Семей Мемлекеттік Медицина Университеті СРС Тақырып: Бүйрек қызметінің

ЖМФ 346-топ
Тексерген: доцент Уразалина Н.М.

Семей 2012жыл

ҚЫЗМЕТІНІҢ СОЗЫЛМАЛЫ ЖЕТКІЛІКСІЗДІГІ,ЭТИОЛОГИЯСЫ,ПАТОГЕНЕЗІ ЖӘНЕ САТЫЛАРЫ.
4.БҮЙРЕК ҚЫЗМЕТІ ЖЕТКІЛІКСІЗДІГІНІҢ АСҚЫНУЫ
Жоспар:

қалдықтарының кідіруімен және судың, электролиттердің,қышқылдық негіздіктердің тепе-теңдігін ушықтырарын бүйрек қызметінің

бұзылуымен сипатталатын ауыр дерттік жағдай.

acuta)-улану,шок,жұқпалы аурулар кезінде бүйрек тіндерінің жедел зақымдануынан кенеттен пайда болған

бүйрек қызметінің жетіспеушілігі.

аурулар;

қатты көтеріліп кетуінен;
Миолиз дамуы,эритроциттердің әртүрлі себептерден артық гемолизі

химиялық заттар,дәрі- дәрмектер(антибиотиктер,сульфаниламидтер,барбитураттар т.б.),саңырауқұлақтар мен жылан улары,анаэробты жұқпалар.
-жіті гломерулонефриттер мен

пиелонефриттер.
-бүйрек тамырларының тромбозы мен эмболиясы және т.б. жатады.

артық жиналуы

Бүйректен кейінгі себептерге:

әсерлерінен бүйректің ,әсіресе оның сыртқы қабатында қан айналымның бұзылыстары,ишемия дамуының

маңызы өте зор. Ишемия айналымдағы қан көлемінің азаюынан,бүйрек шумақтарына енетін артериолалардың қатты жиырылып қалуынан немесе тамыр ішінде шашыранды қан ұю синдромы дамуынан байқалады. Ишемияның нәтижесінде шумақ қылтамырларында қан қысымы төмендеуінен несептің сүзілуі азаяды.

бүйрек өзекшелерінің эпителий жасушаларында некроз дамуына дейін әкелетін дистрофиялық өзгерістер

дамиды,нефрон шумақтарының тіректік мембраналарының тұтастығы бұзылады. Нефрон өзекшелерінде эпителий жасушаларының құрылымдық бұзлыстарынан шеткері өзекшелерде алғашқы несептен натрий иондарының кері сіңірілуі азаяды.

түзілуін артырады. Ренин ангиотензин І-ді ІІ -ге айналдырып,бүйрек шумақтарына келетін

артериолалардың жиырылуын тудырады.

қызметінің бұзылыстары байқалмайды.Қан айналымның бұзылыстары байқалады

2) Олиго-анурия (екі аптадай мөлшерде) Тәуліктік диурез 500 мл-ден аз.Бір- екі тәуліктен кейін олигурия ануриямен ауысып,тәулігіне бар –жоғы 50-100 мл несеп шығарылады;

әлі толық қалыптаспауына байланысты болады.Осыдан организмнің сусыздануы;несеппен көптеп калий,магний,хлор жоғалтуынан

бұлшық еттің әлсіздігі,гипорефлексия
4)Сауығу (6-24 ай ішінде) Біртіндеп диурездіңкөлемі қалыптасады, өзекшелердің эпителий жасушаларының қызметі қалпына келеді.Қанда креатинин мен зәрнәсілдің деңгейі қалпына келуі болады

біртіндеп тіршілігін жоғалтудан, олардың орнына дәнекер тіндердің өсіп-өнуінен дамиды.

диабет, амилоидоз,подагра т.б. дерттер кездеріндегі зат алмасуларының бұзылыстары т.с.с. жатады.

