С казы з адасобленымі членамі Сінтаксіс і пунктуацыя

па сэнсе і інтанацыйна,
называюцца адасобленымі.
На пісьме яны выдзяляюцца коскамі,

радзей – працяжнікамі.

любыя адасабленні, калі яны адносяцца да асабовага займенніка:
У кароткім кажушку, са стрэльбай за плячыма, ён абыходзіць калгасны табун.
(З. Бядуля)

азначэнні, выражаныя дзеепрыметнікавымі ці прыметнікавымі зваротамі, і аднародныя азначэнні (дапасаваныя і недапасаваныя), калі яны стаяць пасля назоўніка, які паясняюць:
Яшчэ не апаў шчэбень, выкінуты першым выбухам, як на насыпе грымнула зноў. (І. Мележ)
Змораны чорны конь, увесь мокры ад поту, ішоў ледзь перастаўляючы ногі.
(І. Пташнікаў)

Адасабляюцца і выдзяляюцца коскамі на пісьме:

ці ўступкі:
Зусім непісьменная, маці мела практычны розум і нядрэнна спраўлялася

з гаспадаркай. (Ю. Гаўрук)

паміж азначэннем, якое паясняе дзейнік, і гэтым дзейнікам стаіць выказнік:
Стомлены дарогай, прысеў Іван на прыступкі ганка. (М. Гарэцкі)
Высушаныя гарачым сонцам, паніклі кветкі і травы. (Б. Мікуліч)

Заўвага. Могуць адасабляцца азначэнні, калі:

гэтымі словамі:
У суседа была карова, па мянушцы Ланя. (Б. Сачанка)

Прыдаткі

са злучнікам як адасабляюцца ў тым выпадку,
калі маюць адценне прычыны:
Валя, як самая лепшая вучаніца класа, рэкамендавана да ўдзелу ў алімпіядзе

Калі злучнік як ужываецца са значэннем “у якасці”, “у ролі”, то назоўнік
са злучнікам як не з’яўляецца прыдаткам і на пісьме коскамі не выдзяляецца:
У вёсцы Васіля ведалі як цудоўнага выдумшчыка. (М. Машара)

Прыдаткі са злучнікам ці, або адкасабляюцца, калі маюць
удакладняльнае значэнне:
Хроніка Быхаўца, або летапіс Быхаўца, найбольш поўны са спісаў
старажытных беларуска-літоўскіх летапісаў. (А. Жураўскі)

зваротамі, адасабляюцца і на пісьме
выдзяляюцца коскамі:
Забыўшыся пра ўсё на свеце,

я ўважліва разглядаў
жураўлёў з надзейнага сховішча. (В. Вольскі)

Заўсёды адасабляюцца акалічнасці з прыназоўнікам
нягледзячы на, якія маюць значэнне ўступкі:
Нягледзячы на сваё недамаганне, маці сабралася
у дарогу да дачкі. (Б. Сачанка)

Заўвагі. Не адасабляюцца і не выдзяляюцца коскамі
фразеалагізмы тапу склаўшы рукі, нясолана хлябаўшы,
на нач гледзячы, на лес гледзячы, заплюшчыўшы вочы,
свету не бачачы і інш.
Хлопец мужнее і расце на лес гледзячы. (М. Зарэцкі)



)

Не выдзяляюцца коскамі два сумежныя адасобленыя
дзеепрыслоўі (дзеепрыслоўныя словазлучэнні),
звязаныя злучнікамі і, ды, ці:
Махнач стаяў каля сцірты саломы, як заўсёды,
утаропіўшы вочы ў зямлю і сашчапіўшы рукі на жываце.
(І. Шамякін)

Ад адасобленых дзеепрыслоўяў трэба адрозніваць словы
тыпу стоячы, лежачы, седзячы, спяшаючыся, гуляючы і інш.,
якія маюць прыслоўнае значэнне. Звычайна яны стаяць
пасля выказніка, часцей у канцы сказа і коскамі
не выдзяляюцца:
Хлопчык спаў седзячы.

Адасобленыя акалічнасці

могуць і не мець
удакладняльнага значэння. Тады перад імі коска

не ставіцца:
Работа не спынялася нават у дождж. (І. Навуменка)

танцавалі яны – жураўлі. (В. Вольскі)
(Удакладняльны дзейнік)
Па левы бок шашы

ўзведзены Курган Славы – помнік нашай гісторыі. (С. Грахоўскі)
(Удакладняльны прыдатак)
Ахоўнікі рэгулярна праходжваліся каля багажа, сачылі за яго захаванасцю. (Б. Сачанка)
(Удакладняльны выказнік)
Хлопец купіў сіне-белую, у палоску, кашулю-безрукаўку… (С. Баранавых)
(Удакладняльнае азначэнне)

Адасабленне ўдакладняльных дапаўненняў
і іншых членаў сказа

ускладнены адасобленым азначэннем, поўны.
(Што?) неба– дзейнік, выражаны назоўнікам у форме

Н. скл., адз. л.;
неба (што зрабіла?) навісла– просты выказнік, выражаны дзеясловам абв. ладу, пр.ч., адз. л., 3-й ас.;
неба (якое?) зацягнутае шэрымі хвалямі – адасобленае азначэнне, выражана дзеепрыметнікавым зваротам;
навісла (як?) нізка – акалічнасць спосабу дзеяння, выражана прыслоўем.
Адасобленае азначэнне стаіць у сярэдзіне сказа, з двух бакоў выдзяляецца коскамі.

Неба, зацягнутае шэрымі хмарамі, нізка павісла над лесам. (У. Карпаў)

Вусны.