Слайд 1Rzeszów
SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO
Maciej Milczanowski
Kierownik Katedry Bezpieczeństwa Wewnętrznego
Centrum Studiów nad Terroryzmem
Instytut
Badań nad Cywilizacjami
Istota i analiza pojęcia systemu bezpieczeństwa narodowego.
Слайд 2STRUKTURA ZAJĘĆ
Istota i analiza pojęcia systemu bezpieczeństwa narodowego.
Modele i filary
bezpieczeństwa.
Problemy bezpieczeństwa narodowego - zagrożenia.
Bezpieczeństwo narodowe w historii - historia
konfliktów zbrojnych.
Bezpieczeństwo polityczne państwa.
Kompetencje i zadania organów administracji rządowej
i samorządowej w obronie narodowej.
Ochrona ludności w ramach cywilnej organizacji obrony narodowej.– ratownictwo.
Bezpieczeństwo i porządek publiczny, organizacje pozarządowe.
Organizacja wojskowa RP.
Organizacja systemu szczególnej ochrony
Rzeszów
Слайд 3Rzeszów
Literatura przedmiotu
Obowiązkowa:
Obrona narodowa w tworzeniu bezpieczeństwa Polski w XXI wieku,
podręcznik dla studentów, Bellona, Warszawa 2008
Jakubczak R, Flis J., Bezpieczeństwo
narodowe Polski w XXI wieku, Warszawa 2006;
Prasa codzienna, tygodniki (m. in.: „Newsweek”, „Przekrój”, „Polityka”)
Слайд 4Rzeszów
Uzupełniająca:
Abram M., Quo vadis Trzecie tysiąclecie, Warszawa 2002;
Brzeziński Z., Wielka
szachownica, Warszawa 1998;
Dworecki S., Zagrożenia bezpieczeństwa państwa, Warszawa 1994;
Dworecki S.,
Od konfliktu do wojny, Warszawa 1996;
Gawliczek P., Pawłowski J., Zagrożenia asymetryczne, Warszawa (AON) 2003;
Gryz J., Kitler W., System reagowania kryzysowego. Warszawa 2007;
Izdebski H., Kulesza M., Administracja publiczna. Zagadnienia ogólne, Warszawa 2004
Kaczmarek J., Bezpieczny świat. Utopia czy realna szansa, Wrocław 2003;
W. Kitler, Obrona narodowa III RP. Pojęcie. Organizacja. System. AON, Warszawa 2002 ;
Kukułka J., Bezpieczeństwo międzynarodowe w Europie Środkowej po zimnej wojnie, Warszawa 1994;
Kuźniar R., Polska polityka bezpieczeństwa 1989-2000, Warszawa 2001;
Przewodzki E., Bezpieczeństwo militarne państwa. Analiza podstawowych pojęć i treści, Warszawa 1997;
Stańczyk J., Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1996;
Świniarski J., Filozoficzne podstawy edukacji dla bezpieczeństwa, Warszawa 1999;
Wesołowska E. A., Szerauc A., Patriotyzm, Obronność, Bezpieczeństwo, Warszawa 2002.
Слайд 5Kryteria zaliczeniowe
Przedmiot kończy się zaliczeniem. Ocena końcowa wystawiana jest zgodnie
z systemem punktowym wg Systemu ECTS. Próg uzyskania zaliczenia to
50% - poniżej progu student nie uzyskuje zaliczenia.
Kolokwium zaliczeniowe pisemne w dniu 14 stycznia 2011, sala RA 22.
Kolokwium złożone z dwóch części:
2 Pytania otwarte proste: max 6 pkt każde,
Pytanie otwarte złożone: max. 9pkt.
Maksymalna suma punktów z kolokwium 21, min. 11 punktów aby zaliczyć kolokwium.
Ocena końcowa zostanie ustalona na podstawie sumarycznej ilości punktów:
0 - 10 pkt.: ocena 2,0
11 - 13 pkt.: ocena 3,0
14 - 15 pkt.: ocena 3,5
16 - 17 pkt.: ocena 4,0
18 – 19 pkt.: ocena 4,5
20 - 21 pkt.: ocena 5,0
Слайд 6Pytania
do kwestii organizacyjnych?
Rzeszów
Слайд 7Różnice w pojmowaniu bezpieczeństwa zależne od:
państwa,
geopolityki,
rozwoju,
kręgu cywilizacyjnego,
zagrożeń
światowych.
Rzeszów
Слайд 9Rzeszów
Jarrod Hayes, International Studies Quarterly (2009) 53, 977–999
Termin sekurytyzacja (ang.
„securitization”) oznacza tu działanie liderów państw zmierzające do sformułowania, jakie
sprawy powinny być traktowane priorytetowo w kategorii bezpieczeństwa narodowego.