біртіндеп,қайтымсыз бұзылуы байқалады.

азаяды,қанда азоттың деңгейі қалыпты мөлшерде болады.
2.Гиперазотемиялық кезеңде креатинин мен зәрнәсілдің

деңгейі жоғарылайды.Шумақшаларда несеп сүзілу қалыптыдан 10-20%-ға дейін азаяды.
3.Уремиялық кезеңі - шумақшаларда несеп сүзілуі 5%-ға дейін төмендейді.Гипетазотемия,уремия дамиды.

Полиурия сатысы
Олиго-анурия сатысы

және үшінші сатыларында,сүлде жеткіліксіздігінің ақтық сатысында уремия дамиды. Бұл кезде

бүйректің барлық қызметтері бұзылады. Уремияның даму жолдарында:
несеп сүзілуінің,сонымен бірге азоттық заттардың,аммоний иондарының т.б. заттардың сыртқа шығарылуының бұзылуының;
су мен тұздардың организмдегі тепе теңдігі бұзылуының;
Д витамині алмасуының бұзылуының;
көптеген гормондардың ыдыратылуы мен сыртқа шығарылуы бұзылыстарының;
бүйректе эритропоэтин,простагландиндердің,кининдердің,урокиназаның т.б. өндірілуі қатты азаюының маңызы зор.

жиналып қалады. Солардың ішінде зәрнәсілдің,креатиннің,зәр қышқылының фенолдардың,полиаминдердің т.с.с. деңгейі 2-5

еседен астам көтеріледі. Бұл азоттық заттар организмге көптеген улы әсер етеді:

қарын,тыныс алу жолдарының шырышты қабықтары және тері арқылы шығарыла бастайды.

Сонымен бірге,олар организм қуыстарына жиналып,түршіктіргіш және уландырғыш әсер етеді. Осылардың нәтижелерінде орталық жүйке жүйесінің,сыртқы тыныс алу ағзаларының,жүрек пен қан тамырларының,қанның,ішек қарын жолдарының,терінің ауыр бұзылыстары байқалады.

Жүйкелік жандүниелік бұзылыстар:бас ауруы,полиневрит,тырыспа,селкілдек,ұйқы қашу,тұнжырау,қалжырау,кома дамуы болады.
Ішек қарынның

бұзылыстары: жүрек айну,құсу,тәбеттің жоғалуы,іш өтуі байқалады,гастроэнтероколит байқалады.
Жүрек қантамырлар жүйесінің бұзылуы айналымдағы қан көлемі ұлғаюына,артериялық қан қысымы көтерілуіне,жүрекқаптың қабынуына,артынан жүрек қызметтерінің әлсіреуіне әкеледі.

сүзілудің қарқыны азаюы;егер ол қалыпты жағдайда минутына 100 мл болса,

бүйрек қызметінің жеткіліксіздігі кезінде 10-15 мл- ге дейін немесе одан да төмен азаюы мүмкін.
Несеп шығарылуының азаюы немесе толық тоқтауы(олигурия,анурия дамуы);
Гиперазотемия- қанда нәруыздар алмасуының соңғы өнімдері (зәрнәсіл,зәр қышқылы,креатинин,индикан, т.б)жиналып қалуы;
Гипостенурия және изостенурия дамуы;
Гипо-немесе гиперкалиемия,гипонатремия, гиперсульфатемия,гиперфосфатемия дамуы;
Организмде және қанда ацидоз дамуы есептеледі.

дамуынан қанда,жасушаларда нәруыз алмасуының соңғы өнімдері,протондар,натрий,калий иондардың және судың мөлшері

қатты көбейіп кетуімен сипатталатын патологиялық жағдай.Жедел және созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі уремиялық комамен асқынады. Осы жағдайлар тез арада гемодиализ не жоспарлы гемодиализді, соңынан бүйрек трансплантациясын қажет етеді.

патофизиология” 2010