Кальций, магний, фосфор, фтордың адам организіміндегі рөлі Орындаған :

2018
С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ
КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.

Д. АСФЕНДИЯРОВА

Кальций маңызы
3. Магний туралы
4. Фосфор туралы

5. Фтор туралы
III. Қорытынды
IV. Қолданылған әдебиеттер

дамуын қамтамасыз ететін элементтер тобы.
Бұл элементтерді тірі ағзалардағы орташа

мөлшеріне қарай үш топқа бөледі: 
микроэлементтер
макроэлементтер
ультрамикроэлементтер.
Ал тіршілік үшін маңыздылығына байланысты тіршілікке қажетті элементтер, қосымша элементтер және өте аз элементтер деп өзара бөледі. Сондықтан, химиялық элементтердің біреуінің жоқ болуы немесе жетіспеуі ағзадағы қалыпты жағдайды бұзады. Алайда, ағзадағы қандай да бір элементтің шамадан тыс болуы да ауыр салдарға әкеп соғады.

Кіріспе

хлор);  ағзадағы мөлшері 10%-дан жоғары болады.

2. Микроэлементтердің (йод, мыс, мышьяк, фтор,

бром, стронций, барий, кобальт) ағзадағы мөлшері — 10%-15%.

3. Ультрамикроэлементтер — сынап, алтын, уран, торий, радий және т.б. Олардың ағзадағы мөлшері 15%-дан төмен.

оның аппатиттерден және карбонаттардан құрылған 99 %-ы негізгі адам скелетін

құрайды ал 1 %-ы қанда айналады.

Кальцийдің адам ағзасындағы рөлі:
Адам скелетін құрайды
Тістердің түзілуіне қатысады
Қанның ұюына
Зат алмасуға
Көмірсу мен натрий хлоридінің алмасуын
Бұлшықеттік жиырылуда
Гормондардың секрециясы
Қан тамыр өткізгіштігін азайтады
Қабынуға қарсы қасиеті бар.

керек екенін ұсынды.

3 жасқа дейінгі балалар — 600 мг.
4-10

жас аралығындағы балалар — 800 мг.
10-13 жас аралығындағы балалар — 1000 мг.
13-16 жас аралығындағы жасөспірімдер — 1200 мг. 16 жастан асқан жастар — 1000 мг.
25-50 жас аралығындағы ересектер — 800-1200 мг.

спортсмен адамдарға көптеп қолдану керек, себебі кальций терімен тез шығып

кетеді. Азық-түліктерде кальций көбінесе карбонат түрінде, фосфат, оксалаттар, қиын еритін тұздар ретінде болады.

Термиялық өңдеуден өткеннен кейін, әсіресе варка дан кейін көкөністер құрамындағы минералдардың 25%-ы жойылып кетеді. Соның ішінде кальцийдың да көп мөлшері бар.

— 412 мг
Күнбағыс дәні — 367 мг
Миндаль — 252-273 мг
Орман жаңғағы

— 226 мг
Ақжелкен — 245 мг
Екпе шиырмақ — 214 мг

Ca көздері

Гүлтәжі — 214 мг
Фасольда – 356 мг
Капустада – 124 мг
Сүтте 120 мг
Ірімшікте 1000мг
Ешкі сүтінде
Жұмыртқада – 780 мг
Сиыр сүтінде – 100гр

ауру
Бүйрек аурулары
Қозу сезімі
Дезориентация, гллюцинация
Есін жоғалту, ақымақтық
Рахит
Шаш – қатты және тез

түскіш
Тері – қалыңдайды және дөрекіленеді
Тістер – эмаль және дентин құртылады
Хрусталик – мөлдірлігін жоғалтады

Са организмге жетіспесе болатн аурулар:

Созылмалы гипертрофиялық артрит
Кистозды және фиброзды остеодистрофия
Остеофиброз
Бұлшықеттік шаршау
Қозғалыстың қиындауы
Омыртқа және

аяқ сүйектерінің деформациясы
Өздігінен болатын сынықтар
Созылмалы гломерулонефрит, полиурия,
жиі кіші дәретке бару, никтурия, анурия
Жүрісінің шайқалып жүруі

Сүйекте – 1,5%, тіс эмалінде – 0,75% соның ішінде кариозды

тістерде 0,83-1,88%.

Күнделікті адамға керек мөлшері – 0,25-0,35 г.

Магний ағзадағы 300-ден астам биохимиялық реакцияларға қажет. Магний бұлшықет және және жүйке жүйелерінің дұрыс жұмыс істеуіне көмектеседі, иммунетті арттырады, жүректің тұрақты жұмыс істеуіне және сүйектердің, тістердің, тырнақ пен шаштардың беріктігін сақтауға ықпал етеді. Сонымен қатар ол қандағы глюкоза мөлшерін, энергия мен ақуыздың шығарылуын реттейді.