Termin „democratic identity” zakłada, że normy i tożsamość państwa demokratycznego wpływają na politykę bezpieczeństwa prowadzoną przez przywódcę: kształtują jego interpretację zagrożeń oraz zobowiązują go do przestrzegania wartości ustroju.
Слайд 10Rzeszów
Czy Polska jest krajem, w którym żyje się bezpiecznie?
(oceny
w latach 1987-2006)
Слайд 11Rzeszów
System bezpieczeństwa państwa jest podstawowym zadaniem polskiej polityki bezpieczeństwa.
Слайд 13Rzeszów
Całokształt przygotowania i organi- zacji państwa dla ciągłego tworzenia bezpieczeństwa
narodowego.
SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA
Слайд 14System bezpieczeństwa państwa
Rzeszów
Na system bezpieczeństwa państwa składają sie wszystkie odpowiedzialne
za bezpieczeństwo w świetle Konstytucji RP i właściwych ustaw organy
oraz instytucje należące do władz ustawodawczych, wykonawczych i sadowniczych, w tym Parlament, Prezydent RP, Rada Ministrów i centralne organy administracji rządowej
Слайд 15Rzeszów
ELEMENTY SYSTEMU BEZPIECZEŃSTWA
Prawne podstawy bezpieczeństwa;
Polityka i strategia bezpieczeństwa narodowego;
Cywilna i
wojskowa organizacja ochrony
i obrony narodowej;
Infrastruktura bezpieczeństwa;
Edukacja dla bezpieczeństwa;
Sojusze i
współpraca międzynarodowa
w zakresie bezpieczeństwa.
Слайд 16Rzeszów
Podstawą systemu bezpieczeństwa jest cywilna i wojskowa organizacja ochrony i
obrony narodowej jako element bezpieczeństwa narodowego
Слайд 17Istotne elementy systemu
Rzeszów
siły zbrojne
służby i instytucje rządowe:
zobowiązane do zapobiegania
i przeciwdziałania zagrożeniom zewnętrznym,
zapewnienia bezpieczeństwa publicznego,
prowadzenia działań ratowniczych
ochrony ludności
i mienia w sytuacjach nadzwyczajnych,
w zakresie przewidzianym w Konstytucji RP i własciwych ustawach - władze samorządowe oraz
inne podmioty prawne, w tym przedsiębiorcy tworzący potencjał przemysłowo-obronny.
Слайд 18Rzeszów
System bezpieczeństwa państwa
Podsystemy wykonawcze
Podsystem kierowania
Слайд 19Podsystem kierowania
Rzeszów
Tworzą organy władzy publicznej i kierownicy jednostek organizacyjnych,
które wykonują zadania związane z bezpieczeństwem narodowym oraz organy dowodzenia
Sił Zbrojnych RP.
Szczególna rola w kierowaniu bezpieczeństwem narodowym przypada:
Parlamentowi,
Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej
Radzie Ministrów.
Naczelnym zadaniem podsystemu kierowania jest zapewnienie ciągłości podejmowania decyzji i działań w celu utrzymania bezpieczeństwa narodowego.
Слайд 20Podsystemy wykonawcze
Rzeszów
Podsystemy wykonawcze tworzą siły i środki pozostające we właściwościach
ministrów kierujących działami administracji rządowej, centralnych organów administracji rządowej, wojewodów,
organów samorządu terytorialnego oraz innych podmiotów odpowiedzialnych za realizacje ustawowo określonych zadań w zakresie bezpieczeństwa narodowego.
Слайд 21System bezpieczeństwa narodowego
wymagania
Rzeszów
System bezpieczeństwa narodowego musi być zorganizowany i wyposażony
w sposób gwarantujący jego szybkie i sprawne działanie w każdych
warunkach oraz w reakcji na wszelkiego typu zagrożenia i kryzysy.
Слайд 22System Bezpieczeństwa Narodowego RP problemy
Rzeszów
Brak charakteru w pełni zintegrowanej, spójnej
i uporządkowanej całości.
Skuteczna integracja systemu bezpieczeństwa wymagać będzie także modyfikacji
niektórych rozwiązań prawnych, co powinno prowadzić do uporządkowania jego konstrukcji, precyzyjnego określenia kompetencji poszczególnych jego składników, w tym organów kierujących oraz zwiększenia moliwości współdziałania międzyresortowego.
Слайд 23Obronność jest dziedziną bezpieczeństwa narodowego, stanowiącą sumę wszystkich cywilnych i
wojskowych przedsięwzięć mających na celu zapobieganie i przeciwstawienie się wszelkim
potencjalnym zagrożeniom bezpieczeństwa państwa, zarówno militarnym, jak i pozamilitarnym, mogącym doprowadzić do kryzysu polityczno-militarnego.
