Otoimmün hastalıklar: Skleroderma, SLE, RA, otoimmün hemolitik anemi, dermatomyozit, kronik böbrek hastalığı, RA, Wegener granülomatozu,
Dişlerde aşınmaya bağlı bozulmalar
Слайд 93Hasta bilgilendirme
Sigara bırakmanın önemi,
Akciğer kanseri riskinde artış; özellikle sigara içenlerde,
Tüberküloz
riskinde artış,
Solunum enfeksiyonları riskinde artış; pnömokok aşısı ve yıllık grip
aşısı gerekliliği,
Maluliyetle ilgili hukuki haklar konularında hastalar bilgilendirilmelidir
Слайд 94Önleme
İşyeri ortam ölçümleri ve çalışanların kişisel maruziyet ölçümleri yapılarak risk
değerlendirmesi yapılmalıdır.
İşyerinde gerekli teknik ve mühendislik önlemleri alınmalıdır. Çalışanların
sağlık gözetimi yapılmalıdır.
Слайд 96İnorganik kömür tozlarının inhalasyon sonucu akciğerlerde birikmeleri ve sonu fibrozisle
bitecek bir doku reaksiyonuna yol açması ile oluşan bir akciğer
hastalığıdır.
Yavaş gelişir, 10 yıldan erken görülmez. Daha düşük maruziyetlerde bu süre daha uzundur.
Kömür madeninde çalışanlarda KİP dışında havayolu hastalıkları başta olmak üzere diğer bazı hastalıklar da gelişebildiği gibi KİP de kömür madeni dışında çalışanlarda da görülebilmektedir.
Grafit madenciliği ve değirmenciliği, karbon ve karbonlu elektrot üretimi de riskli mesleklerdir.
Слайд 97Klinik
Hastalık,radyolojik görünümündeki yaygınlık ve şiddetine bağlı olarak iki şekilde görülebilir;
Basit KİP ve komplike KİP.
Erken dönemde KİP’de klinik bulgu
ya hiç yoktur ya da nonspesifiktir; bu dönemde havayolu etkilenmesi bulguları görülebilir.
Hastalık ilerledikçe efor dispnesi ve kuru öksürük, KOAH veenfeksiyon varlığında balgam semptomları eklenir.
Komplike pnömokonyozda semptomlar daha belirgindir
Слайд 98ASBESTİN NEDEN
OLDUĞU HASTALIKLAR
Слайд 99Asbestli çimento üretimi, tavan kaplama, duvar kaplama, yanmaz kumaş, fren
ve debriyaj balataları, conta yapımı
Gemi yapım ve tamiri; tank ve
boru yapım ve tamiri.
İnşaat sektörü; çatı ve yanmaz bölümlerin yapımında kesme, taşlama.
Asbest içeren eski binaların, enerji santrallerinin yenilenmesi, sökülmesi
Otomobil yapımı, tamiri
İzolasyon işleri; fırınlarda vs.
Elektrikçiler, marangozlar, döşemeciler
Слайд 100Klinik
Benign patolojiler:
Tekrarlayan benign plevral effüzyonlar, plevral kalınlaşma, plaklar, kalsifikasyonlar,
asbestoz, yuvarlak atelektazi vb. Asbestoz asbest pnömokonyozudur.
Bilateral, diffüz, öncelikle alt
arka akciğer alanlarını tutma eğilimindedir. Nefes darlığı ve öksürük vardır. Kronik bronşite de neden olur. Ellerin ve önkolların palmar ve dorsal yüzlerinde kalınlaşma ve hiperkeratozla seyreden, maruziyetten uzaklaşmakla düzelen asbest siğillerinden söz edilmiştir.
Malign patolojiler:
Malign mezotelyoma ve akciğer başta olmak üzere diğer kanserlerdir.
Mezotelyoma; Plevra ve diğer seröz zarların malign tümörüdür. Çoğu zaman asbest maruziyeti ile ilişkilidir. Nadiren periton ve perikardda da görülür. Akciğer kanseri, larenks kanseri, GİS kanserleri(özofagus, mide, kolon) gibi.
Слайд 102Önleme
Asbestle çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında yönetmeliğe göre; işyeri
havasındaki asbest konsantrasyonunun, sekiz saatlik zaman ağırlıklı ortalama (TWA) değerinin
0,1 lif/cm'ü geçmemesi gerekmektedir.
Ancak mühendislik önlemleri sürdürülmelidir.
Слайд 103İNSAN YAPIMI SENTETİK LİFLER
(Man Made Fibers-MMF)’E
BAĞLI AKCİĞER HASTALIKLARI
Слайд 104Asbest’in insan sağlığı üzerine ciddi etkilerinin olduğunun anlaşılmasından sonra, bunun
yerini alabilecek ancak zararlı olmayacak yeni alternatiflere yönelim oluşmuştur.
Bu
amaçla kaya, cüruf, kaolin ve camdan köken alan amorf silikatlar sentetik olarak işlenip mineral lifler elde edilmiştir.
Слайд 105Klinik
SML’lere kısa süreli maruziyet cild, göz ve solunum yollarında irritasyona
neden olur.
Cild: Cam yünü ve taş yünü lifleri cilde mekanik
irritasyon yaparak ince, nokta şeklinde, kaşıntılı eriteme neden olur.
Kısa cam lifleri cilde saplanarak geçici kaşıntıdan ağrılı yanmaya kadar değişen etkilere neden olabilir.
Bakteriyel enfeksiyonlar eklenebilir. Duyarlı bireylerde ürtiker görülebilir. Maruziyet devam ettikçe bunlar kaybolur.
Özellikle ilk temasla birlikte ciltte dermatit bulgusu olmadan çok rahatsız edici, dinmeyen kaşıntılar görülmektedir.
Maruziyetin devam etmesiyle bu kaşıntılar birkaç hafta içinde kendiliğinden düzelebilmektedir.
Göz irritasyonu
Solunum yolu etkileri akut ÜSY irritasyonundan bronşektazi, pnömoni, kronik bronşit ve astıma kadar değişebilir.
Kanser: Beraberinde asbest maruziyeti olmadıkça mezotelyomaya yol açtığını gösteren bir bulguya rastlanmamıştır. Farenks, larenks, ağız boşluğu ve mesane kanserinin arttığına dair kuşkular da vardır.
Слайд 107Metalik demir veya demir oksit tozlarına maruziyetle gelişen benign bir
pnömokonyozdur.
Çoğunlukla kaynakçılarda, demir oksit dumanları nedeniyle, sık görülen sideroz
diğer saf benign pnömokonyozlarda olduğu gibi genellikle fibrozis ve fonksiyonel etkilenme yapmaz.
Madencilik, dökümcülük, çelik üretimi, demiroksit üretimi, zımpara taşı üretimi, maruziyete neden olan işlerdir
Слайд 108Ancak, benign olmasına rağmen, bazen saf siderozda da semptomlar ve
restriksiyon, komplians azalması gibi fonksiyonel değişiklikler görülebilir.
Klinik ve radyolojik
bulgular arasında korelasyon yoktur.
Bazı olgularda hava yolu etkilemesi sonucunda kronik bronşit, KOAH da tablosu gelişebilir.