екі неврологиялық симптомдары. Бұл минерал мидағы жүйке жүйелерінің арасындағы қажетті

байланысты орнату үшін керек. Сонымен қатар, магний ағзадағы жүйке жүйесінің дұрыс жұмысына жауап беретін маңызды фактор болып табылатын элетролиттер деңгейінің тепе-теңдігін ұстап тұру үшін қажет.
Күйзеліс (депрессия) Бірінші симптомды ескерсек, магнийдің жетіспеушілігі күйзеліске де әкеп соқтыратынын болжау қиын емес. Күйзеліс – әртүрлі себептердің салдарынан туындауы мүмкін күрделі ауру. Сол себептердің бірі ағзадағы құнарлы заттардың жетіспеуі мен дұрыс тамақтанбау болуы әбден мүмкін. 
3. Бұлшықеттің ауыруы Неврологиялық симптомдармен қатар, жүйке-бұлшықет симптомдары да пайда болуы мүмкін. Магнийдің жетіспеушілігі бұлшықеттің ауыруына, тырысуына, сонымен қатар фибромиалгия сияқты басқа да проблемаларға әкеліп соқтыруы мүмкін. Магнийдің негізгі функцияларының бірі бұлшықетті босаңсыту болып табылады. Бұлшықеттің жиырылуына ықпалдасатын кальциймен бірігіп, бұлшықеттің дұрыс қызмет етуіндегі басты элементтің бірі болып саналады.

асқазан-ішектің жұмысын нашарлатады. Сол себепті ішектің дұрыс жұмыс істемеуінен бастап

жүректің қатты айнуы мен құсуына дейінгі құбылыстар орын алуы мүмкін. 5. Қан қысымының жоғарылауы Көптеген зерттеулер жоғары қан қысымын магний мөлшерінің төмендігімен байланыстырады. Гипертониктерде құнарлы заттардың жетіспеушілігі жиі кездеседі. Әрине, қан қысымына басқа да көптеген физиологиялық функциялар әсер етуі мүмкін, сол себепті нақты диагнозды анықтау үшін, дәрігерге барған жөн. 6. Ұйқысыздық Магний жетіспеген кезде созылмалы ұйқысыздыққа шалдығуға болады. Бұл ғана емес, ұйқының бұзылуының басқа да түрлері кездесуі әбден мүмкін. Магний негізінен біздің ұйықтау мен ояу жүру айналымдарын реттейді.

ағзасындағы барлық фосфордың 85% – ын құрайды. Фосфор тістің қатты

ұлпаларында концентрленеді.
Фосфор тұздары. Фосфор тұздарының ағза үшін маңызы сүйекті қалыптастыруға қатысумен шектелмейді. Ағза бұлшық еті жиырылғанда, сондай–ақ мида, бауырда, бүйректе және басқа мүшелерде жүретін биохимиялық үрдістерде қуатты нақ осы қосылыстар түрінде пайдаланады. Міне, сондықтан бұлшық еттер көп жұмыс істеген кезде фосфатты қажетсіну едәуір артады

Фосфор

болса, ауыр дене еңбегімен шұғылданатын жұмысшыға немесе үлкен қашықтыққа жүгіретін

спортшыға бұл қажеттілік екі есе дерлік артуы мүмкін. Адам денесінде фосфор қосылыстары көп. Фосфор қышқылының қалдығы жасуша ядроларында нәсілдік қасиеттер беретін аса маңызды заттарға – нуклеопротеидтерге, май тектес заттарға – фосфатидтерге және көмірсулардан тарайтын әр түрлі заттарға міндетті құрамдас бөлік ретінде кіреді. Фосфор мал мен өсімдік өнімдерінде мол. Өсімдік өнімдерінен бөлінген қосылыстар ағзаға нашар сіңеді, өйткені нашар ериді.

жақсартады
Қышқыл-сілтілік балансты реттейді
Фосфордың маңызы:

лейкоциттер құрамы азаяды
Өздігінен қанау, қансырау пайда болады
Сүйектегі кальций жойылады
Остеопороз пайда

болады

Фосфор организмге жетіспесе:

фосформен қосылып сүйек тіндерін, тіс эмалін құрау болып табылады.
Адам

организімінде – 2,5-3 г фтор кездеседі, организмде фтор зәрмен бірге шығып кетеді.

Фтор

алдын алады
Кариес және пародонтоз ауруларына профилактика
Кальций фосформен қосылып сүйек, тіс

эмалін түзді

Фтордың маңызы:

салдарынан болатын ауру.
Түрлері:
Штрихты
Дақты
Борлы
Эрозивті
Деструктивті

Алғашқы 3 түрі тісің қатты тіндерінің жойылуынсыз

өтеді, деструктивті және эрозивті жойылуымен.

адам организмінде жетіспеуі әр түрлі ауруларға әкелуі мүмкін. Макро және

микроэлементтер адам ағзасына күнделікті рационда белгілі мөлшерде түсуі қажет. Олардың жетіспеуінің алдын алу мақсатында дұрыс тамақтану, рационның әр түрлілігі, элементтерге бай тағамдарды пайдалану қажет.

Қорытынды