Rzeszów
OBRONNOŚĆ JAKO CZĘŚĆ SYSTEMU BEZPIECZEŃSTWA
Слайд 24Rzeszów
POJĘCIE „BEZPIECZEŃSTWO” POCHODZI
Z ANTYCZNEJ ŁACINY – SECURITAS. RZYMIANIE ŚWIETNIE
ROZUMIELI POJĘCIE BEZPIECZEŃSTWA I ODNOSILI JE ZARÓWNO DO SYTUACJI WEWNĄTRZ
PAŃSTWA JAK I DO KWESTII ZEWNĘTRZNYCH.
BEZPIECZEŃSTWO
Слайд 25Rzeszów
Koniec historii – F. Fukujama
Po pierwsze gospodarka głupcze – B.
Clinton
Po pierwsze bezpieczeństwo – R. Kuźniar.
Bezpieczeństwo jest fundamentem wszystkiego, co
czynimy.
- H. Kissinger
Hasła schyłku XX w.:
Слайд 26Rzeszów
BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE (PAŃSTWA)
Jest to najwyższa, egzystencjalna potrzeba i wartość narodowa
oraz priorytetowy cel państwa dla zapewnienia przetrwania, ochrony i obrony
dziedzictwa narodowego, wartości i interesów narodowych przed istniejącymi i potencjalnymi zagrożeniami oraz tworzenie warunków pomyślnego życia i rozwoju obecnemu i przyszłym pokoleniom Polaków.
(…) z wyjątkiem niewielu wybitnych osobowości ludzie są z natury raczej źli. Dopiero dobre instytucje czynią ich dobrymi. Tymi instytucjami są religia, własne siły zbrojne i ustawy, to właśnie w takiej kolejności.
- N Machiavelli
Слайд 27Rzeszów
PODSTAWOWE SKŁADNIKI BEZPIECZEŃSTWA
/wg. J. Stańczyka/
Gwarancje nienaruszalnego przetrwania.
Swoboda rozwoju.
Слайд 28Rzeszów
Podstawowe składniki bezpieczeństwa
/wg. J. Kukułki/
Przetrwanie, pojmowane jako suwerenny byt państwa
i narodu w różnych aspektach.
Integralność terytorialna.
Niezależność polityczna i swoboda działania
międzynarodowego.
Jakość życia, czyli samodzielny wybór ustroju społeczno- politycznego i systemu gospodarczego, jak również kształtowania własnej przyszłości na tradycji, kulturze oraz innych wartościach narodowych.
Слайд 29Rzeszów
ISTOTA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO (PAŃSTWA)
BEZPIECZEŃSTWO
PAŃSTWA
WEWNĘTRZNE
ZEWNĘTRZNE
RACJA STANU
INTERES NARODOWY
Слайд 30Rzeszów
Zmiana znaczenia pojęcia „bezpieczeństwo”
Wzrost zakresu przedmiotowego.
Wzrost skali wartości podlegającej ochronie.
Wzrost
dynamizmu bezpieczeństwa.
Wzrost względności.
Wzrost zakresu przestrzennego.
Слайд 31Rzeszów
Bezpieczeństwo jako stan
Stan i poczucie pewności, spokoju, niezagrożenia - wolność
od zagrożeń
i strachu.
Слайд 32 Stanowi cel działania państwa i rządu dla zapewnienia wewnętrznych i
zewnę- trznych warunków sprzyjających rozwojowi państwa, jego żywotnym interesom oraz
ochrony przed istniejącymi i potencjalnymi zagrożeniami.
Rzeszów
BEZPIECZEŃSTWO JAKO PROCES
definicja wg Leksykonu politologii
Слайд 33Rzeszów
Bezpieczeństwo jako proces
Stan bezpieczeństwa i jego organizacja podlegają dynamicznym zmianom
stosownie do naturalnych zmian uwarunkowań bezpieczeństwa.
Слайд 34Rzeszów
Postrzeganie stanu bezpieczeństwa
/wg. D. Frei/
Stan braku bezpieczeństwa,
Stan obsesji,
Stan fałszywego
bezpieczeństwa,
Stan bezpieczeństwa.
Слайд 35Rzeszów
Subiektywny i obiektywny wymiar bezpieczeństwa
wg. M. Pietrasia
Obiektywna niepewność
Subiektywna
niepewność
duża
duża
mała
mała
Слайд 36Rzeszów
POZIOM RYZYKA
Zdolność do
zapobiegania
stratom
Potencjał
bezpieczeństwa
Zdolność do
powstawania
strat
Potencjał
zagrożenia
Możliwość występowania danych
poziomów ryzyka