Слайд 2Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
М.Х.Дулати атындағы Тараз Мемлекеттік университеті
Орындаған:
Қылышбек Жанна
Қабылдаған:Алтынбекова Зағипа
Слайд 3Мәдениеттанушылық концепциялар:
Освальд Шпенглер
Арнольд Джозеф Тойнби
Николай Александрович Бердяев
Слайд 4Освальд Шпенглер
( 1880-1936)
Немістің идеалист –философы
мәдениет теоретигі, тарихшы,
публицист.Өз заманында дүниені дүр
сілкіндірген “Еуропаның құлдырауы” деген
еңбектің авторы.
Слайд 5Шпенглер концепциясы екі жақты сипатталады. Концепцияны өте қысқа пайымдауға болады:
адамзаттың ортақ тарихы жоқ, бірнеше тарихи-мәдени типтер бар.Олардың әрқайсысы
өзіндік даму циклына ие және өзінің өмір сүру жаны бар тірі организм секілді тоқтамайды. Бұл тұрғыдан концепция қарапайым келеді.
Келесі концепциясы күрделі, мәдени –логикалық прафеномендерді тұжырымдау негізінде құрылған.
Слайд 6Шпенглер бойынша барлығы сегіз мәдениет барланды:
Слайд 7Аталмыш мәдениеттер тұйықталған. Өз дамуында олар жеке адамның өмірі сипатталатын
сатыларды қамтыды, атап айтқанда дүниеге келу, пісіп жетілу, ер жету,
гүлдену, солу, өлімге душар болу. Әр мәдениеттің өшу кезеңі оның өркениеті болып табылады және фаустық яғни, батыс еуропалық осы сатыда тұр.
Слайд 8Тойнби Арнолд Джозеф
(1889-1975)
ағылшын тарихшысы әрі әлеуметтанушысы. Тойнбидің көптеген еңбектерінің ішінде
ерекше орын алатыны - 12 томдық "Тарихты зерттеу" шығармасы.
Слайд 9О. Шпенглердің ізінше Тойнби әлемдік тарих бірлігінің дәстүрлі тұжырымдарын жоққа
шығарады. Ол шағын өркениеттерге салыстырмалы талдау жасайды өмірлік кезеңдерінен ортақтық
табады. Ол өркениеттерді 1000 жыл өмір сүретін ағзаға теңейтін Шпенглер теориясын жоққа шығарады.
Слайд 10Тойнбидің пікірінше, христиан өркениеті жойылады, бірақ ол жаңа синкретикалық діннің пайда болуына себепкер
болса, эллинизмге ұқсас, тарихи рөл атқарар еді. Кез келген өркениет өз дамуында
пайда болу, өсу, жарылу, ыдырау, ақыр соңында басқаға орын беріп, жойылу процестерін басынан кешіреді. Өркениет дамуының қозғаушы күші "шығармашылық азшылық", "өмірлік талпыныстың" иесі, әртүрлі тарихи "айбаттарға" жауап беріп, соңынан "екпінді көпшілікті"бұқараны ілестіреді. Бұл "айбаттар" мен "жауаптардың" ерекшелігі әр өркениеттің өзгешелігін, иерархиясын, әлеуметтік құндылықтарын айқындайды. Бірде кезекті бір әлеуметтік-тарихи мәселені шешуге қабілеті болмай, "шығармашылық элита" өз билігін беделіне сүйеніп емес, күшімен жүргізетін үстемдік етуші азшылыққа айналады; бұқара халық "ішкі пролетариатқа" айналады деп пайымдайды.
Слайд 11Бердяев Николай Александрович
(1874-1948)
орыс философы, экзистенциалист.
Оны философиясының
негізі - еркіндік
Слайд 12Еркіндікпен бір қатарда шығармашылық, тұлға, рух, Құдай ұғымдары тұрады.Бердяев ұлт пен мәдениет, мөдениеттегі жалпы
адамзаттық және ұлттық бастаулар, мәдениет және өркениет, соғыс сияқты" мәселелерді
талқылауға көп көңіл бөлді. Орыс рухы туралы пайымдауларында Бердяев орыс pухының пейзажы" орыс жерінің "пейзажына" сәйкес келеді - деді. Сонымен бірге, Бердяев орыс халқына тән бюрократтық орталықтандырылған билікгі жақтау, саяси өмірдегі стихия мен иррационалдылық, ұйымдастыруға әлсіздік сияқты дәлдік белгілерді атап өтті.
Слайд 13"Орыс халқыңда, - деді Бердяев, - кез келген мәдениетке, тұлғалық
бастауларға, оның құқықтары мен абыройлығына, барлық құндылықтарға қарсы мистикалық толассыз
қарсы әрекет бар . Жалпы орыс мәдениетіне, оның пікірі бойынша амбиваленттік тән. Бердяев орыс халқындағы мейірімділікті, тынымсыз адамгершілікті жоғары бағалады. Сондықтан 1917 жылдан кейін рухани мәдениетті талкаңдау ұзаққа созыла алмады, түбіңде мәңгі рухани күш қайтадан құдіретіне енеді, - деді. Басқа да орыс философтары сияқты Бердяев "мәдениет" және өркениет ұғымдарын бір-бірінее ажырта қарастырады.
Слайд 14Қолданылған әдебиеттер:
Тукенов Ө. «Мәдениеттану негіздері»
Мырзаханова
Ф. “Мәдениеттану”
Уикипедия –ашық энциклопедиясы